ΕΦΕΕΑ: Σχόλια για το Ε3 προς την ΑΑΔΕ

Αθήνα 15/12/2017
Αρ.πρωτ. εξερχ.: 1697

Προς:
Την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)

Υπόψη του Διοικητή κου Γιώργου Πιτσιλή
Κοινοποίηση:
- Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης (υπόψη κου Σαΐτη)
- Προς την ομάδα εργασίας νέου Εντύπου Ε3 της ΑΑΔΕ

Θέμα: Παρατηρήσεις και προτάσεις επί του ανασχεδιαζόμενου εντύπου Ε3 (κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα).

Αξιότιμε κε Διοικητά,

Το Δ.Σ. της ένωσης μας με την βοήθεια

και ανάλυση του συναδέλφου Εκπαιδευτικού Συμβούλου της ΕΦΕΕΑ, πρώην γενικού γραμματέα, Γιώργου Χριστόπουλου, κατέγραψε τις πρώτες παρατηρήσεις, και σε αυτές που ανέδειξε το Δ.Σ. της ΠΟΦΕΕ προσθέσαμε μερικές. Τις κοινοποιήσαμε παράλληλα στα μέλη μας.

Θέτουμε υπόψη σας και στην επιτροπή τα ακόλουθα και αναμένουμε τις δικές σας ενέργειες.

Γενικές παρατηρήσεις – βασικές αρχές του εντύπου:

Στη διημερίδα της ΕΦΕΕΑ στις 25 και 26 Νοεμβρίου 2017, ο Διοικητής της Α.Α.Δ.Ε. κος Γιώργος Πιτσιλής, μεταξύ των τρεχόντων φορολογικών θεμάτων που αφορούν και την εργασία μας, μας ενημέρωσε για τις βασικές αρχές σε ότι αφορά τον επανασχεδιασμό του κρίσιμου εντύπου Ε3 και συγκεκριμένα είπε τα εξής; «με την ενοποίηση των πινάκων για απλογραφικά και διπλογραφικά βιβλία, την συλλογή πληροφοριών που θα βοηθήσει και εσάς και εμάς, στη γνώση της αγοράς, ποιες είναι οι βασικές δαπάνες ανά κατηγορίες για να γνωρίζουμε και οι έλεγχοί μας να είναι στοχευμένοι πλέον. Να μην ταλαιπωρούμε και μείς ελεγκτικά τους πολίτες, να μην υπάρχουν αυθαιρεσίες στον έλεγχο. Στο αν αυτή δαπάνη εκπίπτει, ή δεν εκπίπτει. Αυτονόητο είναι ότι και για το Ε3 θα χρειαστούμε τη βοήθειά σας, θα χρειαστούμε δηλαδή τη συνέπεια για τη σωστή συμπλήρωση των στοιχείων. Και θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε και τον κόσμο μας πλέον, ως προς τους πολίτες και εσάς που τους βοηθάτε στο να τηρούν τα στοιχεία με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να συμπληρώνεται εύκολα το Ε3 στο τέλος της χρονιάς».

Όσον αφορά το πλήθος των νέων πληροφοριακών στοιχείων:

Στην πρώτη παρουσίαση οι συνάδελφοι που είμασταν προσκεκλημένοι εκ μέρους της ΠΟΦΕΕ, σταθήκαμε σε αρκετά κρίσιμα και κομβικά σημεία στον ανασχεδιασμό του εντύπου Ε3, με γνώμονα δύο αυτονόητες εξασφαλίσεις. Στο εύχρηστο και στο πρακτικό που πρέπει να διέπει και να περιέχει το νέο Ε3,

Για το κρίσιμο ζήτημα που αφορά στο ότι ζητούνται πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία και τα οποία εφόσον υπάρχουν σε άλλες εφαρμογές της Α.Α.Δ.Ε., υπογραμμίσαμε το αυτονόητο: Σαν «γενική αρχή», πρέπει η φορολογική διοίκηση να λάβει υπόψη της δύο παραμέτρους:

α. το όποια πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία ζητούνται και τα οποία η Φορολογική Διοίκηση, έχει ήδη καταγράψει, στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να έρχονται αυτόματα και

β. τον κίνδυνο λαθών, αλλά και τον πολύτιμο στον λογιστή χρόνο, αν τα ζητούμενα στοιχεία, δεν προέρχονται από τα τηρούμενα «Λογιστικά στοιχεία».

Σε κάθε περίπτωση, το πλήθος των πληροφοριών που περιέχει το νέο Ε3 οδηγεί στην νομοθέτηση ότι και η τροποποιητική σε εμπρόθεσμη αρχική ,δήλωση φορολογίας εισοδήματος δεν θα επισύρει κανένα πρόστιμο του άρθρου 54 ν.4174/2013.

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 1ο.

Στην Σελίδα 1.

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 2ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 3ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 4ο

Υποπίνακες «Ενεργοί Επαγγελματικοί Λογαριασμοί Επιχείρησης» στήλη «Σειριακός αριθμός συνδεδ. τερμ. POS» και «Ενεργά Τερματικά POS» του πίνακα Β΄:

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 5ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 6ο
Αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων για την ενεργοποίηση του ρόλου του Λογιστή Φοροτεχνικού / Λογιστικού Γραφείου

Και να ξεκαθαρισθεί πότε τη δήλωση την υποβάλει εντελώς προσωπικά ο επιχειρηματίας και πότε ο εξουσιοδοτημένος Λ/Φ.
Επίσης: Ν. 4308/2014 (ΕΛΠ) άρθρο 5 παρ. «4. Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις κάθε οντότητας που υπόκεινται στον παρόντα νόμο, ……. και υπογράφονται από το εξουσιοδοτημένο μέλος (μέλη) του και τον κατά το νόμο υπεύθυνο λογιστή για τη σύνταξη αυτών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία».
Το πάγιο αίτημα του κλάδου των Λ/Φ και η ανάγκη εξασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος, είναι ταυτοποίηση και η υπογραφή τόσο του Ε3, όσο και όλων των εντύπων που συνοδεύουν τις δηλώσεις φυσικών και νομικών προσώπων, «από τον κατά το νόμο υπεύθυνο λογιστή για τη σύνταξη αυτών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία».
«Οι εγγεγραμμένοι ως λογιστές φοροτεχνικοί ή λογιστικά γραφεία εισέρχονται στο σύστημα με τους προσωπικούς τους κωδικούς και επιλέγουν αν θα ενεργήσουν για λογαριασμό τους ή για λογαριασμό των πελατών τους». Τα παραπάνω είναι πλέουν ευκαιρία και ανάγκη να εξασφαλισθούν:
1. Να υπάρχει σύνδεση με το μητρώο για την επιβεβαίωση της σχέσης επιχείρησης – λογιστή/ λογιστικού γραφείου. Όταν διαπιστώνεται εξουσιοδότηση, τότε είναι αυτονόητο ότι πρέπει να μην επιδέχεται τιμή (τσεκάρισμα) η ένδειξη (1) ότι «το έντυπο συμπληρώθηκε από τον επιχειρηματία»
2. Αν από τη συσχέτιση του μητρώου δεν προκύπτει εξουσιοδότηση στον λογιστή/ λογιστικό γραφείο και τσεκάρεται το 1, τότε πρέπει να αναδύεται υπεύθυνη δήλωση του επιχειρηματία ότι την δήλωση την συμπληρώνει μόνος του και αντίστοιχη υπεύθυνη δήλωση του λογιστή/ λογιστικού γραφείου για επιβεβαίωση ότι την δήλωση την συμπληρώνει ο επιχειρηματίας και όχι αυτός.
3. Όταν τσεκάρεται το 2 και το 3 να είναι υποχρεωτικό πεδίο το ΑΦΜ του Λογιστή ανεξαρτήτως ορίων όπως ορίζεται από τον νόμο και ο αριθμός μητρώου αδείας άσκησης επαγγέλματος με την κατηγορία αδείας του.

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 7ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 8ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 9ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 10ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 11ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 12ο

Για την Σελίδα 2

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 13ο
«Πίνακας Ε» (πρώην «Κ»), «ΠΡΟΣΩΡΙΝΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ – ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ».

Ο «Πίνακας» αυτός διατηρείται στην ίδια ακριβώς μορφή με αυτή, που υπήρχε και στην προηγούμενη μορφή του εντύπου Ε3.

Ο πίνακας Κ καλό θα ήταν να ενσωματωνόταν σαν ξεχωριστή στήλη προσωρινών διαφορών στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης αν δεν μπορεί να γίνει ας μείνει μόνο ο ετεροχρονισμός εσόδων και εξόδων

Στο σημείο αυτό για την πληρότητα των παρατηρήσεων μας, επαναφέρουμε τους προβληματισμούς μας και υιοθετώντας την άποψη του Ορκωτού ελεγκτή λογιστή, Κωνσταντίνου Νιφορόπουλου (Taxheaven «Το νέο έντυπο Ε3 και ο «Πίνακας Ε» (πρώην «Κ») - Μια πρόταση», κάνουμε και εμείς την πρόταση αυτή: για τον «Πίνακα Ε» («ΠΡΟΣΩΡΙΝΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ – ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ») με αντίστοιχη τροποποίηση του εντύπου «Κατάσταση Φορολογικής Αναμόρφωσης»:
α) Διαχωρισμό των « Λογιστικών διαφορών », σε μόνιμες και προσωρινές, με αντίστοιχη τροποποίηση του εντύπου «Κατάσταση Φορολογικής Αναμόρφωσης» σε:
(1) «Πίνακα Φορολογικής Αναμόρφωσης – Μόνιμες διαφορές» και
(2) «Πίνακα Φορολογικής Αναμόρφωσης – Προσωρινές διαφορές».
β) Φυσικά ο πρώτος πίνακας (ή υποπίνακας) «Πίνακας Φορολογικής Αναμόρφωσης – Μόνιμες διαφορές», θα πρέπει να τροποποιηθεί ανάλογα. Επίσης πρέπει να τροποποιηθούν ή έστω να δοθούν διευκρινήσεις, σχετικά με την χρήση του, του κωδικού 462 «19. Ποσό προβλέψεων που φορολογήθηκε κατά τις προηγούμενες χρήσεις, λόγω αναμόρφωσης προβλέψεων», του εντύπου «Ν».
γ) Άρα στους κωδικούς (797 – 798) του Πίνακα Ε (ή ακόμα καλύτερα απευθείας (οπότε ο πιν. Ε καταργείται) στον «Πίνακα ΣΤ΄»), να έρχονται απευθείας τα στοιχεία από τον προτεινόμενο πίνακα/ υποπίνακα «Πίνακα Φορολογικής Αναμόρφωσης – Προσωρινές διαφορές».
Οι υπόλοιποι κωδικοί του «Πίνακα Ε», εκτιμώ ότι πρέπει σε κάθε περίπτωση να καταργηθούν αφού αφενός δεν είναι ουσιαστική (τουλάχιστον εμφανώς) η χρησιμότητά τους και αφετέρου είναι σημαντικά δύσκολη η συμπλήρωσή τους.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: αν παραμείνει θα πρέπει:
α) Στον πίνακα αυτό στις ενδείξεις «διαφορές από ετεροχρονισμό εσόδων» και «διαφορές από ετεροχρονισμό εξόδων» να υπάρχει ανάλυση με τις συνηθέστερες περιπτώσεις εσόδων και εξόδων που δημιουργούν προσωρινές διαφορές λογιστικής και φορολογικής βάσης.
Ειδικότερα:
αα) Στην ένδειξη «διαφορές από ετεροχρονισμό εξόδων» να ανοίγει παράθυρο που ενδεικτικά θα περιέχει:
1. Ασφαλιστικές εισφορές (μισθωτή εργασία)
2. Ασφαλιστικές εισφορές (αυτοαπασχολούμενοι – μέλη προσωπικών εταιρειών)
3. Εκπιπτόμενοι φόροι – τέλη (ΕΝ.Φ.Ι.Α. κ.λπ.)
4. Ηλεκτρική ενέργεια, τηλεφωνία, ύδρευση (ΠΟΛ.1094/30.6.2016)
5. Προβλέψεις για την αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία
6. Λοιπές περιπτώσεις εξόδων
ββ) Στην ένδειξη «διαφορές από ετεροχρονισμό εσόδων» να ανοίγει παράθυρο που ενδεικτικά θα περιέχει:
1. Έσοδα από Δημόσια τεχνικά έργα
2. Λοιπά έσοδα από πωλήσεις αγαθών – υπηρεσιών στο Δημόσιο και Ν.Π.Δ.Δ.
3. Λοιπές περιπτώσεις εσόδων.

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 14ο

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 15ο

Για την Σελίδα 3

Να παραμείνει το πεδίο παρατηρήσεις για σημειώσεις κάτω από τον πίνακα στο τέλος του Ε3 είναι απαραίτητο πεδίο.

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 16ο

Ιδιόχρηση – λογιστική και φορολογική μεταχείριση

Αν χρειάζεται σαν πληροφορία να ληφθεί μέριμνα για την ιδιόχρησή που στην ουσία είναι χρεοπίστωση και δεν αποτελεί έσοδο κατά τον Ν.4308/2014. Μπορεί να αναφερθεί στον Ζ3 σαν πληροφοριακό στοιχείο και να παρέλκει η εγγραφή +/- στα βιβλία ή να αναφερθεί σαν θετικό / αρνητικό σε κάποια ανάλυση. Για τα Αναλυτικά στοιχεία (ΣΟΒΑΡΟ)
(βλ. σχ. ερώτημα και απάντηση της ΕΛΤΕ - ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (Σ.ΛΟ.Τ), με το έγγραφο (αριθμ. πρωτ.: 1239 ΕΞ 23.6.2016) εάν για τα τεκμαρτά έσοδα και έξοδα από ιδιόχρηση ακινήτων πρέπει προς τεκμηρίωση να διενεργείται λογιστική εγγραφή τόσο στα απλογραφικά όσο και στα διπλογραφικά βιβλία.

1. Από λογιστική σκοπιά, τα τεκμαρτά έσοδα / έξοδα από ιδιόχρηση δεν επηρεάζουν τα ποσά των κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, και αυτό αφορά τόσο τα διπλογραφικά βιβλία όσο και τα απλογραφικά βιβλία (ατομικής επιχείρησης ή εταιρείας).

Τα σχετικά ποσά δε λαμβάνονται υπόψη (συμψηφίζονται μεταξύ τους) και συνεπώς δεν διογκώνουν ούτε τα έξοδα ούτε τα έσοδα.

2. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, τα τεκμαρτά έξοδα και έσοδα από ιδιοκατοίκηση (σημ. ο όρος ιδιοκατοίκηση μάλλον γράφτηκε από παραδρομή, αντί του ορθού ιδιόχρηση) έχουν λογιστική βάση 0 (μηδέν) και φορολογική βάση το ποσό που προκύπτει από τη φορολογική νομοθεσία (άρθρο 39, ν. 4172/2013).

3. Βάσει της περ. (γ) του άρθρου 22 του νόμου 4172/2013, η έκπτωση δαπανών κατά τον προσδιορισμό εισοδήματος, προϋποθέτει ότι οι δαπάνες αυτές «εγγράφονται στα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά».

4. Ο τρόπος τήρησης των λογιστικών βιβλίων, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο «εγγράφονται» οι δαπάνες στην διατύπωση του ν. 4172/2013 υπό (3) ανωτέρω, εξειδικεύεται στο ν. 4308/2014. Βάσει της παρ. 5 του άρθρου 3 του εν λόγω νόμου, το λογιστικό σύστημα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί τόσο τη λογιστική, όσο και τη φορολογική βάση των στοιχείων των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Περαιτέρω, βάσει της παρ. 3.5.1 της ΠΟΛ.1003/31.12.2014, η παρακολούθηση της λογιστικής / φορολογικής βάσης (κατά περίπτωση) «δύναται να γίνεται με οποιοδήποτε πρόσφορο και ασφαλή τρόπο, ώστε να μπορούν να εξαχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, τη σύνταξη των φορολογικών δηλώσεων, και τη διασφάλιση της δυνατότητας διενέργειας ελέγχων».

5. Βάσει του σημείου (4) ανωτέρω, εφόσον τηρούνται οι αναφερόμενες εκεί προϋποθέσεις, η επιλογή του τρόπου παρακολούθησης των τεκμαρτών εξόδων και εσόδων ιδιόχρησης ακινήτων επαφίεται σε απόφαση της οντότητας, χωρίς να απαιτείται για τη φορολογική βάση η εγγραφή σε κάποιο ημερολόγιο ή στο βιβλίο εσόδων-εξόδων.

Η καταγραφή των σχετικών ποσών στα διάφορα φορολογικά έντυπα (E1, Ε3, κλπ.), τα οποία συνιστούν μέρος των λογιστικών αρχείων κατά το νόμο 4308/2014 είναι ένας κατάλληλος τρόπος παρακολούθησης δεδομένου ότι διασφαλίζει απολύτως τη διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων.

6. Εάν η οντότητα επιθυμεί να παρακολουθεί τα τεκμαρτά έξοδα και έσοδα ιδιόχρησης ακινήτων μέσω του σχεδίου λογαριασμών της, μπορεί να χρεώνεται κατάλληλος υπολογαριασμός τεκμαρτού εξόδου των ενοικίων (του κωδ. 62.04 στο σχέδιο λογαριασμών του ΕΓΛΣ ή του 64.05 στα ΕΛΠ), με πίστωση του λογαριασμού του τεκμαρτού εσόδου (υπολογαριασμός του κωδ. 75 στο σχέδιο λογαριασμών του ΕΓΛΣ ή του 71.04 στα ΕΛΠ).

Οι σχετικοί λογαριασμοί ωστόσο απαλείφονται για σκοπούς σύνταξης των λογιστικών καταστάσεων, δηλαδή δεν προσαυξάνουν αντίστοιχα τα σχετικά έσοδα και έξοδα.
Βλ. και Σ.Λ.Ο.Τ. αριθμ. πρωτ.: 781 ΕΞ 27.2.2015 «Λογιστική εγγραφή τεκμαρτού εσόδου και εξόδου από ιδιόχρηση ακινήτου».

Παρατηρήσεις – Σχόλιο 17ο

Όσον αφορά τον υποπίνακα «Ζ1» και Ζ2», όπου θα αναγράφονται αναλυτικά οι δαπάνες και τα έσοδα:

Βασική παρατήρηση – πρόταση: Προτείνουμε για το 1ο τουλάχιστον έτος εφαρμογής, η ανάλυση εσόδων και ειδικά των εξόδων στις διάφορες υποκατηγορίες των υποπινάκων «Ζ1» και Ζ2» να είναι δυνητική, καθώς όντως θα δημιουργηθεί μεγάλη αναστάτωση στα λογιστήρια.

Έτσι στην εγκύκλιο του Ε3 για το 2017 να είναι ο διαχωρισμός δυνητικός και όχι υποχρεωτικός διότι η καταχώρηση και η ανάλυση έχει ήδη πραγματοποιηθεί από τα γραφεία μας και δεν μπορεί να τροποποιηθεί πλέον.

Ειδικότερα:

Η ανάλυση στον Ζ2 Παραχώρηση, Δάνειο κλπ. είναι έσοδο για αυτόν που λαμβάνει την παροχή δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στην ανάλυση εξόδων διότι έχει συμπεριληφθεί στα ποσά των εξόδων με άλλη μορφή.

Αν χρειάζεται σαν πληροφορία θα πρέπει οι μικτές αποδοχές και οι εργοδοτικές εισφορές να ανεβούν στον δεύτερο πίνακα (Διάφορα λειτουργικά) όπου υπάρχει ανάλυση των εξόδων και να παραμείνει ο τελευταίο εκτός καταρράκτη ως πληροφοριακός των παροχών σε είδος.

Μια άλλη πρόταση είναι στην ανάλυση των δαπανών και ειδικότερα στην ένδειξη «παροχές στο προσωπικό» υπάρχει ανάλυση των παροχών σε είδος του άρθρου 13 του Κ.Φ.Ε.

Εφόσον δεν απαιτείται καταγραφή των υπόψη παροχών (εισοδημάτων από μισθωτή εργασία για τους δικαιούχους), να αφαιρεθούν οι υπόψη ενδείξεις και να δημιουργηθεί ένδειξη «Μισθοδοσία (παροχές στο προσωπικό)» στα γενικά έξοδα διαχείρισης.

Οι παροχές σε είδος δεν είναι ξεχωριστές δαπάνες έτσι ώστε να καταγράφονται ξεχωριστά, είναι δαπάνες που καταγράφονται σε άλλους κωδικούς και μέρος ή το σύνολο αυτών προσαυξάνουν η δημιουργούν εισόδημα από μισθωτή εργασία για τους δικαιούχους.

Με εκτίμηση

Για το ΔΣ

Ο Πρόεδρος
Δημήτριος Τσαμόπουλος

Ο Γενικός Γραμματέας
Νικόλαος Κούβαρης