Φραγμός στην Ακροδεξιά, αλλά με σεβασμό στο Σύνταγμα

Σοβαρότερα προβλήματα δημιουργεί η κρίση για μη επανάληψη των εκλογών και για κολοβή Βουλή 297 βουλευτών.

Η αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς από τα δικαστήρια δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα. Ηδη στη Γερμανία η AfD βρίσκεται υπό έλεγχο από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος και υπάρχουν φωνές για την απαγόρευσή της. Δεν υπάρχει χειρότερος τρόπος. Η θέση εκτός νόμου αντισυστημικών κομμάτων ή η ακύρωση εκλογών, όπως πρόσφατα στη Ρουμανία, προσβάλλει τη δημοκρατική αρχή και είναι εντελώς αντιπαραγωγική ως φρένο

στον εξτρεμισμό: To 19% στον πρώτο γύρο του ακροδεξιού υποψηφίου στη Ρουμανία έγινε 41% στην επαναληπτική εκλογή. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ισλαμιστών στην Τουρκία: τέθηκαν για λίγο εκτός νόμου, μόνον και μόνον για να επιστρέψουν ως κυρίαρχο κόμμα για τρεις σχεδόν δεκαετίες.

Πέραν όμως από την πολιτική σκοπιμότητα, μείζον θέμα αποτελεί ο σεβασμός του Συντάγματος ως δεσμευτικού κανονιστικού κειμένου. Η κανονιστικότητα του ανώτατου νόμου της χώρας υπονομεύεται σήμερα σε πολύ σημαντικότερο βαθμό από το παρελθόν. Η κυβερνητική πλειοψηφία αρνείται να ψηφίσει τους αναγκαίους εκτελεστικούς νόμους της πρόσφατης αναθεώρησης για τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, για την παραγραφή των αδικημάτων των υπουργών και για την αναβάθμιση των στρατιωτικών δικαστών, ενώ προσπαθεί να επιβάλλει νόμο για τη λειτουργία των ιδιωτικών ΑΕΙ, παρά τη ρητή, απόλυτη συνταγματική απαγόρευση. Η δικαστική εξουσία δεν έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα αποτελεσματικά την τάση αυτή.

Από την άποψη αυτή, η απόφαση του ΑΕΔ είναι ιδιαίτερα προβληματική. Η ίδια η ακύρωση της εκλογής δοκιμάζει τα όρια της συνταγματικής πρόβλεψης των άρθρων 29 και 55, που συνειδητά δεν καθιέρωσαν στην ελληνική έννομη τάξη τη λεγόμενη «μαχόμενη δημοκρατία». Για παρόμοια κριτική όμως πρέπει να περιμένουμε την πλήρη δημοσίευση της απόφασης. Σοβαρότερα προβλήματα δημιουργεί η κρίση για μη επανάληψη των εκλογών και για κολοβή Βουλή 297 βουλευτών. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στη δημοκρατική αρχή και στο άρθρο 52 του Συντάγματος, εφόσον στερεί την «ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης» στους εκλογείς των συγκεκριμένων περιφερειών. Και η κοινοβουλευτική αρχή πλήττεται, δεδομένου ότι διαμορφώνονται διαφορετικά οι ειδικές πλειοψηφίες στη νέα κολοβή Βουλή.

Σύμφωνα με το σκεπτικό που δημοσιοποιήθηκε, «η επανάληψη της ψηφοφορίας (…) καθίσταται περιττή (…διότι) οι διατάξεις του νόμου 345/976 δεν προβλέπουν σε περίπτωση ακύρωσης ανακήρυξης βουλευτή λόγω συμμετοχής του σε πολιτικό κόμμα με υποκρυπτόμενο αρχηγό που συνιστά την εκλογική παράβαση της εξαπάτησης του εκλογικού σώματος την ανακατανομή της βουλευτικής έδρας σε υποψήφιους βουλευτές άλλων πολιτικών κομμάτων». Ο εκτελεστικός όμως νόμος που έχει εφαρμογή για τις συνέπειες της ακύρωσης εκλογής δεν είναι ο οργανικός του ΑΕΔ, όπως δέχεται η απόφαση, αλλά ο εκλογικός νόμος, ο οποίος δεν έχει κανένα κενό.

Το άρθρο 104 του σχετικού ΠΔ προβλέπει ότι οι έδρες που κενώνονται «για οποιοδήποτε λόγο» αναπληρώνονται από τους αναπληρωματικούς του ίδιου συνδυασμού στην ίδια εκλογική περιφέρεια. Αν δεν υπάρχουν αναπληρωματικοί προκηρύσσεται αναπληρωματική εκλογή στην εκλογική περιφέρεια, στην οποία κενώθηκαν οι βουλευτικές έδρες. Η αναπληρωματική εκλογή είναι υποχρεωτική για τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία, γιατί προβλέπεται ρητά από την παρ. 2 του άρθρου 52 του Συντάγματος, η οποία εισάγει εξαίρεση μόνον για το τελευταίο έτος της βουλευτικής περιόδου.

Φραγμός στην άκρα Δεξιά, ναι. Αλλά με σεβασμό στο Σύνταγμα.

(Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, ανεξ. εμπειρογνώμονας ΟΗΕ, πρώην υπουργός Εξωτερικών-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Τα Νέα»)

#ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ #ΣΥΝΤΑΓΜΑ