Αφήνω το Φορτ Γουόρθ, το Τέξας, κι είμαι στο δρόμο για Σικάγο

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ blues-song-.jpg dreamstime.com 03.07.2017, 12:43 | Ετικέτες: blues, μουσικοί Συντάκτης: Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης

Οι μαύροι ήταν η μεγαλύτερη πηγή εργατικών χεριών που αναζητήθηκε όταν όλες οι άλλες είχαν εξαντληθεί.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτός ο εργάτης που αγωνίζεται να φέρει σε πέρας την εργασία του με το βαρύ σφυρί.

Εικόνες όπως οι παραπάνω, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, βρίσκονταν κατά κόρον σε δημόσιες τοιχογραφίες

και αφίσες, καθώς και σε περιοδικά και διαφημίσεις της περιόδου, που απεικόνιζαν τους εύσωμους εργαζόμενους με σφυριά, να εργάζονται και να σπάζουν βράχια, και ακόμα να κτίζουν φράγματα. Εδώ ο μοναχικός εργάτης του Τζέικομπ Λώρενς, έχει δυσδιάκριτα χαρακτηριστικά, η διάπλασή του αναμφισβήτητα είναι διαφορετικότερη από τους εργάτες που απεικονίστηκαν από άλλους συναδέλφους του, καλλιτέχνες του ρεύματος του κοινωνικού ρεαλισμού, αριστερής φυσικά απόκλισης.

Η ύπαρξη μικτών συναισθημάτων ή αντιφατικών απόψεων που χαρακτήριζαν την απεικόνιση αυτού του εργαζόμενου από τον Λώρενς, παραπέμπει στις πραγματικές συνθήκες εργασίας που επικρατούσαν στις βιομηχανίες, για τους χειροδύναμους μαύρους άνδρες, την εποχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι πάμφτωχοι μαύροι εργάτες του αμερικάνικου Νότου, απέκτησαν πρόσβαση σε θέσεις εργασίας στη βιομηχανία σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο, μετά την αναπόφευκτη ανακωχή, όταν οι λευκοί στρατιώτες άρχισαν να επιστρέφουν από τα στρατιωτικά τους ‘καθήκοντα’ στο εξωτερικό, οι μαύροι άρχισαν συχνά να υποβιβάζονται στα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα και συνήθως αμείβονταν με ένα μέρος των μισθών που καταβάλλονταν στους λευκούς συναδέλφους τους. Ακόμα οι Αφροαμερικανοί σε μεγάλο βαθμό αποκλείονταν από τα συνδικάτα. Η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας (American Federation of Labor, AFL), η παλαιότερη και μεγαλύτερη ένωση συνδικάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε την ουδετερότητά της για το θέμα των μαύρων που θα εγγράφονταν στα συνδικάτα, αλλά πολλές θυγατρικές εταιρείες αρνήθηκαν παντελώς την εν λόγω ένταξη.

Ο εργαζόμενος σ’ αυτόν τον πίνακα, υπενθυμίζει το ανανεωμένο ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια των ετών της Ύφεσης στο πρόσωπο του John Henry, του ακούραστου Αφροαμερικανού λαϊκού ήρωα που αγωνίστηκε εναντίον των ατμοκίνητων τρυπανιών για να φτιάξει μια τρύπα σε ένα βράχο. Ο Henry τελικά επικράτησε απέναντι στο μηχάνημα με αξιοπρέπεια, δύναμη και αντοχή. Ως μέρος μιας σειράς ξυλογραφιών για τη Διαχείριση της Προόδου των Έργων (Works Progress Administration, WPA), ο καλλιτέχνης Donato “Dan” Rico, από τη μεριά του, δημιούργησε μια ισχυρή επίκληση του μύθου του John Henry που προτείνει την οργή στους εργαζόμενους στη βιομηχανία λόγω της φορολογίας. Ο John Henry ήταν επίσης ο κεντρικός πυρήνας ενός μουσικού έργου του Μπρόντγουεϊ που ανέβηκε το 1940 όπου πρωταγωνίστησε ο ηθοποιός ακτιβιστής Paul Robeson, ο τραγουδιστής του μπλουζ Τζος Ουάιτ, ο ακτιβιστής των πολιτικών δικαιωμάτων Μπάγιαρντ Ρυστιν (Bayard Rustin, 1912-1987) και η Ρούμπι Έλζι (Ruby Elzy, 1908-1943) η οποία μάλιστα εμφανίστηκε και στο Λευκό Οίκο, το 1937, και συνέχισε να παίζει τον ρόλο της Serena στην όπερα Porgy and Bess του Τζορτζ Γκέρσουιν (1898-1937). Λίγο αργότερα, ο Τζος Ουάιτ (Josh White, 1914-1969) έγραψε το δικό του τραγούδι για τον John Henry, το οποίο ηχογραφήθηκε με το Κουαρτέτο της Χρυσής Πύλης Golden (Gate Quartet Golden), ενώ το 1940 το παρουσίασε σε μια συναυλία όπου γιορταζόταν η εβδομηκοστή πέμπτη επέτειος της Δέκατης Τρίτης Τροποποίησης (Thirteenth Amendment).

Οι μαύροι είχαν ελεύθερη διέλευση για τους σιδηροδρόμους η οποία πληρωνόταν από την Βόρεια βιομηχανία. Ήταν μια συμφωνία κατά την οποία οι άνθρωποι που έρχονταν στο Βορρά, θα εξοφλούσαν το εισιτήριο των σιδηροδρόμων στη συνέχεια αφού είχαν καταλάβει τις θέσεις εργασίας, εργασθεί και κέρδιζαν κάποια χρήματα. Στο τραίνο του Λώρενς, αναδύεται μαύρος καπνός απ’ το φουγάρο του, μια μεγάλη καμπάνα που θυμίζει την κραυγή μιας βιαστικής μηχανής, και ένας προβολέας που κόβει τα σκοτάδια της νύχτας ως το έμβλημα της κίνησης μέσα στο χώρο και το χρόνο και ένας φάρος φυσικά για νέες ευκαιρίες στους μετανάστες στα βόρεια. Όπως και στους περισσότερους πίνακες που αναφέρονται στη μεγάλη μετανάστευση, ο Λώρενς επιστρέφει σε εικόνες τραίνων και σιδηροδρομικών γραμμών καθώς και τα δύο είναι τα σύμβολα της θέλησης των μαύρων Νοτίων για να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή. Αλλά, όμως, η απεικόνιση του Λώρενς στηρίζεται σε μια παλαιότερη παράδοση και αναφέρεται στον ονομαζόμενο ‘υπόγειο σιδηρόδρομο’ (Underground Railroad), που δημιουργήθηκε κατά τον δέκατο ένατο αιώνα για να διευκολύνει τη διαφυγή των νότιων σκλάβων.

Λίγο πριν την έναρξη της σειράς της Μετανάστευσης, το 1940, ο Λώρενς τελείωσε μια σειρά αποτελούμενη από τριάντα ένα πίνακες της ζωής της Χάριετ Τάμπμαν (Harriet Tubman, 1822-1913) που υπήρξε στην κυριολεξία εμβληματική ‘οδηγός’ του προαναφερόμενου δικτύου. Η σειρά των έργων του προαναφερθέντος ζωγράφου, διαθέτει περίτεχνες λεζάντες, όπως εκείνη που περιγράφεται παρακάτω.

Τζέικομπ Λόρενς, Η ζωή της Χάριετ Τάμπμαν. 1940. Πίνακας Νο. 15: ‘... Στο Βορρά, η Χάριετ Τάμπμαν εργάστηκε σκληρά. Όλοι οι μισθοί της διατέθηκαν για το σκοπό της απελευθέρωσης των ανθρώπων της, και μόλις εξασφάλιζε κάποια επαρκή ποσότητα εξαφανιζόταν από το σπίτι της στο Βορρά, και μυστηριωδώς εμφανιζόταν μια σκοτεινή νύχτα στην πόρτα της καλύβας μιας φυτείας, όπου την περίμενε μια ομάδα από τρομαγμένους φυγάδες. Τότε τους οδηγούσε προς Βορρά, ταξιδεύοντας νύχτα, ενώ κρυβόταν τη μέρα, ανεβαίνοντας βουνά, περνώντας ποτάμια και δάση, μεταφέροντας ήσυχα μωρά, υπό την επήρεια καταπραϋντικών. Έτσι πήγε, δεκαεννέα φορές, απελευθερώνοντας πάνω από τριακόσια κομμάτια ζωντανών ψυχών που ανέπνεαν...’.

Η Χάριετ Τάμπμαν (Harriet Tubman, 1822-1913), ήταν μια φιλάνθρωπη αμερικανίδα, υπέρμαχος της κατάργησης των φυλετικών διακρίσεων, και κατάσκοπος για τον στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Γεννημένη στη δουλεία, διέφυγε και στη συνέχεια χρησιμοποιώντας ένα δίκτυο ασφαλών σπιτιών γνωστών ως ‘Underground Railroad’, διέσωσε όπως είπαμε παραπάνω όσους μπόρεσε απ’ την δουλεία στο Νότο.

Οι εικόνες αυτού του περίεργου ‘σιδηροδρόμου’, ήταν πανταχού παρούσες σε τραγούδια και ποιήματα που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια των ετών της Μεγάλης Μετανάστευσης. Είχαν χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για να αποτίσουν φόρο τιμής σε αυτόν τον αγωγό ροής ανθρώπων από το Νότο προς το Βορρά, αλλά ταυτόχρονα να προαναγγείλουν και να θρηνήσουν την εκβιομηχάνιση, να γιορτάσουν την κινητικότητα, να δηλώσουν την απώλεια του σπιτιού, και απλώς να μεταφέρουν την επιθυμία να βάλει τη ζωή του, ο υποψήφιος μετανάστης, σε κίνηση. Για παράδειγμα, το 1929, τραγουδιστής Χένρυ Τόμας (Henry Thomas) γιόρτασε τις χαρές του ταξιδιού με σιδηρόδρομο στο ‘Railroadin’ Some’ (Vocalion Records, 1929), όπου ιχνηλατεί τις στάσεις μεταξύ του ανατολικού Τέξας και του Σικάγου. Ο Τόμας τονίζει την κινητικότητα με τα ξαφνικά σφυρίγματα των τρένων που δημιουργούσε με το υποκριτικό του όργανο που κατασκευάστηκε από σωλήνες ζαχαροκάλαμου και το οποίο παιζόταν αρχικά από τους υποδουλωμένους Αφρικανούς στο Νότο:

Αφήνω το Φορτ Γουόρθ, το Τέξας και πηγαίνω στην Τεξαρκάνα,

Και πάλι πίσω στο Φορτ Γουόρθ.

Φτάνω κάτω στο Ντάλας.

Αλλάζω αυτοκίνητα στην Κέιτι.

Περνώντας μέσα από την περιοχή της πόλης του Κάνσας.

Και από την πόλη του Κάνσας στο Μιζούρι.

Και απ’ το Μιζούρι στο Σικάγο.

Είμαι στο δρόμο αλλά δεν ξέρω πού....

... Στη συνέχεια, αλλάζω αυτοκίνητα και μπαίνω στο Σαιντ Λούις.

Γεια σου Σπρίνγκφιλντ.

Είμαι στο δρόμο μου, Σικάγο.

I leave Fort Worth, Texas and go to Texarkana/ And double back to Fort Worth/ Come on down to Dallas/Change cars on the Katy/Coming through the Territory to Kansas City/ And from Kansas City in Missouris/ And Missouri to Chicago/ I'm on my way but I don't know where.

Change cars on the TP/ Leaving Fort Worth, Texas/ Going through Dallas/ Hello Terrell/ Grand Saline/Silver Lake/Mineola/Tyler/On to Longview/ Jefferson/Marshall/ Little Sandy/ Big Sandy/ Texarkana/ And double back to Fort Worth.

Change cars on the Katy/ Leaving Dallas, Texas/ Going through Rockwell. Hello Greenville/ Celeste/Denison/South McAlester/ Territory/ Muskogee/ Hello, Wagner/ Parsons, Kansas/Kansas City/ Sedalia.

Then I change cars and jump into St Louis/ Hello Springfield/ I'm on my way, Chicago.

[ad-slot]

[related-articles]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι τρεις σωματοφύλακες της σύγχρονης country Τα ξενιτεμένα μαύρα κοτσύφια του Νότου και ο Λόνι Τζόνσον Μαύρη μετανάστευση και μουσική