Χρηματοπιστωτική εποπτεία: Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει τη θέση του ενόψει των διαπραγματεύσεων με το Κοινοβούλιο

Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε τη θέση του όσον αφορά τις προτάσεις για την επανεξέταση της λειτουργίας του υφιστάμενου Ευρωπαϊκού συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας (ΕΣΧΕ). Κάλεσε την ρουμανική Προεδρία να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το ταχύτερο δυνατό.

Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές συμβάλλουν σημαντικά στη διατήρηση υγιούς χρηματοοικονομικού συστήματος της ΕΕ. Διασφαλίζουν ότι οι κοινοί μας κανόνες εφαρμόζονται με συνέπεια σε όλη την ΕΕ και ότι οι εθνικές εποπτικές αρχές συνεργάζονται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Ο φάκελος αυτός έχει προτεραιότητα για την Προεδρία μας και πλέον είμαστε σε θέση να αρχίσουμε διαπραγματεύσεις με το Κοινοβούλιο και προσηλωμένοι στην επίτευξη συμφωνίας το συντομότερο δυνατόν.

— Eugen Teodorovici, υπουργός Οικονομικών της Ρουμανίας που ασκεί επί του παρόντος την Προεδρία του Συμβουλίου

Το ευρωπαϊκό σύστημα χρηματοπιστωτικής εποπτείας καθιερώθηκε το 2011 και αποτελείται από:
• τρεις Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ΕΕΑ): την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ), την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ) και την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ). Παρέχουν εποπτεία και ρυθμιστική καθοδήγηση για επιμέρους τομείς και ιδρύματα.
• το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), το οποίο εποπτεύει το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολό του και συντονίζει τις πολιτικές της ΕΕ για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, η ΕΕ αναδιαμόρφωσε πλήρως το χρηματοπιστωτικό της σύστημα, καθώς και τον τρόπο ρύθμισης και εποπτείας του. Καθιέρωσε ένα ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων, δηλαδή μια σειρά κανονισμών που συμφωνήθηκαν σε επίπεδο ΕΕ και ισχύουν άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, και σύστησε τις Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές. Οι αρχές αυτές έχουν βασικό ρόλο στο να διασφαλίζεται ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές σε όλη την ΕΕ είναι άρτια ρυθμισμένες, ισχυρές και σταθερές. Συμβάλλουν στην ανάπτυξη και τη συνεπή εφαρμογή του ενιαίου εγχειριδίου κανόνων, επιλύουν διασυνοριακά προβλήματα και, ως εκ τούτου, προάγουν τη ρυθμιστική και εποπτική σύγκλιση.

Το Σεπτέμβριο του 2017, η Επιτροπή υπέβαλε δέσμη προτάσεων για την επανεξέταση των καθηκόντων, των εξουσιών, της διακυβέρνησης και της χρηματοδότησης των ΕΕΑ και του ΕΣΣΚ, ώστε να προσαρμοστούν οι αρχές στο μεταβαλλόμενο πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν. Επιπλέον, η Επιτροπή υπέβαλε τον Οκτώβριο του 2018 τροποποιημένη πρόταση με διατάξεις που ενισχύουν τον ρόλο της ΕΑΤ όσον αφορά τους κινδύνους που συνεπάγεται για τον χρηματοπιστωτικό τομέα η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Το Συμβούλιο έχει ξεκινήσει την εξέταση της δέσμης των προτάσεων σε τεχνικό επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2017.

Στην εντολή του, το Συμβούλιο προτείνει να εισαχθούν βελτιώσεις στο υφιστάμενο σύστημα για την εποπτική σύγκλιση, ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα, η συνοχή και η συνολική διαφάνεια της διαδικασίας. Η θέση του Συμβουλίου εισηγείται νέα εργαλεία, για παράδειγμα την κατάρτιση στρατηγικού σχεδίου εποπτείας σε επίπεδο ΕΕ, ενώ παράλληλα ενισχύει υφιστάμενους μηχανισμούς, όπως οι αξιολογήσεις από ομοτίμους ή οι διαβουλεύσεις με ομάδες ενδιαφερομένων.

Στη γενική προσέγγιση επανεξετάζεται επίσης η υφιστάμενη δομή διακυβέρνησης. Υποστηρίζεται η αρχή ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από το συμβούλιο εποπτών και διασφαλίζεται βασικός ρόλος για τις εθνικές αρμόδιες αρχές εντός της δομής διακυβέρνησης των ΕΕΑ: καμία απόφαση δεν θα πρέπει να λαμβάνεται ενάντια στη βούληση της πλειοψηφίας των εθνικών εποπτικών αρχών και το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της Αρχής είναι το συμβούλιο εποπτών. Παράλληλα, το Συμβούλιο συνιστά την ενίσχυση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων ενός συμβουλίου διοίκησης ως του κύριου οργάνου για την προετοιμασία των συνεδριάσεων και των αποφάσεων του συμβουλίου εποπτών. Θα συγκροτείται από τον πρόεδρο, έξι μέλη του συμβουλίου εποπτών και δύο μέλη πλήρους απασχόλησης, που επιλέγονται με βάση τα προσόντα, τις ικανότητες διαχείρισης καθώς και την πείρα τους στον τομέα της χρηματοπιστωτικής εποπτείας. Ο πρόεδρος και τα μέλη πλήρους απασχόλησης του συμβουλίου διοίκησης θα πρέπει να λογοδοτούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

Όσον αφορά το σύστημα χρηματοδότησης των Αρχών, στη θέση του Συμβουλίου γενικά διατηρείται το υφιστάμενο σύστημα των συνεισφορών που προέρχονται εν μέρει από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και εν μέρει από τις εθνικές αρμόδιες αρχές. Η γενική προσέγγιση διατηρεί την κλείδα συνεισφοράς κάθε εθνικής αρμόδιας αρχής και παράλληλα καθιερώνει όρια για την εξισορρόπηση της συνεισφοράς από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η μεταρρύθμιση επανεξετάζει επίσης τις εξουσίες κάθε μίας από τις τρεις ΕΕΑ. Το Συμβούλιο συνιστά να δοθούν στην ΕΑΚΑΑ άμεσες εποπτικές αρμοδιότητες επί των δεικτών αναφοράς κρίσιμης σημασίας, καθώς και επί υπηρεσιών που παρέχουν ενοποιημένα δεδομένα συναλλαγών τα οποία καλύπτουν συναλλαγές σε μετοχικά και σε μη μετοχικά χρηματοπιστωτικά μέσα στην ΕΕ, των αποκαλούμενων «παρόχων ενοποιημένου δελτίου συναλλαγών». Εξάλλου, το Συμβούλιο προτείνει να ενισχυθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και η συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών και οι ΕΕΑ να λαμβάνουν καλύτερα υπόψη τις διασυνοριακές δραστηριότητες.

Τέλος, η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) με στοχοθετημένες τροποποιήσεις. Στη θέση του, το Συμβούλιο επιδιώκει να διευκρινίσει το ρόλο και τις αρμοδιότητες του ΕΣΣΚ προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τυχόν κίνδυνοι σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ στους τομείς της νομισματικής πολιτικής, της μικροπροληπτικής εποπτείας (όπως ο ΕΕΜ) και της μακροπροληπτικής εποπτείας (όπως το ΕΣΣΚ).

Ιστορικό και επόμενα βήματα

Στις 10 Ιανουαρίου, η Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε τη θέση της σχετικά με την πλήρη επανεξέταση του ευρωπαϊκού συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας.

Τον Δεκέμβριο του 2018, οι πρέσβεις της ΕΕ ενέκριναν μερική εντολή για διαπραγματεύσεις όσον αφορά τη συνιστώσα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες της δέσμης για το ΕΣΧΕ.

Αφού το Συμβούλιο επιβεβαίωσε τη γενική προσέγγιση, οι δύο συννομοθέτες είναι τώρα σε θέση να αρχίσουν τις τριμερείς διαπραγματεύσεις με βάση την πλήρη εντολή για το ΕΣΧΕ, με σκοπό να επιτευχθεί συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση. Ο πρώτος τριμερής διάλογος έχει προγραμματιστεί για τις 14 Φεβρουαρίου.

- Κείμενο της γενικής προσέγγισης σχετικά με την επανεξέταση των ΕΕΑ
- Κείμενο της γενικής προσέγγισης σχετικά με την επανεξέταση του ΕΣΣΚ
- Κείμενο της γενικής προσέγγισης σχετικά με τις τροποποιήσεις των οδηγιών MIFID/Φερεγγυότητα 2
- Δελτίο Τύπου για τη γενική προσέγγιση σχετικά με τη συνιστώσα για την εποπτεία της ΚΞΧ (καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες)