Οι απειλές του Πούτιν και οι ανησυχίες για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης

Αναλυτές και κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι η Ευρώπη θα μπορούσε σύντομα να αντιμετωπίσει ελλείψεις σε ντίζελ και φυσικό αέριο.

Οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να μειωθεί ο ενεργειακός εφοδιασμός, καθώς μαίνεται η διαμάχη μεταξύ Μόσχας και Δύσης για τις πληρωμές για ρωσικές εξαγωγές. Εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές παραδόσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά η εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου οδήγησε την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο να επιβάλουν

ένα μπαράζ κυρώσεων που περιελάμβαναν περικοπή των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας.

Στις αρχές Μαρτίου, η ΕΕ δεσμεύτηκε να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατά δύο τρίτα πριν από το τέλος του έτους, ενώ η Βρετανία έχει δηλώσει ότι θα καταργήσει σταδιακά τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου έως τα τέλη του 2022. Αλλά αυτές οι κινήσεις ενέχουν κινδύνους για μια περιοχή που ήδη αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση. Οι περιορισμένες προμήθειες φυσικού αερίου σημείωσαν άνοδο των τιμών χονδρικής σε υψηλά ρεκόρ στην Ευρώπη πέρυσι, με τα νοικοκυριά στη Βρετανία να βλέπουν τους λογαριασμούς ενέργειας να αυξάνονται περισσότερο από 50% από την 1η Απριλίου.

Δεξιολόγηση φυσικού αερίου

Η Γερμανία προειδοποίησε την Τετάρτη ότι μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσει μια έκτακτη ανάγκη φυσικού αερίου που θα μπορούσε να απαιτήσει τον περιορισμό των προμηθειών φυσικού αερίου. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ είπε ότι το μέτρο «έγκαιρης προειδοποίησης» δεν σημαίνει ακόμη ότι η χώρα έπρεπε να καταφύγει σε περιορισμό του φυσικού αερίου, αλλά κάλεσε τους καταναλωτές και τις εταιρείες να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Αυστρίας ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι ενεργοποίησε το πρώτο βήμα ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης τριών σταδίων που θα την έβλεπε να παρακολουθεί στενότερα την αγορά φυσικού αερίου της χώρας. Αξιωματούχοι ανέφεραν την απαίτηση της Ρωσίας για πληρωμές σε ρούβλια ως τον λόγο για την ενεργοποίηση του σχεδίου έκτακτης ανάγκης, σημειώνοντας ότι εάν φτάσει στο τρίτο στάδιο του σχεδίου, ενδέχεται να τεθούν σε ισχύ μέτρα έκτακτης ανάγκης ελέγχου, όπως ο δελτίο.

Σύμφωνα με τον Chi Kong Chyong, διευθυντή του Φόρουμ Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, η Γερμανία και η Αυστρία μπορεί να μην είναι μόνες που πρέπει να εφαρμόσουν ακραία μέτρα έκτακτης ανάγκης εάν οι δυτικές χώρες συνεχίσουν να δεσμεύουν τη Ρωσία.

Ο Πούτιν είπε την περασμένη εβδομάδα ότι το Κρεμλίνο θα επιδιώξει πληρωμή σε ρούβλια για τις πωλήσεις φυσικού αερίου από «μη φιλικές» χώρες - αίτημα που έχει απορριφθεί από τα έθνη της G-7. Την Πέμπτη, ο Ρώσος ηγέτης είπε ότι είχε υπογράψει ένα διάταγμα σύμφωνα με το οποίο οι ξένοι αγοραστές πρέπει να πληρώσουν σε ρούβλια για το ρωσικό αέριο από την 1η Απριλίου.

«Εάν δεν μπορούν να συμφωνήσουν για τους όρους πληρωμής και η ροή φυσικού αερίου από τη Ρωσία σταματήσει, τότε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει επίσης να λάβουν έκτακτα μέτρα», δήλωσε ο Chyong στο CNBC. «Παρά το γεγονός ότι μπαίνουμε σε μια πιο ζεστή περίοδο που καταναλώνουμε λιγότερο φυσικό αέριο, χρειαζόμαστε αέριο να ρέει στις αποθηκευτικές μας εγκαταστάσεις για να το χρησιμοποιήσουμε τους επόμενους χειμερινούς μήνες, όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν και χρειαζόμαστε ξανά αέριο για θέρμανση.

«Εάν σταματήσει η ροή του ρωσικού φυσικού αερίου, όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις - συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου - πρέπει να αρχίσουν να ενεργοποιούν σχέδια έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων δημόσιων εκστρατειών «προώθησης» για να προετοιμάσουν τους πολίτες μας να εξοικονομήσουν ενέργεια τους χειμερινούς μήνες», πρόσθεσε.

Δεξιολόγηση ντίζελ

Εν τω μεταξύ, ο Jim Watson, καθηγητής ενεργειακής πολιτικής και διευθυντής του UCL Institute for Sustainable Resources, είπε ότι είναι «σίγουρα πιθανό» το Ηνωμένο Βασίλειο να δει έναν περιορισμό των καυσίμων για αυτοκίνητα που επιβάλλει η κυβέρνηση. Η Βρετανία αντιμετωπίζει μεγαλύτερη δυσκολία να απομακρυνθεί από το ρωσικό πετρέλαιο παρά με την απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο επειδή εξαρτιόταν περισσότερο από τις εισαγωγές πετρελαίου, δήλωσε ο Watson στο CNBC μέσω τηλεφώνου. Μιλώντας σε Βρετανούς νομοθέτες σε μια συνεδρίαση της Επιτροπής Οικονομικών του Βρετανικού Κοινοβουλίου τον Μάρτιο, η Amrita Sen, διευθύντρια έρευνας στο Energy Aspects, προειδοποίησε ότι οι κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές συνέπειες για την Ευρώπη.

«Η Ρωσία έχει πολλούς άλλους μεσάζοντες και άλλες εταιρείες που θα αγόραζαν και θα πουλούσαν τα ακατέργαστα προϊόντα της», είπε. «Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα προϊόντα, το ντίζελ είναι το σημείο όπου φοβόμαστε ότι ο δελτισμός μπορεί να έρθει μόλις στα τέλη αυτού του μήνα στη Γερμανία. Θα μπορούσατε οπωσδήποτε να δείτε τις επιπτώσεις αυτού και στο Ηνωμένο Βασίλειο».

Εν τω μεταξύ, ο Ράσελ Χάρντι, Διευθύνων Σύμβουλος του ελβετικού εμπορίου πετρελαίου Vitol, είπε σε μια σύνοδο κορυφής εμπορευμάτων FT τον περασμένο μήνα: «Η Ευρώπη εισάγει περίπου το μισό ντίζελ της από τη Ρωσία και περίπου το μισό ντίζελ της από τη Μέση Ανατολή. Αυτό το συστημικό έλλειμμα ντίζελ υπάρχει». «Η διαλογή του ντίζελ είναι μια πιθανότητα», πρόσθεσε, σύμφωνα με τους Times.

Μειώσεις ζήτησης

Η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ εκτιμά ότι η Ρωσία εξήγαγε 4,7 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα το 2021 — σχεδόν τα μισά από τα οποία πήγαιναν σε ευρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ. Η Ολλανδία, η Γερμανία και η Πολωνία εισήγαγαν το περισσότερο ρωσικό πετρέλαιο στην περιοχή. Εν τω μεταξύ, το 74% των εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας κατευθύνθηκε στην Ευρώπη του ΟΟΣΑ πέρυσι, σύμφωνα με την EIA. Η εφαρμογή πολιτικών που μειώνουν τη δημόσια ζήτηση για πετρέλαιο θα μπορούσαν να βοηθήσουν την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να μειώσει την εξάρτησή της από το εισαγόμενο πετρέλαιο, πρότεινε ο Watson, υποστηρίζοντας ότι η ώθηση προς την απορρόφηση των μέσων μαζικής μεταφοράς και η εισαγωγή άλλων πολιτικών συμπεριφοράς «που αφορούν τους ανθρώπους και τις επιλογές τους». «Σίγουρα δυνατό».

Πέρυσι, η αγορά βενζίνης στη Βρετανία οδήγησε σε σοβαρές ελλείψεις που οδήγησαν πολλά πρατήρια καυσίμων να στεγνώσουν, με το στρατιωτικό προσωπικό να αναπτύσσεται για την παράδοση καυσίμων. Όμως ο Watson σημείωσε ότι η τρέχουσα κατάσταση ήταν διαφορετική και μια πιο πιθανή έκβαση των κινδύνων γύρω από τον ενεργειακό εφοδιασμό ήταν η συνέχιση των υψηλών τιμών στο Ηνωμένο Βασίλειο - μια χώρα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή τη χειρότερη κρίση κόστους ζωής εδώ και δεκαετίες.

«Πιστεύω ότι υπάρχει μια μικρή πρόκληση να οριστούν αυτά τα [μέτρα] ως πολιτικές από πάνω προς τα κάτω, με την κυβέρνηση να λέει ότι ο πληθυσμός πρέπει να οδηγεί πιο αργά, να οδηγεί λιγότερο, να πετάει λιγότερο, να μετακινείται στα μέσα μαζικής μεταφοράς», είπε.

Ένα «αληθινό και αποτελεσματικό όπλο κατά του Πούτιν»

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας δημοσίευσε σε μια έκθεση που καθόριζε 10 πολιτικές είπε ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη γρήγορη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου κατά 2,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Οι πολιτικές, που προορίζονταν να εφαρμοστούν σε «προηγμένες οικονομίες και όχι μόνο», περιλάμβαναν μείωση των ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους κατά 10 χιλιόμετρα (6,2 μίλια) την ώρα, φθηνότερες δημόσιες συγκοινωνίες, καθιέρωση Κυριακών χωρίς αυτοκίνητα και εναλλαγή της χρήσης ιδιωτικών αυτοκινήτων στις μεγάλες πόλεις.

Ο Ρόρι Στιούαρτ, πρώην υπουργός Διεθνούς Ανάπτυξης της Βρετανίας και ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Τζάκσον του Γέιλ, δήλωσε ότι είναι δυνατό να μειωθεί το εισόδημα που λαμβάνει η Ρωσία από τις εξαγωγές πετρελαίου εστιάζοντας στη μείωση της ζήτησης. «Θα χρειαζόταν κυβερνητική και πολιτική προσπάθεια ισοδύναμη με την απάντηση στον Covid», είπε.

Οι προτεινόμενες πολιτικές του, οι οποίες είπε ότι θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ καθ' όλη τη διάρκεια της κρίσης στην Ουκρανία, περιελάμβαναν τη μείωση των ορίων ταχύτητας του Ηνωμένου Βασιλείου στα 50 μίλια την ώρα, τη δωρεάν παροχή όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς και την έκκληση σε εταιρείες όπως η Uber να ανοίξουν τεχνολογία που θα επέτρεπε δωρεάν αστική κοινή χρήση. «Αυτό θα μείωνε τη ζήτηση και την τιμή του ρωσικού πετρελαίου [και] θα είχε καταστροφικό αντίκτυπο στον Πούτιν», είπε ο Στιούαρτ.

Ο Chyong του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ είπε στο CNBC ότι το κλειδί για να πλήξει τη Ρωσία μέσω των ενεργειακών κυρώσεων ήταν η εφαρμογή πολιτικών που επικεντρώθηκαν στη μείωση της ζήτησης. «Αυτό το σημείο αφορά την προσπάθεια μείωσης της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα – αυτό είναι το αληθινό και αποτελεσματικό μας όπλο ενάντια στον Βλαντιμίρ Πούτιν», είπε.
"Μια εκθετική αρνητική σχέση μεταξύ ζήτησης και τιμών [υπάρχει] επειδή αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε ένα παγκόσμιο πολύ, πολύ σφιχτό ενεργειακό σύστημα και κάθε επιπλέον μονάδα ζήτησης θα προκαλέσει δυσανάλογα υψηλή άνοδο των τιμών. Η άλλη πλευρά αυτού του αποτελέσματος είναι ότι η μείωση της ζήτησής μας θα έχει δυσανάλογα υψηλό οριακό όφελος – μειώνοντας δραστικά τις τιμές».