Στο ΕΚΕΒΕ «Φλέμινγκ» στη Βάρη στήνεται μια μοναδική «Βιοτεχνόπολη»

Είναι το πρώτο Hub Βιοτεχνολογίας για τις Επιστήμες της Ζωής όπου θα συνυπάρξουν η ακαδημαϊκή έρευνα και η επιχειρηματικότητα. Εκεί στήνεται επίσης το πρώτο Ινστιτούτο Βιο-καινοτομίας και το μοναδικό Μουσείο Φλέμινγκ στην Ελλάδα.

Στη μακέτα που μου δείχνει ο Δρ. Γεώργιος Σκρέτας αποτυπώνονται με λεπτομέρεια οι νέες κτιριακές εγκαταστάσεις που θα ολοκληρωθούν τα επόμενα χρόνια στο πλαίσιο της ανάπτυξης που εξελίσσεται στο Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος

Φλέμινγκ» (ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ) στη Βάρη Αττικής.

Το όραμα για τη δημιουργία ενός Βιοτεχνολογικού Πάρκου, της “Βιοτεχνόπολης”, έκτασης 2.500 τ.μ. δίπλα στον υφιστάμενο χώρο του Κέντρου, από σκίτσο με μαύρο μολύβι σε ένα χαρτί, έγινε μια ξύλινη μακέτα βάσει της οποίας θα οικοδομηθεί ένας από τους πιο σημαντικούς Κόμβους Βιοτεχνολογίας στη χώρα μας-ίσως ο μοναδικός στο είδος του-αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με στόχο την ανάπτυξη νέων βιοϊατρικών και φαρμακευτικών προϊόντων και τεχνολογιών. Η μοναδικότητά αυτού του Κόμβου δεν έγκειται μόνο στο γεγονός ότι θα συνυπάρξουν η ακαδημαϊκή έρευνα και η επιχειρηματικότητα, αλλά ότι αυτή η συνύπαρξη θα υλοποιηθεί μέσα στο περιβάλλον ενός καταξιωμένου ερευνητικού ιδρύματος. Και αυτό είναι είδηση!

Η μακέτα της Βιοτεχνόπολης

Οι νέες προγραμματικές συμβάσεις ύψους 119 εκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση 6 Ερευνητικών Κέντρων της χώρας, που υπέγραψαν πρόσφατα το Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων και το Υπουργείο Οικονομικών με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), περιλαμβάνουν και το ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ, το οποίο με αυτή την επένδυση, που αποτελεί τη μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση που έχει λάβει μέσα στην 25ετή ιστορία του, θα μπορέσει να υλοποιήσει τη δημιουργία του Κόμβου Βιοτεχνολογίας.

«Η συμφωνία περιλαμβάνει την υποστήριξη της κατασκευής πολλαπλών ερευνητικών υποδομών, την αναβάθμιση και επέκταση υφιστάμενων εγκαταστάσεων, καθώς και την προμήθεια υπερσύγχρονου τεχνολογικού, εργαστηριακού και επιστημονικού εξοπλισμού. Το μοντέλο του Hub Βιοτεχνολογίας με επίκεντρο τις Επιστήμες της Ζωής θα βασίζεται σε τρείς πυλώνες: Έρευνα, Καινοτομία και Εκπαίδευση. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε εργαστηριακές εγκαταστάσεις και να προσελκύσουμε νέες ερευνητικές ομάδες που δραστηριοποιούνται σε τομείς αιχμής της βιοϊατρικής έρευνας καθώς και φαρμακευτικές/βιοτεχνολογικές εταιρείες για να διενεργήσουν έρευνα και καινοτομία στον εξειδικευμένο αυτό κόμβο», περιγράφει ο Δρ. Σκρέτας, ο οποίος αποτελεί μέλος ΔΣ του ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ και συνεχίζει: «Φανταστείτε ένα βιοτεχνολογικό πάρκο, όπου θα μπορούν νέες ερευνητικές ομάδες, αλλά και νεοσύστατες ή μεγαλύτερες φαρμακευτικές/βιοτεχνολογικές εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε σύγχρονους και πλήρως εξοπλισμένους χώρους, να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται με τις υφιστάμενες ερευνητικές ομάδες του ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ, να εκμεταλλεύονται όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το ερευνητικό περιβάλλον και το υπάρχον εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και όλα αυτά με την ελάχιστη επένδυση εκ μέρους τους».

ο Δρ. Γεώργιος Σκρέτας

Σύμφωνα με τον ίδιο, η “Βιοτεχνόπολη” θα διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Τεχνολογικών Πάρκων που είναι οι ισχυροί δεσμοί με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, η ενθάρρυνση της δημιουργίας επιχειρήσεων έντασης γνώσης που θα στεγάζονται στις εγκαταστάσεις της, η υποστήριξη της μεταφοράς τεχνολογίας, και της επιχειρηματικότητας, καθώς και η τοπική ανάπτυξη.

Νέο Ινστιτούτο Βιο-καινοτομίας

Μέσα στο ΕΚΕΒΕ Α. Φλέμινγκ, ο Δρ. Σκρέτας διευθύνει το επίσης νεοϊδρυθέν Ινστιτούτο Βιο-καινοτομίας (Institute for Bio-innovation) και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο ‘Έλληνας επιστήμονας το 2018 επιλέχθηκε ανάμεσα σε 291 κορυφαίους επιστήμονες της Ευρώπης, ως αποδέκτης του ‘Consolidator Grant’ στην κατηγορία «Εφαρμοσμένες Επιστήμες Ζωής» (Applied Life Sciences) από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council, ERC), που είναι μέχρι στιγμής το πρώτο και μοναδικό για την Ελλάδα στον τομέα της Βιοτεχνολογίας.

ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ

Το 2019 ηγήθηκε της ίδρυσης της spin-off εταιρείας ResQ Biotech στο Τεχνολογικό Πάρκο Πατρών που εφαρμόζει καινοτόμες βιοτεχνολογικές προσεγγίσεις για την ανακάλυψη φαρμάκων κατά ασθενειών που προκαλούνται από προβληματική πρωτεϊνική αναδίπλωση. «Αυτό που προσπαθούμε να επιτύχουμε τώρα είναι περαιτέρω προκλινική ανάπτυξη και εμπορική αξιοποίηση των μορίων που έχουμε εντοπίσει. Έχουμε ήδη υπογράψει την πρώτη μας ιδιωτική επένδυση με ένα ελληνοκυπριακό fund που θα μας ανοίξει τον δρόμο για προκλινική ανάπτυξη μορίων με ιδιότητες που προσομοιάζουν με φάρμακα και στο αμέσως επόμενο στάδιο θα προσεγγίσουμε επενδύσεις από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες για να φέρουμε τα μόρια σε κλινικές δοκιμές», λέει ο ίδιος.

Η Βιοτεχνολογία ή καλύτερα, η Συνθετική Βιολογία, η οποία αποτελεί τη μοντέρνα μορφή της Βιοτεχνολογίας, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες προοπτικές και εναλλακτικές λύσεις για την ανακάλυψη νέων μορίων με δυνητικά θεραπευτικές ιδιότητες παράλληλα με τις πιο κλασσικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται συνήθως στη φαρμακευτική βιομηχανία σήμερα. Για αυτό και ο κ. Σκρέτας ξεκίνησε στο ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ με τη νέα χρονιά τη λειτουργία και ενός από τα πρώτα Εργαστήρία Βιομοριακής Μηχανικής και Συνθετικής Βιολογίας (Biomolecular Engineering & Synthetic Biology) στην Ελλάδα, εγκαθιδρύοντας και την αντίστοιχη επιστημονική περιοχή (discipline). Και αυτό αποτελεί ακόμη μια είδηση!

Στόχος του Ινστιτούτου Βιο-καινοτομίας στο ΕΚΕΒΕ Α. Φλέμινγκ, του οποίου ηγείται ο Έλληνας επιστήμονας, είναι να υποστηρίξει την ταχεία μετάφραση της ακαδημαϊκής έρευνας αιχμής που πραγματοποιείται στο ερευνητικό κέντρο σε νεοφυείς επιχειρήσεις και εμπορικά προϊόντα που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνία και την οικονομία. Ο ίδιος επισημαίνει ότι παρόλο που μερικές ευρωπαϊκές χώρες σημειώνουν επιτυχία στη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα των βιοεπιστημών, η «Γηραιά ήπειρος» στο σύνολό της εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση με τις ΗΠΑ όσον αφορά την καινοτόμο επιχειρηματικότητα σε διάφορα επίπεδα. Για παράδειγμα, ο αριθμός των νέων startups που ιδρύονται στην Ευρώπη είναι λιγότερο από τις μισές συγκριτικά με τις ΗΠΑ, ενώ ο αριθμός των εταιρειών στην κατηγορία «μονόκερος» (με αξία δηλαδή μεγαλύτερη του $ 1 δις) είναι πάνω από 2.5 φορές μεγαλύτερος στις ΗΠΑ σε σχέση με την Ευρώπη.

Στόχευση νέων φαρμακευτικών μορίων

Ο Έλληνας ερευνητής μετακινήθηκε στο ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ λαμβάνοντας χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του ERA Chair project “Boost4Bio”. Νωρίτερα ήταν Διευθυντής Ερευνητών στο Εργαστήριο Ενζυμικής και Συνθετικής Βιοτεχνολογίας στο Ινστιτούτο Χημικής Βιολογίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, στο οποίο βρέθηκε το 2010 λαμβάνοντας μια διεθνή υποτροφία επανένταξης Marie Curie (International Reintegration Grant) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να επιστρέψει στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ.

Το 2018 ο Δρ. Σκρέτας «τάραξε» τα νερά της βιοεπιστήμης με το καινοτόμο και πολλά υποσχόμενο πρότζεκτ του ‘ProMiDis’ (A unified drug discovery platform for protein misfolding diseases) δηλ. μια ευρείας εφαρμογής πλατφόρμα ανακάλυψης φαρμάκων για ασθένειες προβληματικής πρωτεϊνικής αναδίπλωσης, η οποία στηρίζεται σε τροποποιημένα βακτήρια. Εφαρμόζοντας αρχές συνθετικής βιολογίας και μοριακής εξέλιξης στο εργαστήριο, ανέπτυξε τροποποιημένα βακτήρια που λειτουργούν ως μια αυτόνομη και υψηλής απόδοσης πλατφόρμα ανακάλυψης ενώσεων- ‘οδηγών’ με εν δυνάμει θεραπευτικές ιδιότητες εναντίον περισσότερων από 50 ανθρώπινων διαταραχών με διαφορετικές παθολογίες (όπως η νόσος Alzheimer, η νόσος Huntington, οι συστημικές αμυλοειδώσεις, ο διαβήτης τύπου 2, η κυστική ίνωση κ.α.), οι οποίες χαρακτηρίζονται από το κοινό μοριακό φαινόμενο της προβληματικής πρωτεϊνικής αναδίπλωσης (“protein misfolding diseases”, PMDs).

«Παρόλο το τεράστιο κοινωνικο-οικονομικό τους αντίκτυπο, οι PMDs παραμένουν ως σήμερα, σχεδόν στο σύνολό τους, ανίατες. Μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων εναντίον τους, είναι η ανακάλυψη νέων μορίων με την ικανότητα επιδιόρθωσης του «τσαλακώματος» των πρωτεϊνών που σχετίζονται με αυτές. Οι υπάρχουσες τεχνολογίες για την ανεύρεση δυνητικών φαρμάκων αυτού του τύπου, επιτρέπουν τη αξιολόγηση ενός σχετικά περιορισμένου αριθμού ενώσεων, δεν μπορούν να εφαρμοστούν ευρέως για πολλές και διαφορετικές PMDs, ενώ είναι και τεχνικά επίπονες, χρονοβόρες και δαπανηρές», σχολιάζει ο ίδιος υπενθυμίζοντας πως η έρευνά του κινείται διαχρονικά προς την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που θα επιταχύνουν την ανακάλυψη φαρμάκων κατά των παραπάνω ασθενειών.

Μικροσκόπια του Α. Φλέμινγκ

Το τελευταίο που μου δείχνει ο Δρ. Σκρέτας πριν αποχωρήσω από το ΕΚΕΒΕ Φλέμινγκ είναι ο χώρος όπου τελεί υπό κατασκευή ένα “Μουσείο Σύγχρονης Επιστήμης Φλέμινγκ”. Τον πυρήνας του μουσείου αποτελεί το αυθεντικό αρχειακό υλικό και τα προσωπικά αντικείμενα του Alexander Fleming, τα οποία δωρήθηκαν από την Amalia Fleming. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται φωτογραφίες των πραγματικών πιάτων Petri στα οποία ο Fleming ανακάλυψε την πενικιλίνη-σημείο καμπής στη φαρμακευτική επιστήμη του 20ου αιώνα-τα πρωτότυπα εργαστηριακά τετράδιά του, οι χειροποίητες αναπαραστάσεις των αποτελεσμάτων της έρευνάς του, επιστημονικές σημειώσεις, διαλέξεις, βιβλία, φυλλάδια, φωτογραφίες και επιστολές, ανατυπώσεις των κύριων επιστημονικών του δημοσιεύσεων μετά το 1908, άρθρα στον διεθνή τύπο, επιστημονικά όργανα, μικροσκόπια και διάφορα προσωπικά είδη, βραβεία, φωτογραφίες, αλληλογραφία, κ.ά, τα οποία βρίσκονται στοιβαγμένα σε έναν προσωρινό χώρο αναμένοντας να αποκτήσουν τη θέση και την προσοχή που αξίζει στην τεράστια ιστορική τους σημασία.

Lab Book του Α. Φλέμινγκ

«Στα σχέδια του Κέντρου είναι η μεταφορά του μοναδικού και πολύτιμου αυτού μουσείου επιστήμης και βιοϊατρικής έρευνας στην Ελλάδα που στεγάζεται μέσα σε ένα ερευνητικό ίδρυμα, σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο μέσα στη “Βιοτεχνόπολη”, μιας και η εκπαίδευση είναι ένας από τους πυλώνες δημιουργίας του μοναδικού Κόμβου Βιοτεχνολογίας

#ΕΡΕΥΝΑ #ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ #HUB_ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ