Τουρκικές εκλογές και δυτικές «ψευδαισθήσεις», τα έξι σενάρια των αποτελεσμάτων

Οι εκλογές στην Τουρκία στις 14 Μαΐου προσελκύουν σημαντική διεθνή προσοχή, με τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης να τις αποκαλούν «τις πιο σημαντικές εκλογές του 2023».

Καθώς η Τουρκία προσέρχεται στις κάλπες για προεδρικές και βουλευτικές εκλογές αυτόν τον μήνα, οι συνέπειες για την ταραγμένη οικονομία της είναι

πιθανό να είναι σημαντικές και ευρείες. Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η επιχειρηματική εμπιστοσύνη, η αγοραστική δύναμη εξαρτώνται από το κατά πόσον θα συνεχιστεί η επί δύο δεκαετίες διακυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν- ταυτόχρονα οι παράγοντες αυτοί θα καθορίσουν και τις πιθανότητες επανεκλογής του.

Οι βασικοί οικονομικοί παράγοντες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό είναι αισιόδοξοι αλλά και αβέβαιοι για το τι θα συμβεί στη συνέχεια. Υπάρχει, ωστόσο, ένας αριθμός πιθανών εκλογικών αποτελεσμάτων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη αβεβαιότητα και αστάθεια αντί για σαφήνεια και σταθερότητα.

Τι «εύχεται» η Δύση

Πολλοί στη Δύση φαίνεται να ελπίζουν ότι οι Τούρκοι θα αντικαταστήσουν επιτέλους τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) με μια πιο ευέλικτη - φιλελεύθερη ηγεσία που θα επιφέρει μια βαθιά αλλαγή στις εσωτερικές και διεθνείς πολιτικές της χώρας.

Αυτό μπορεί να αποδειχθεί «ευσεβής πόθος». Ακόμα κι αν ο Ερντογάν καταψηφιστεί, και αυτό είναι μεγάλο αν, η κληρονομιά του είναι βέβαιο ότι θα αντέξει.

Στη Δύση, ο Τούρκος πρόεδρος έχει περιγραφεί ως «ο άλλος Πούτιν», ένας λαϊκιστής, διχαστικός αυταρχικός αποφασισμένος να κυνηγήσει το όνειρό του για αυτοκρατορία. Έχει επικριθεί για την προεδρία ενός διάχυτου συστήματος νεποτισμού, μιας αδύναμης οικονομίας, του υψηλού πληθωρισμού και της υποτίμησης του νομίσματος.

Αντίθετα, ο κύριος αντίπαλός του, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, παρουσιάζεται ως ένας συναινετικός, ταπεινός και υπεύθυνος ηγέτης που θα αποκαταστήσει τη δημοκρατία και θα βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση αν κερδίσει.

Ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος

Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, δεν είναι ακόμη σαφές ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος. Οι περισσότερες εθνικές δημοσκοπήσεις προβλέπουν μια στενή κούρσα Ερντογάν - Κιλιτσντάρογλου κατά μερικές ποσοστιαίες μονάδες.

Με πολλούς ψηφοφόρους να καθοδηγούνται - όπως φαίνεται - περισσότερο από την απέχθειά τους για τον Ερντογάν παρά από την αγάπη για τον Κιλιτσντάρογλου.

Στην πραγματικότητα, όπως αναφέρει και το eurotopics, η νίκη είναι να κάνεις τους ανθρώπους να εμφανιστούν στο εκλογικό κέντρο και ο νυν πρόεδρος έχει αποδειχθεί αρκετά ευρηματικός στη συγκέντρωση της βάσης του.

Ως έμπειρος πολιτικός, ο Ερντογάν έχει ενεργοποιήσει τη βάση του ανάμεσα στους συντηρητικούς της υπαίθρου και της εργατικής τάξης. Οι υποστηρικτές του φαίνονται πιο αφοσιωμένοι και έχουν επενδύσει περισσότερο στην επανεκλογή του από ό,τι ο συνασπισμός των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης.

«Ναι μεν αλλά» η εκλογή του Ερντογάν

Εάν νικήσει ο Ερντογάν, είναι βέβαιο ότι θα διπλασιάσει τις εγχώριες και ξένες ατζέντες του, ειδικά προς τη Ρωσία, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Θα συνεχίσει να επιδιώκει μια υβριδική προσέγγιση έναντι των μεγάλων δυνάμεων από τα τουρκικά συμφέροντα με τη Δύση και τη Ρωσία. Θα διατηρήσει την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ ενισχύοντας παράλληλα τις εμπορικές και γεωπολιτικές σχέσεις με τη Ρωσία.

Ο Κιλιτσντάρογλου, από την άλλη πλευρά, μπορεί να τείνει να ανατρέψει ορισμένες από τις εσωτερικές πολιτικές και οικονομικές πολιτικές του προκατόχου του και να αναιρέσει ορισμένα από τα ανελεύθερα μέτρα που θεσπίστηκαν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της Τουρκίας το 2016 υπέρ ενός μεγαλύτερου θεσμισμού.

Ο Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος στερείται εμπειρίας στην εξωτερική πολιτική, έχει επικεντρωθεί στα εσωτερικά ζητήματα και στην παρακμάζουσα οικονομία. Εάν εκλεγεί, είναι πιθανό να αμβλύνει τον τόνο της Τουρκίας προς τους δυτικούς εταίρους και τους εταίρους του ΝΑΤΟ και να αφαιρέσει το βέτο της για την ένταξη της Σουηδίας στη στρατιωτική συμμαχία.

Όσον αφορά τον εθνικισμό, τον ανεξιθρησκισμό και το κουρδικό ζήτημα, μπορεί να υπάρξει κάποια αλλαγή, αλλά θα υπάρχει ακόμη συνέχεια.

Και οι δύο πλευρές υπήρξαν ρεαλιστές όσον αφορά την εξωτερική πολιτική παρά την πολλή ρητορική για τις αρχές και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και αν κρίνουμε από τον κατευνασμό των αυταρχικών καθεστώτων της Μέσης Ανατολής, τα συμφέροντά τους γενικά υπερισχύουν των αξιών. Η Δύση, λοιπόν, θα αποδεχτεί ότι η Τουρκία έχει και περιφερειακές βλέψεις, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών.

Τα πιθανά σενάρια των εκλογικών αποτελεσμάτων

Σενάριο 1: Ο Κιλιτσντάρογλου κερδίζει στον 1ο γύρο. Οι Mİ και EÖİ κερδίζουν συνολικά 360-400 βουλευτές.

Θα υπάρξει ταχεία και πλήρης αλλαγή στην ανώτατη διοίκηση των βασικών οικονομικών θεσμών. Η στόχευση του πληθωρισμού θα είναι η κύρια εντολή της CBRT. Η ισχυρή υποστήριξη στο κοινοβούλιο και από το κοινό θα οδηγήσει σε πιο αποφασιστικές έρευνες για τις καταγγελίες διαφθοράς που αφορούν πρώην διευθυντές. Οι αγορές συναλλάγματος θα είναι σταθερές και οι αυστηροί κανονισμοί θα χαλαρώσουν γρήγορα.

Η τουρκική λίρα μπορεί να υποτιμηθεί και πάλι έως ότου τα εξωτερικά ελλείμματα γίνουν βιώσιμα. Θα εφαρμοστούν επίσης μεσοπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις και συνταγματικές τροποποιήσεις. Τόσο το ζεστό χρήμα (βραχυπρόθεσμα κερδοσκοπικά κεφάλαια) όσο και οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) θα εισρεύσουν στην Τουρκία. Δεν θα χρειαστεί καμία συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Σενάριο 2: Ο Κιλιτσντάρογλου κερδίζει στον 1ο ή 2ο γύρο. Οι Mİ και EÖİ κερδίζουν συνολικά 300-360 βουλευτές.

Θα υπάρξει μια γρήγορη αλλά λιγότερο ριζική αλλαγή στα ανώτερα διοικητικά στελέχη των οικονομικών ιδρυμάτων. Η στόχευση του πληθωρισμού θα είναι η προτεραιότητα, αλλά η οικονομική ανάπτυξη θα προωθηθεί επίσης, δεδομένης της σημασίας των τοπικών εκλογών του 2024 για τη διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας. Οι μεταρρυθμίσεις της εξωτερικής πολιτικής θα είναι πιο σταδιακές. Η καταπολέμηση της διαφθοράς θα είναι έντονη, αλλά θα υπάρξει αντίσταση σε ορισμένα τμήματα της κοινωνίας λόγω της πόλωσης και του δικαστικού σώματος που είναι υπέρ του Ερντογάν.

Σενάριο 3: Ο Κιλιτσντάρογλου κερδίζει στον 2ο γύρο. Οι Mİ και EÖİ κερδίζουν λιγότερους από 300 βουλευτές.

Οι επενδυτές και η κοινωνία θα είναι επιφυλακτικοί ως προς τη δυνατότητα της κυβέρνησης να λειτουργήσει αρμονικά και να διαρκέσει περισσότερο από μερικά χρόνια. Θα υπάρξουν πολύ λιγότερες ευκαιρίες για την τροποποίηση του Συντάγματος ή την εφαρμογή μεσοπρόθεσμων μεταρρυθμίσεων. Η σταδιακή εξομάλυνση της πολιτικής θα οδηγήσει ακόμη σε πιο σταθερές χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, η κύρια εντολή της νέας κυβέρνησης, και συνεπώς των οικονομικών θεσμών, θα είναι να εξασφαλίσει τη νίκη στις τοπικές εκλογές του 2024 για να συνεχίσει να ασκεί την εξουσία. Ορισμένες ροές θερμού χρήματος θα χαλαρώσουν την πίεση στο τοπικό νόμισμα, αλλά αυτό μπορεί να διαλυθεί πριν από τις τοπικές εκλογές. Δεν θα υπάρξει ανάγκη για χρηματοδότηση από το ΔΝΤ, αλλά η πληθωριστική πίεση θα είναι επίμονη.

Σενάριο 4: Ο Ερντογάν κερδίζει στον 2ο γύρο. Η Cİ κερδίζει λιγότερους από 300 βουλευτές.

Λόγω της υπόσχεσης του Ερντογάν να διατηρήσει τις υφιστάμενες οικονομικές πολιτικές, η ζήτηση για σκληρά νομίσματα θα εκτοξευθεί και αυτό θα προκαλέσει μαζικό νομισματικό «κραχ». Οποιαδήποτε προσπάθεια του Ερντογάν να ανατρέψει τις οικονομικές πολιτικές του θα μειώσει μόνο το μέγεθος του «κραχ»- ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών και της CBRT, η αγορά θα γνωρίζει ότι παραμένει ο τελικός υπεύθυνος λήψης αποφάσεων. Οι κεφαλαιακοί περιορισμοί θα γίνουν αυστηρότεροι και οι αυταρχικές κοινωνικές πολιτικές θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή τους. Θα καταβληθούν προσπάθειες για την ανάπτυξη πολύ στενότερων σχέσεων με εναλλακτικές πηγές εξωτερικής χρηματοδότησης. Η μακροχρόνια καθυστερημένη οικονομική κρίση θα αναδυθεί ως σοβαρή ύφεση.

Σενάριο 5: Ο Ερντογάν κερδίζει στον 1ο γύρο. Η Cİ κερδίζει συνολικά 300-360 βουλευτές.

Ο Ερντογάν λαμβάνει ισχυρή έγκριση των πολιτικών του- ως εκ τούτου, η πολιτική χαμηλών επιτοκίων θα συνεχιστεί και οι περιορισμοί κεφαλαίων θα επεκταθούν σε πλήρεις ελέγχους. Λόγω της ανανεωμένης δημόσιας υποστήριξής του και της επιπλέον πενταετούς θητείας του, θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει νέα εξωτερική χρηματοδότηση διαπραγματευόμενος θέματα εξωτερικής πολιτικής. Η προσέγγιση με τη Δύση, ιδίως με τις ΗΠΑ, μπορεί να επιδιωχθεί σε μια προσπάθεια να λάβει δάνεια από το ΔΝΤ. Αν αυτό αποτύχει, θα τεθεί επί τάπητος μια πιο αποφασιστική και απότομη αλλαγή του διεθνούς πολιτικού άξονα. Αυτή η μεταβατική διαδικασία θα είναι ασταθής και αυτή η αβεβαιότητα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη φτώχεια και περισσότερο αυταρχισμό για τη διατήρηση της τάξης. Το μέγεθος και η σοβαρότητα της ενδεχόμενης αναμενόμενης ύφεσης θα εξαρτηθεί από το πόση εξωτερική χρηματοδότηση μπορεί να επιτευχθεί.

Σενάριο 6: Οι εκλογές δεν ολοκληρώνονται με επιτυχία. Ο Ερντογάν διατηρεί τη θέση του χωρίς νομιμοποίηση.

Λόγω των χαοτικών γεγονότων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών, δεν θα εκλεγεί κανένας υποψήφιος και ο Ερντογάν θα παραμείνει στην εξουσία ως υπηρεσιακός πρόεδρος. Ο έλεγχός του στις ανώτερες βαθμίδες της γραφειοκρατίας και του δικαστικού σώματος μπορεί να του επιτρέψει να ασκήσει την εξουσία για μερικούς μήνες μέχρι να διεξαχθούν νέες εκλογές υπό ευνοϊκότερες συνθήκες. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών θα πέσει κατακόρυφα, ωθώντας τους πολίτες να κρατήσουν τις αποταμιεύσεις τους κάτω από το «μαξιλάρι».

Αυτό θα οδηγήσει σε σκληρό κεφάλαιο και έλεγχο των τιμών όχι μόνο στον χρηματοπιστωτικό τομέα αλλά και σε μια σειρά άλλων κλάδων, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μιας μαύρης αγοράς βασικών αγαθών. Η αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους μπορεί επίσης να καθυστερήσει μέσω ενός προσωρινού μορατόριουμ, λόγω έλλειψης ρευστότητας σε συνάλλαγμα. Η χρηματοπιστωτική αστάθεια, η απότομη πτώση της παραγωγής και η μαζική φτώχεια θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκτεταμένες διαδηλώσεις. Θα τεθεί σε εφαρμογή κατάσταση έκτακτης ανάγκης και θα σημειωθεί τεράστια έξοδος κεφαλαίων, ακόμη και καταναλωτικών αγαθών. Η τουρκική οικονομία θα βρεθεί σε κατάσταση βαθιάς ύφεσης.

Όπως φαίνεται υπάρχει ένα ευρύ φάσμα πιθανών αποτελεσμάτων για τις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές της Τουρκίας, καθένα από τα οποία θα έχει διαφορετικό αντίκτυπο στην οικονομία και στις προοπτικές για μεταρρυθμίσεις και η οικονομία θα βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας της νέας κυβέρνησης για τουλάχιστον ένα ακόμη έτος, μέχρι τη διεξαγωγή των τοπικών εκλογών το 2024.

#ΤΟΥΡΚΙΑ #ΕΚΛΟΓΕΣ_ΤΟΥΡΚΙΑ #ΡΕΤΖΕΠ_ΤΑΓΙΠ_ΕΡΝΤΟΓΑΝ #ΚΕΜΑΛ_ΚΙΛΙΤΣΝΤΑΡΟΓΛΟΥ