Γιατί οι νυχτερίδες δεν κολλάνε καρκίνο και τι σημαίνει αυτό για τους ανθρώπους;

Ορισμένα είδη νυχτερίδων μπορούν να ζήσουν χωρίς να εμφανίσουν καρκίνο έως και 25 χρόνια, μια χρονική διάρκεια που ισοδυναμεί με 180 ανθρώπινα χρόνια. Πώς το καταφέρνουν αυτό;

Όταν μιλάμε για μακροζωία στα ζώα, το πιθανότερο είναι να σκεφτούμε τον καρχαρία της Γροιλανδίας, ο οποίος σύμφωνα με τους ερευνητές μπορεί να ζήσει για τουλάχιστον 250 χρόνια. Αποδεικνύεται, ωστόσο, ότι και οι νυχτερίδες δεν πάνε πίσω, αφού ορισμένα είδη ζουν έως και 25 χρόνια, μια διάρκεια που ισοδυναμεί με 180 ανθρώπινα χρόνια.

Και το σπουδαιότερο; Ζουν χωρίς να νοσήσουν από καρκίνο. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο

του Ρότσεστερ στη Ν. Υόρκη διερεύνησαν τις αντικαρκινικές «υπερδυνάμεις», όπως περιγράφουν οι ίδιοι, σε τέσσερα είδη νυχτερίδων, στη μικρή και μεγάλη καφέ νυχτερίδα, στη νυχτερίδα των σπηλαίων και στη φρουτονυχτερίδα της Τζαμάικα. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους θα μπορούσαν να φανούν σημαντικά για τη θεραπεία του καρκίνου στους ανθρώπους.

«Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής με περισσότερες κυτταρικές διαιρέσεις και με μεγαλύτερη έκθεση σε εξωτερικούς και ενδογενείς (εσωτερικούς) παράγοντες άγχους αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου», έγραψαν οι ερευνητές στη σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Communications. «Ωστόσο, παρά την εξαιρετική διάρκεια της ζωής τους, είναι αξιοσημείωτο ότι λίγοι όγκοι έως καθόλου έχουν αναφερθεί σε μακρόβιους πληθυσμούς νυχτερίδων, τόσο στην άγρια φύση, όσο και σε αιχμαλωσία».Με επικεφαλής τους βιολόγους Βέρα Γκορμπούνοβα και Αντρέι Σελουάνοφ από το Τμήμα Βιολογίας του πανεπιστημίου Ρότσεστερ και του Ινστιτούτου Καρκίνου Wilmot, η ομάδα εντόπισε μια σειρά από βιολογικές άμυνες που βοηθούν τις νυχτερίδες να αποφύγουν την ασθένεια.

Για παράδειγμα, οι νυχτερίδες έχουν ένα ογκοκατασταλτικό γονίδιο που ονομάζεται p53. Συγκεκριμένα, οι μικρές καφέ νυχτερίδες φέρουν δύο αντίγραφα του γονιδίου υψηλής δραστικότητας p53, που τις απαλλάσσουν από τα καρκινικά κύτταρα κατά την απόπτωση, μια βιολογική διαδικασία που εξαλείφει τα ανεπιθύμητα κύτταρα. «Υποθέτουμε ότι ορισμένα είδη νυχτερίδων έχουν αναπτύξει ενισχυμένη δραστηριότητα του p53 ως πρόσθετη αντικαρκινική στρατηγική, παρόμοια με τους ελέφαντες», εξήγησαν οι ερευνητές. Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα p53 ενέχει τον κίνδυνο να σκοτώσει πάρα πολλά κύτταρα, αλλά οι νυχτερίδες έχουν ένα ενισχυμένο σύστημα που εξισορροπεί αποτελεσματικά την απόπτωση. Οι άνθρωποι έχουν επίσης p53, και μεταλλαγές στο γονίδιο - οι οποίες διαταράσσουν τις αντικαρκινικές του δραστηριότητες- υπάρχουν σε περίπου 50% των ανθρώπινων καρκίνων.

Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης το ένζυμο τελομεράση. Στις νυχτερίδες, η τελομεράση επιτρέπει στα κύτταρά τους να πολλαπλασιάζονται απεριόριστα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υφίστανται αντιγραφική γήρανση, ένα φαινόμενο κυτταρικής γήρανσης που συμβαίνει όταν τα κύτταρα σταματούν να διαιρούνται εξαιτίας του μειωμένου μήκους των τελομερών. Δεδομένου ότι, σύμφωνα με τη μελέτη, η γήρανση «προάγει τη φλεγμονή που σχετίζεται με την ηλικία και συμβάλλει στη διαδικασία γήρανσης», η έλλειψή της στις νυχτερίδες φαίνεται να προάγει τη μακροζωία. Και ενώ ο απεριόριστος πολλαπλασιασμός των κυττάρων μπορεί να ακούγεται σαν η τέλεια αιτία καρκίνου, η υψηλή δραστηριότητα p53 των νυχτερίδων μπορεί να σκοτώσει οποιαδήποτε καρκινικά κύτταρα.

Επιπλέον, «οι νυχτερίδες έχουν μοναδικό ανοσοποιητικό σύστημα που τους επιτρέπει να επιβιώνουν από ένα ευρύ φάσμα θανατηφόρων ιών και έχουν περιγραφεί πολλές μοναδικές ανοσολογικές προσαρμογές σε αυτούς», έγραψαν οι ερευνητές. «Οι περισσότερες γνώσεις για το ανοσοποιητικό σύστημα των νυχτερίδων προέρχονται από μελέτες ανοχής σε ιογενείς λοιμώξεις που είναι θανατηφόρες για τον άνθρωπο. Ωστόσο, αυτές ή παρόμοιες ανοσολογικές προσαρμογές μπορούν επίσης να αναγνωρίζουν και να εξαλείφουν όγκους», καθώς και να «μετριάζουν τη φλεγμονή, η οποία μπορεί να έχει αντικαρκινική δράση».

Ο καρκίνος είναι μια διαδικασία πολλών σταδίων και απαιτεί πολλά «χτυπήματα», καθώς τα φυσιολογικά κύτταρα μετατρέπονται σε κακοήθη κύτταρα. Έτσι, όσο περισσότερο ζει ένα άτομο ή ένα ζώο, τόσο πιο πιθανό είναι να συμβούν κυτταρικές μεταλλαγές σε συνδυασμό με εξωτερικούς παράγοντες (για παράδειγμα, έκθεση σε ρύπανση και κακές συνήθειες τρόπου ζωής) για την προώθηση του καρκίνου.

Ένα εκπληκτικό εύρημα της μελέτης, όπως ανέφεραν οι ερευνητές είναι ότι οι νυχτερίδες δεν έχουν φυσικό φραγμό στον καρκίνο. Τα κύτταρά τους μπορούν να μετατραπούν σε καρκίνο με μόνο δύο «χτυπήματα», αλλά επειδή διαθέτουν τους άλλους ισχυρούς μηχανισμούς καταστολής όγκων, που περιγράφονται παραπάνω, επιβιώνουν. Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι η αυξημένη δραστηριότητα του p53, η οποία ήδη στοχεύεται από ορισμένα αντικαρκινικά φάρμακα, μπορεί να εξαλείψει ή να επιβραδύνει την ανάπτυξη του καρκίνου. Γενικότερα, η έρευνα αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα του πώς οι επιστήμονες στρέφονται στη φύση για να βρουν λύσεις σε ανθρώπινες προκλήσεις σε όλες τις κλίμακες. Αν και η εργασία επικεντρώνεται στις νυχτερίδες, ο απώτερος στόχος είναι, πάντα, η εύρεση θεραπείας για τον καρκίνο στους ανθρώπους.

#ΚΑΡΚΙΝΟΣ #ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ #ΥΓΕΙΑ #ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ