ΣτΕ: «Πράσινο φως» για το πρώτο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα

Με «υπογραφή» ΣτΕ το πρώτο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. 17 μέλη ψήφισαν «ναι», 8 «όχι». Η δήλωση Πιερρακάκη.

Γεγονός είναι το πρώτο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα με απόφαση του ΣτΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες το ΣτΕ με 18 «ναι» έναντι 8 «όχι» έκρινε ότι η δημιουργία ιδιωτικού Πανεπιστημίου είναι σύμφωνη με το ενωσιακό

δίκαιο, ενώ προσθέτουν στην απόφασή τους ότι «δεν παραβιάζονται οι Συνταγματικές αρχες και το άρθρο 16»

Επίσης, με πλειοψηφία 14 έναντι 11 κρίθηκε ότι δεν υπάρχει ζήτημα ούτε με τη Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (General Agreement on Trade in Services, άλλως GATS).

H ανακοίνωση του ΣτΕ

Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 8 του π.δ. 18/1989, όπως προστέθηκε με το άρθρο 25 του ν. 4786/2021
Ανακοινώνει τα εξής:

Στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων - Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024.

Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:

Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται - σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) - σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49 ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία. Κατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.

Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ).
Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων.

Η δήλωση Ζαχαράκη

«Η σημερινή ανακοίνωση της απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκε συνταγματικός ο νόμος 5094/2024 για την ίδρυση και τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση μιας ιστορικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο επικύρωσε την αρτιότητα του ν. 5094/2024, με τον οποίο δημιουργήσαμε για πρώτη φορά ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων σε εναρμόνιση με το ενωσιακό δίκαιο και τις σύγχρονες ακαδημαϊκές ανάγκες και με σεβασμό στη συνταγματική απαίτηση για υψηλού επιπέδου ανώτατη εκπαίδευση.

Η θεσμοθέτηση της δυνατότητας ίδρυσης και λειτουργίας παραρτημάτων διεθνών πανεπιστημίων στην Ελλάδα αποτελεί ένα κομβικό βήμα για την ενίσχυση της ακαδημαϊκής πολυμορφίας και της ελευθερίας επιλογής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Δημιουργείται πλέον ένας ανοιχτός, δυναμικός και εξωστρεφής εκπαιδευτικός χάρτης, στον οποίο συνυπάρχουν, με όρους διαφάνειας και ποιότητας, τα δημόσια πανεπιστήμια με αναγνωρισμένα ιδρύματα του εξωτερικού. Ήδη, δώδεκα καταξιωμένα πανεπιστήμια από το εξωτερικό ετοιμάζονται να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους στη χώρα μας από το νέο ακαδημαϊκό έτος, προσφέροντας προγράμματα σπουδών υψηλής ποιότητας, με έμφαση στην καινοτομία και τη σύνδεση με την αγορά εργασίας. Η έλευσή τους ενισχύει τη διεθνοποίηση της ελληνικής εκπαίδευσης και καθιστά την Ελλάδα περιφερειακό κόμβο γνώσης και προοπτικών.

Τα δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία έχουν ενισχυθεί ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια σε θεσμικό, χρηματοδοτικό και οργανωτικό επίπεδο, καλούνται να συνυπάρξουν με τα νέα ιδρύματα σε ένα υγιές πλαίσιο ακαδημαϊκού ανταγωνισμού. Ο στόχος είναι κοινός: η συνολική αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης και η προσφορά περισσότερων και καλύτερων επιλογών στους φοιτητές.
Πέρα από τον εκπαιδευτικό του χαρακτήρα, το νέο πλαίσιο λειτουργεί και ως καταλύτης για την οικονομική ανάπτυξη και την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επιστροφή Ελλήνων φοιτητών και επιστημόνων, ανακόπτει το φαινόμενο της φυγής ταλέντου και ενισχύει την κοινωνική συνοχή. Παράλληλα, αναμένεται να ενισχύσει άμεσα την ελληνική οικονομία μέσω των επενδύσεων στην εκπαίδευση και την έρευνα, την αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη δραστηριοποίηση επιμέρους κλάδων, όπως η αγορά ακινήτων και ο εκπαιδευτικός τουρισμός.

Η Κυβέρνηση παραμένει σταθερά προσηλωμένη στη διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών, μέσω ισχυρών μηχανισμών αξιολόγησης και θεσμικής εποπτείας, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και τη μακροπρόθεσμη αναβάθμιση της χώρας στον διεθνή εκπαιδευτικό χάρτη. Η Ελλάδα κάνει σήμερα ένα αποφασιστικό βήμα προς την εξωστρέφεια, επενδύοντας στη γνώση, στις συνεργασίες και στις προοπτικές των νέων. Εντάσσεται ενεργά στο παγκόσμιο ακαδημαϊκό περιβάλλον και προσφέρει ουσιαστικούς λόγους αισιοδοξίας για το μέλλον.»

Η δήλωση Πιερρακάκη

«Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που κρίνει συνταγματικό τον νόμο 5094/24 για την εγκατάσταση και λειτουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στη χώρα μας, συνιστά δικαίωση της βούλησης μας να γκρεμίσουμε τείχη, να σπάσουμε ριζωμένα ταμπού, να ξεπεράσουμε ιδεοληψίες και να δώσουμε περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες στους φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν στη χώρα μας.

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο με την απόφασή του πιστοποιεί ότι η κυβέρνηση λειτούργησε με σεβασμό στους θεσμούς. Όσοι τόσα χρόνια χρησιμοποιούσαν το Σύνταγμα ως πρόσχημα για να μην αλλάξει τίποτα στη χώρα, σήμερα καλούνται να εξηγήσουν στους πολίτες την ακινησία ετών που αποστέρησε από την Ελλάδα φοιτητές, την αποδυνάμωσε από εκείνους που μετανάστευσαν σε χώρες του εξωτερικού για να σπουδάσουν ελλείψει άλλης εναλλακτικής, προκάλεσε ταλαιπωρία στις οικογένειες τους και είχε ως συνέπεια τεράστιες απώλειες στην αναπτυξιακή δραστηριότητα της χώρας μας.

Η Ελλάδα από σήμερα τελεσίδικα σταματά να αποτελεί εξαίρεση σε έναν παγκόσμιο εκπαιδευτικό κανόνα. Η συνύπαρξη του Δημόσιου πανεπιστημίου με τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια ενισχύει την ακαδημαϊκή ανταγωνιστικότητα, την προσέλκυση επενδύσεων για έρευνα, καινοτομία και διεθνή συνεργασία.

Με την ιστορική αυτή απόφαση πραγματοποιείται ένα μεγάλο βήμα προόδου και αυτοπεποίθησης. Ένα βήμα που καταδεικνύει ότι το μέλλον ανήκει σε όσους τολμούν να το οραματιστούν και να το χτίσουν».

Η δήλωση του Ευάγγελου Βενιζέλου

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικές με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ με την οποία ο νόμος για τα μη κρατικά ΑΕΙ κρίθηκε συνταγματικός και συμβατός με το Δίκαιο της ΕΕ, δήλωσε τα εξής :

«Η σημερινή απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τον νόμο περί μη κρατικών ΑΕΙ έχει τεράστια ερμηνευτική σημασία. Χαίρομαι γιατί έγινε αποδεκτή η θεωρητική προσέγγιση που έχω προτείνει περί «επαυξημένου Συντάγματος» που προκύπτει μέσα από τη σύμφωνη με το Δίκαιο της ΕΕ και την ΕΣΔΑ ερμηνεία του Συντάγματος. Χαίρομαι γιατί βρήκε πρακτική εφαρμογή η ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 28 του Συντάγματος που είχα εισηγηθεί στην αναθεώρηση του 2001. Είναι τιμητικό για τον καθηγητή Β. Σκουρή, πρώην Πρόεδρο του ΔΕΕ και εμένα το γεγονός ότι το ΣτΕ υιοθέτησε τις θέσεις που αναπτύξαμε στη σχετική κοινή μας γνωμοδότηση.

Τέλος χαίρομαι γιατί, έστω με πολυετή καθυστέρηση, γίνεται ευρύτατα αποδεκτό αυτό που υποστήριζα σταθερά, ότι δεν απαιτείται να προηγηθεί αναθεώρηση του άρθρου 16 γιατί και υπό τη σημερινή μορφή της συνταγματικής διάταξης, ο κοινός νομοθέτης μπορεί να ρυθμίσει το ζήτημα των μη κρατικών ΑΕΙ».

#ΣΤΕ #ΙΔΙΩΤΙΚΑ_ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ #ΜΗ_ΚΡΑΤΙΚΑ_ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ