Man Booker: Το Milkman της Άννα Μπερνς, βιβλίο της χρονιάς

Η Άννα Μπερνς με το βιβλίο της Milkman κέρδισε το περίβλεπτο λογοτεχνικό βραβείο Man Booker την Τρίτη — η βορειοϊρλανδή συγγραφέας απέσπασε αυτή την τιμητική διάκριση με μόλις το τρίτο της εκτενές μυθιστόρημα.

Το Milkman («Ο γαλατάς»), η πλοκή του οποίου εκτυλίσσεται σε μια πόλη χωρίς όνομα κατά τη διάρκεια των αιματηρών ταραχών στη Βόρεια Ιρλανδία, έχει στο επίκεντρό του την ενηλικίωση ενός συνεσταλμένου κοριτσιού, το οποίο κρύβεται στα βιβλία για να αποφύγει τη βία γύρω του, και την ερωτική σχέση του με έναν

Η 56χρονη συγγραφέας, που γεννήθηκε στο Μπέλφαστ, παρέλαβε το βραβείο από την δούκισσα της Κορνουάλης, την Καμίλα, σύζυγο του πρίγκιπα Καρόλου, μαζί με το χρηματικό έπαθλο των 50.000 λιρών (περίπου 57.000 ευρώ).

Η Μπερνς έγινε έτσι η πρώτη συγγραφέας από τη Βόρεια Ιρλανδία στην οποία απονεμήθηκε το επίζηλο Man Booker Prize, που δίνεται κάθε χρόνο για το καλύτερο λογοτεχνικό έργο στην αγγλική γλώσσα.

Η κριτική επιτροπή χαρακτήρισε το Milkman «μοναδικό», ένα έργο που «κανείς μας δεν έχει διαβάσει τίποτα σαν κι αυτό μέχρι σήμερα», εξηγώντας ότι «η πολύ ξεχωριστή φωνή» της μυθιστοριογράφου «αμφισβητεί κάθε συμβατική λογική και μορφή με μια εκπληκτική πρόζα που σε απορροφά».

Είναι μια ιστορία «βαρβαρότητας, σεξουαλικού σφετερισμού και αντίστασης, πλεγμένη με σαρδόνιο χιούμορ. Βαλμένη σε μια κοινωνία διχασμένη, η οποία στρέφεται εναντίον του εαυτού της», η πλοκή «εξερευνά τις ύπουλες μορφές που μπορεί να πάρει η καταπίεση στην καθημερινή ζωή».

Το Milkman - γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο - περιέχει προφανώς στοιχεία από τα προσωπικά βιώματα της ιδίας της Μπερνς, γεννημένης στο Μπέλφαστ το 1962, αφού μεγάλωσε την περίοδο που η σύγκρουση στη Βόρεια Ιρλανδία, που μαινόταν για τρεις δεκαετίες, έφθανε στην κορύφωσή της. Η βράβευσή της εξάλλου καταγράφηκε την ώρα που το Brexit εγείρει φόβους περί αναζωπύρωσης των εντάσεων.

Η Μπερνς, η οποία ζει σήμερα στο Σάσεξ, στη νότια Αγγλία, κέρδισε άλλους πέντε φιναλίστ, ανάμεσά τους τα φαβορί των γραφείων στοιχημάτων: τη Νταίζη Τζόνσον, 27 ετών, που διεκδικούσε το βραβείο με το Everything Under, αλλά και τον αμερικανό Ρίτσαρντ Πάουερς, με το οικολογικό μυθιστόρημα The Overstory.

Οι χαρακτήρες επίσης δεν έχουν ονόματα αλλά καθορίζονται από τις σχέσεις του μέσα στο βιβλίο αφού η 56χρονή Burns παραδέχτηκε σε συνέντευξη της στο BBC πως ‘δοκίμασε ένα προσχέδιο με ονόματα, αυτά όμως βάραιναν και αλλοίωναν την πλοκή’.

Ακόμη και η αφηγήτρια αποκαλείται απλά ‘Μεσαία Αδελφή’και εξιστορεί την προσπάθεια της να κρατήσει κρυφή μια πιθανή σχέση της από τη μητέρα της και να αποκρύψει τις συναντήσεις της με τον ‘Milkman’, κάτι στο οποίο τελικά αποτυγχάνει. Πρόκειται, κατά την κριτική επιτροπή, ‘για μια ιστορία απραξίας με αμετάκλητες συνέπειες, για την αγωνία μιας γυναίκας να ισορροπήσει αντικρουόμενες απαιτήσεις από εραστές, φίλους και οικογένεια, που εκτυλίσσεται σε μια έκρυθμη ιστορική στιγμή, με φανταστική γλώσσα και που επίσης καταδεικνύει την ισχύ του κουτσομπολιού σε μια ασφυκτικά κλειστή κοινωνία. Τέλος πρόκειται για μια ιστορία που αφορά στην μετατόπιση της πολιτικής ταυτότητας και του εθνικού διχασμού προς την εξυπηρέτηση μιας προσωπικής ιστορίας σεξουαλικής παρενόχλησης.’