Εκατό χρόνια Ολυμπιακός: Η ελληνική «Μπαρτσελόνα» που έγινε μεγαλύτερη από την «ελληνική Ρεάλ»

Η υπόθεση των «λουλουδιών», ο Γουλανδρής, ο Κοσκωτάς και η επική ρήση του Βαρδή, τα «πέτρινα χρόνια», ο Κόκκαλης, η «υπόθεση Βάλνερ» και η κατάκτηση του Ευρωπαϊκού- Το δεύτερο μέρος της συνέντευξης με τον συγγραφέα Σπύρο Αλεξίου.

«Ο Ολυμπιακός ήταν μέρος του ποδοσφαιρικού κατεστημένου όμως η εξουσία ποτέ δεν τον ένιωσε «δικό» της, εκφραστή της, ποτέ δεν έγινε η «Ρεάλ», αν και είχε όλες τις προϋποθέσεις.

Πολλές φορές αντιμετωπίστηκε εχθρικά, ειδικά όταν το λαϊκό στοιχείο –που υπάρχει

Τα παραπάνω τονίζει με το δεύτερο μέρος της συνέντευξής του στο Dnews o Σπύρος Αλεξίου, συγγραφέας του βιβλίου «Ένας Θρύλος με πολλά πρόσωπα», εκδόσεις «Τόπος»- το πρώτο μέρος της συνέντευξης στις 28.12. 2024 (ΕΔΩ).

Ο Σπύρος Αλεξίου αναφέρεται στην υπόθεση των «λουλουδιών» όπου ο Παναθηναϊκός γλύτωσε τον υποβιβασμό από την δωροδοκία παικτών του Ηρακλή με την ψήφο του Γιώργου Ανδριανόπουλου του Ολυμπιακού, για τη μεταγραφή του Γιώργου Δεληκάρη στον «αιώνιο αντίπαλο», για τις εποχές του Νταϊφά και του Κοσκωτά ο οποίος ήταν Παναθηναϊκός και για τον οποίο ο Βαρδής Βαρδινογιάννης είπε την επική φράση: «Ο Κοσκωτάς θα αποτύχει, είναι σαν να πήγε ο Φλωράκης αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας»!

Μιλά επίσης για τα χρέη, την παρουσία Κόκκαλη στον Ολυμπιακό, για εκείνα που πληγώνουν τους οπαδούς όπως πχ η «υπόθεση Βάλνερ», αλλά και την ωραιότερη στιγμή που ασφαλώς ήταν η κατάκτηση του Πανευρωπαϊκού τον περασμένο Μάιο. Απολαύστε τη συνέντευξη του Σπύρου Αλεξίου, το βιβλίο του οποίου συστήνουμε ανεπιφύλακτα να το διαβάσουν οι οπαδοί όλων των ομάδων αλλά και οι μη φίλαθλοι!

Γράφοντας για την περίοδο 1975 -1980, την «Μεταπολίτευση», αναφέρετε πως «τα χρόνια αυτά είναι τα πιο αδιάφορα χρόνια στην ιστορία του Ολυμπιακού». Γιατί αυτός ο χαρακτηρισμός;

Υπήρξε γενικότερα μια διαφορετική προσέγγιση του ποδοσφαίρου από την πλευρά της κοινωνίας που έβγαινε όχι απλά από την δικτατορία, αλλά από δεκαετίες μετεμφυλιακού κράτους. 0τιδήποτε θύμιζε την προηγούμενη εποχή ριχνόταν στην πυρά της απόρριψης και του χλευασμού, ενίοτε άδικα. Το ποδόσφαιρο, που τις προηγούμενες δεκαετίες δέσποζε στην καθημερινότητα, περνούσε σε δεύτερη μοίρα. Στο πλαίσιο αυτό θεωρώ πως τα χρόνια αυτά είναι τα πιο αδιάφορα χρόνια στην ιστορία του Ολυμπιακού κι αυτό όχι γιατί δεν πήρε τίτλους, υπήρξαν και πιο μακροχρόνιες περίοδοι «ανομβρίας». Το μόνο που έχει μείνει από αυτήν την περίοδο είναι ιστορίες εσωστρέφειας, σκάνδαλα και αποκαθήλωση ινδαλμάτων όπως ο Ανδριανόπουλος κι ο Δεληκάρης.

Την περίοδο «χρωμάτισε» η περιβόητη υπόθεση των «λουλουδιών», η υπόθεση δωροδοκίας παικτών του Ηρακλή από τον ΠΑΟ το 1975. Ο ΠΑΟ καταδικάστηκε από τη δικαιοσύνη εντούτοις δεν υποβιβάστηκε, όπως πρόβλεπε ο κανονισμός, αφού το δικαιοδοτικό όργανο της ΕΠΟ τον αθώωσε με ψήφους 3-2. Η καθοριστική 3η ψήφος ανήκε στον πρόεδρο του Ολυμπιακού και στέλεχος της Ν.Δ., Γιώργο Ανδριανόπουλο, γεγονός που προκάλεσε την κατακραυγή, ειδικά των φίλων του Ολυμπιακού ! Στο τέλος της δεκαετίας το ελληνικό ποδόσφαιρο συγκλονίσθηκε από νέες καταγγελίες δωροδοκιών με εμπλεκόμενους τον Ολυμπιακό, την ΑΕΚ, τον ΠΑΟΚ, τον Ηρακλή, τα Γιάννενα, την Παναχαϊκή και άλλες ομάδες. Τίποτα δεν «αποδείχθηκε», όμως πλέον η τοξικότητα ήταν διάχυτη.

Σε αυτά προσθέστε το σοκ που υπέστησαν οι οπαδοί του Ολυμπιακού βλέποντας το απόλυτο ίνδαλμά τους, τον Γιώργο Δεληκάρη, να μετακινείται στον «αιώνιο αντίπαλο» κάνοντας το «μεγαλύτερο λάθος της ζωής του», όπως πολλές φορές δήλωσε αργότερα, αλλά και το γεγονός πως είναι η μοναδική πενταετία στον αιώνα ύπαρξης του Ολυμπιακού που δεν υπάρχει καμία αξιοσημείωτη αγωνιστική επιτυχία και νομίζω δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός.

Επαγγελματικό ποδόσφαιρο, «Επαγγελματία πρωταθλητή», χαρακτηρίζετε τον Ολυμπιακό.

Το ποδόσφαιρο αποτέλεσε πάντα πεδίο πολιτικών παιχνιδιών και οικονομικής ή κοινωνικής εκμετάλλευσης, Ειδικά μετά το 1979, όταν και επίσημα περάσαμε στο «επαγγελματικό» στάδιο, θα αξιοποιηθεί ως βασικός κρίκος της διαπλοκής του κράτους με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Όσο αυτή η διαδικασία θα παγιώνεται οι ομάδες θα μετατρέπονται σε μοχλό πίεσης για «δουλειές» με το Δημόσιο, αλλά και σε ασπίδα για άλλες παράνομες δραστηριότητες.

Στον Ολυμπιακό τις μετοχές θα αγοράσει ομάδα μικροεφοπλιστών με επικεφαλής τον Σταύρο Νταιφά. Ισχυρή διοίκηση αλλά με πεπερασμένες οικονομικές δυνατότητες. Στον «αιώνιο» τον έλεγχο θα αποκτήσει η οικογένεια Βαρδινογιάννη, επιχειρηματικός όμιλος πολύ πιο ισχυρός και οικονομικά αλλά και με κριτήριο την επιρροή στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Παρά το δεδομένο, το οποίο εκφράστηκε με σκάνδαλα όπως του περιβόητου «Μπουμπλή – Ρότσα» και κυρίως με διαιτητικές «ομορφιές», ο Ολυμπιακός θα κατακτήσει 5 από τα 7 πρώτα επαγγελματικά πρωταθλήματα. Κύρια όπλα η ύπαρξη μεγάλων ποδοσφαιρικών προσωπικοτήτων αλλά και η στήριξη από τον κόσμο που καταλάβαινε τους άνισους όρους. Βέβαια, στα χρόνια αυτά υπάρχει και η αποφράδα 8 Φλεβάρη 1981, η μέρα της τραγωδίας της «Θύρας 7».

Θα ακολουθήσουν τα «πέτρινα χρόνια». Γιατί συνέβη αυτό;

Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε πως ο όρος αφορά τον Ολυμπιακό, δηλαδή είναι πρωτοφανές για την ιστορία του να μην κατακτήσει το πρωτάθλημα για 9 χρόνια. Για την ιστορία του Ολυμπιακού! Το αντίστοιχο «ρεκόρ» για τον ΠΑΟ είναι τα 19 χρόνια, για την ΑΕΚ τα 26 και για τον ΠΑΟΚ τα 32. Για τον Ολυμπιακό λοιπόν τα 9 ήταν πολλά, γιατί είναι ο …Ολυμπιακός.

Είπαμε πως η διοίκηση Νταϊφά ήταν μια διοίκηση με περιορισμένη οικονομική δυνατότητα αλλά και επιρροή στα κέντρα των αποφάσεων. Όταν το αντίπαλο δέος, η διοίκηση Βαρδινογιάννη στον ΠΑΟ, ανέβασε τον οικονομικό πήχη αλλά και έλεγξε ολοκληρωτικά τα όργανα διοίκησης του ποδοσφαίρου δεν μπόρεσε να ακολουθήσει. Αποτέλεσμα η αγωνιστική κατάρρευση.

Την ίδια περίοδο η Ελλάδα σαρωνόταν από τη «λαίλαπα Κοσκωτά». Ο προβληματικός αγωνιστικά και διοικητικά Ολυμπιακός επιλέχθηκε να γίνει το όχημα που θα νομιμοποιούσε στη συνείδηση πλατιών μαζών το πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο που εξελισσόταν, η ασπίδα. Έχει τεθεί πολλές φορές το ερώτημα αν ήταν μια βολική συγκυρία ή αν «δημιουργήθηκε» η συγκυρία, ώστε να έρθει πάνω σε άσπρο άλογο ο Κοσκωτάς. Η ομάδα είχε αποδυναμωθεί σε όλα τα επίπεδα όμως τόσο το έμψυχο υλικό όσο και το ειδικό της βάρος δεν δικαιολογούσε αυτήν την εικόνα. Σαν μια αόρατη δύναμη να ετοίμαζε το προξενιό που λίγες ημέρες αργότερα έγινε γάμος: στις 18 Νοεμβρίου του 1987 ο Κοσκωτάς αγοράζει την ΠΑΕ.

Ας σταθούμε λίγο εδώ: Ποιος ήταν ο Κοσκωτάς;

Ένας… «αυτοδημιούργητος» νέος! Το 1979, σε ηλικία είκοσι έξι ετών, επέστρεψε στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ και τοποθετήθηκε αμέσως στη θέση διευθυντή συναλλάγματος της Τράπεζας Κρήτης του εφοπλιστή Γιάννη Καρρά. Το 1982 γίνεται προϊστάμενος στη Διεύθυνση Λογιστικού και δύο χρόνια μετά ζητάει να αγοράσει την τράπεζα. Δηλαδή σε πέντε μόλις χρόνια, το 1984, ένας υπάλληλος ήταν σε θέση να εξαγοράσει το 56% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Κρήτης, έναντι του ποσού του ενός δις δραχμών! Ταυτόχρονα δημιουργεί έναν εκδοτικό κολοσσό, τη «Γραμμή ΑΕ», με τον επιχειρηματία και πολιτικό της ΝΔ Παύλο Μπακογιάννη.

Όπως ξέρουμε το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα αλλά …ούτε και ομάδα! Ο Κοσκωτάς ήταν δηλωμένος οπαδός του ΠΑΟ, όπως είχε τονίσει και στη συνέντευξή του στη «Ελευθεροτυπία» το 1986. Κι όχι μόνο στα λόγια: Ως μέλος ενίσχυε οικονομικά πολύ συχνά τον «ΑΟ Παναθηναϊκός», με σημαντικά ποσά. Με τα δικά του (;) χρήματα συντηρήθηκαν οι ομάδες του Ερασιτέχνη ΠΑΟ. Αυτό φρόντισε να το διαφημίζει: «Άλλα 13.000.000 δραχμές έδωσε ο κ. Κοσκωτάς για την ενίσχυση του Ερασιτέχνη ΠΑΟ. Με αυτήν την πολύ τονωτική ένεση θα μπορέσουν να αρχίσουν εξοφλήσεις σε όλα τα τμήματα» έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής. Τον Μάρτιο του 1989, ο υπόδικος πια Κοσκωτάς, στη συνέντευξη στο περιοδικό Time υποστήριξε πως «ο Ανδρέας Παπανδρέου τον παρότρυνε το 1987 να αγοράσει τον Ολυμπιακό, παρότι γνώριζε πως υποστήριζε τον Παναθηναϊκό».

Να επισημάνουμε πως η πλειοψηφία του κόσμου του Ολυμπιακού πανηγύριζε για το «κελεπούρι», αδιαφορώντας και για το «πράσινο» παρελθόν αλλά, κυρίως, για όσα ακούγονταν για τις ύποπτες δραστηριότητές του. Αν κάποιος ήθελε ιδανικές συνθήκες για να γίνει ένας επιχειρηματίας –ύποπτος για απάτες και μέλος του ΠΑΟ– πρόεδρος του Ολυμπιακού, αυτός ο «κάποιος» τις πέτυχε! Τα λόγια του Βαρδή Βαρδινογιάννη ήταν χαρακτηριστικά: «Ο Κοσκωτάς θα αποτύχει, είναι σαν να πήγε ο Φλωράκης αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας».

Τελικά όμως η «ασπίδα» δεν λειτούργησε όπως υπολόγιζαν. Κι η αυτοκρατορία του Κοσκωτά κατέρρευσε κι ο Ολυμπιακός μπήκε στην χειρότερη περίοδο της ιστορίας του.

Ακριβώς! Αρχικά να πούμε πως απέναντι στον Κοσκωτά συνασπίστηκε το σύνολο των ισχυρών οικονομικών παραγόντων του τόπου, με πυρήνα την οικογένεια Βαρδινογιάννη, αλλά και το σύνολο των εκδοτών. Από την άλλη, η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του Ολυμπιακού δεν υπεράσπισε – και γιατί άλλωστε – τον Κοσκωτά. Οι προσπάθειες κάποιων αφελών (;) να συγκροτήσουν διαδηλώσεις με σύνθημα «Κάτω τα χέρια από τον Κοσκωτά» συνάντησαν την παγερή αδιαφορία, η πιο μαζική διαδήλωση συγκέντρωσε μερικές εκατοντάδες άτομα στο Σύνταγμα.

Ο συγγραφέας Σπύρος Αλεξίου

Ο Ολυμπιακός έγινε όχημα και άθυρμα παράνομων συμφερόντων, αυτό όμως δεν αναιρεί ότι τα παράνομα αυτά συμφέροντά αγόρασαν την ΠΑΕ από την προηγούμενη διοίκηση. Δεν αναιρεί, επίσης, το γεγονός ότι οι παίκτες με τους οποίους διεκδικούσε το Πρωτάθλημα ήταν αγορασμένοι από τα παράνομα αυτά συμφέροντα με… παράνομα λεφτά. Ακόμα, δεν αναιρεί το γεγονός ότι η πλειοψηφία των οπαδών του δεν ενοχλήθηκε καθόλου από τις –γνωστές σε όλους– παράνομες διαδρομές. Κατά συνέπεια, δεν ήταν καθόλου «αθώος» ο οργανισμός «Ολυμπιακός».

Από την άλλη μεριά, η οργή των οπαδών του Ολυμπιακού για τις αδικίες που αντιμετώπισε για χρόνια η ομάδα τους δεν προερχόταν από ένα αφελές αίσθημα ούτε από μια πίστη «αθωότητας». Το αφήγημα πως σε αυτόν τον ανελέητο πόλεμο συμφερόντων οι μόνοι ένοχοι ήταν ο Κοσκωτάς κι ο Σαλιαρέλης και όλοι οι άλλοι… αθώες περιστερές δεν έπειθε κανέναν, άλλωστε και όλα τα μέλη της αντίπαλης συμμαχίας έχουν κατηγορηθεί διαχρονικά σχεδόν για όλα όσα αναφέρει το Ποινικό Δίκαιο.

Ο Ολυμπιακός μπήκε σε μια περίοδο ομηρείας, με άξονα τα χρέη. Τελικά τί έγινε με αυτήν την υπόθεση;

Τα χρέη του Ολυμπιακού ήταν μη αντιμετωπίσιμα, χωρίς κανείς να τα έχει προσδιορίσει με ακρίβεια. Παρά τις κατά καιρούς διευκολύνσεις, συνεχώς προέκυπταν νέα στοιχεία, νέες οφειλές, ακόμα και νέα κατασχετήρια, με την ακανθώδη υπόθεση της Τράπεζας Κρήτης να εκκρεμοδικεί και να λογίζεται εκτός ρυθμίσεων. Στη Βουλή εισάγεται ο Ν.2021/1992 από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Στέφανο Μάνο, στον οποίο εμπεριέχονται τρία άρθρα που αφορούν την ΠΑΕ Ολυμπιακός. Τελικά, την άνοιξη του 1993, με τον Ν.2166/1993, συμφωνείται ο διακανονισμός στο ποσό των τριών δισεκατομμυρίων σε 120 δόσεις. Σε βάθος οκταετίας θα αποπληρώνονταν τρία δισεκατομμύρια δραχμές για τις παλιές οφειλές και οφειλές προς τρίτους που άγγιζαν τα 6,8 δισεκατομμύρια δραχμές. Η ΠΑΕ Ολυμπιακός αποδίδει στο κράτος μέχρι το καλοκαίρι του 2000, όταν και αποβάλλει τον βραχνά των βεβαιωμένων χρεών της, το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων 110 εκατομμυρίων δραχμών.

Στο ερώτημα αν «το κράτος χάρισε τα χρέη του Ολυμπιακού» έχουν δοθεί δύο απαντήσεις: οι οπαδοί του και ο φιλικός Τύπος καμαρώνουν πως σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις που τα χρέη γράφτηκαν στο χιόνι (ΑΕΚ, ΠΑΟΚ), ο Ολυμπιακός πλήρωσε δισεκατομμύρια. Ο πανίσχυρος επικοινωνιακός μηχανισμός των «απέναντι» κάνει λόγο για σκανδαλώδεις ρυθμίσεις, εύνοια και «χάρισμα» των χρεών. Ως συνήθως, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση: οι ρυθμίσεις που έγιναν ήταν κάτι παραπάνω από «ευνοϊκές» για τον Ολυμπιακό. Το ποσό που τελικά καταβλήθηκε ήταν πολύ μικρότερο από τα πραγματικά χρέη και καταβλήθηκε σε 120 δόσεις. Ε, δεν μπορούμε να πούμε πως το Δημόσιο κάνει κάθε μέρα τέτοιες «ευκολίες πληρωμής»!

Επειδή, όμως, βρισκόμαστε στην Ελλάδα, λειτουργεί ο φαύλος κύκλος των συγκρίσεων. Η ΠΑΕ Ολυμπιακός όντως πλήρωσε ένα μέρος των χρεών –έστω και μικρό– σε αντίθεση με άλλες ΠΑΕ. Βέβαια, η ΑΕΚ, όπως κι ο Πανιώνιος και άλλες ΠΑΕ, μπορεί με μια σειρά από λογιστικούς ελιγμούς, όπως την αλλαγή ΑΦΜ, να μην πλήρωσαν όντως χρέη, ωστόσο οδηγήθηκαν στην Γ΄ Εθνική και έπαιζαν ντέρμπι με την Τρίγλια Ραφήνας, ενώ ο Ολυμπιακός δεν αντιμετώπισε καμία αγωνιστική ποινή. Είπαμε, φαύλος κύκλος, διαγωνισμός της «καλύτερης κομπίνας» με νικήτριες τις ΠΑΕ και ηττημένους τους Έλληνες πολίτες που σε ανάλογες περιπτώσεις θα είχαν χάσει τα σπίτια τους ή θα βρίσκονταν στον Κορυδαλλό.

Μιλήσατε για «ομηρεία». Αγωνιστικά πώς εκφράστηκε αυτό στα πέτρινα χρόνια;

Η ρύθμιση των χρεών ήταν προϋπόθεση για να λειτουργήσει η ΠΑΕ ως κανονική εταιρεία, άρα και η ομάδα να έχει ηρεμία. Διότι υπήρχαν και οι «εξωγενείς» παράγοντες, ένα ολόκληρο σύστημα που αγκάλιαζε την ΕΠΟ, τη διαιτησία και τον ελεγχόμενο Τύπο και φρόντισε τα «πέτρινα» χρόνια του Ολυμπιακού να γίνουν αληθινό… νταμάρι και να κρατήσουν όσο περισσότερο γίνεται.

Πριν το 1993 ο Ολυμπιακός αποτελούσε αληθινό σάκο του μποξ, δίχως διοίκηση. Μετά την άνοιξη του 1993, όμως, είχε ισχυρή διοίκηση και αποτίναζε σιγά σιγά την ομηρία των χρεών, οπότε θα περίμενε κανείς να σταματήσει το κυνηγητό. Αυτό όχι μόνο δεν συνέβη, αλλά εντάθηκε κιόλας, μόνο που πλέον είχε αλλάξει ο στόχος. Το σύστημα, που «νοίκιαζε» τις υπηρεσίες του κατά περίσταση, ήταν γνωστό σε όλη την ποδοσφαιρική Ελλάδα με το κωδικό όνομα «παράγκα»· Στην ΕΠΟ πρόεδρος ήταν ο περίφημος Κώστας Τριβέλλας, άνθρωπος που έτρεφε απεριόριστο σεβασμό για τον Γιώργο Βαρδινογιάννη, απεριόριστο όμως, όχι αστεία!

Στη δεκαετία 1985-1995 το σύστημα στήριζε απροκάλυπτα τον ΠΑΟ, μετά το 1992 στο παιχνίδι μπήκε δυνατά η ΑΕΚ των Δημήτρη Μελισσανίδη και Γιάννη Καρρά. Η εναλλαγή στους τίτλους δεν ενοχλούσε, ήταν μόνο γόητρο εφόσον δεν υπήρχαν τα έσοδα από το Champions League, αρκεί από αυτήν να ήταν αποκλεισμένος ο Ολυμπιακός. «Ποτέ ξανά, πρωτάθλημα στον Πειραιά», τραγουδούσε δημόσια ο Γιώργος Βαρδινογιάννης.

Όταν ανέλαβε τον Ολυμπιακό ο Σωκράτης Κόκκαλης και φάνηκε πως η επιχειρηματική ισορροπία άλλαζε, το σύστημα, που δεν είχε… οπαδικές αγκυλώσεις, έστειλε με κάθε τρόπο το μήνυμά του: «Μαζί μας ή εναντίον μας». Από τη συλλογική μνήμη έχει σβηστεί, όχι τυχαία φυσικά, ότι ο Κόκκαλης δεν ανέλαβε το 1996, όταν και ξεκίνησε το «καθεστώς» που πήρε το όνομά του. Από το 1993 έως το 1996 ο Ολυμπιακός πέρασε ακόμη πιο δύσκολες μέρες, ώσπου ο Κόκκαλης να απαντήσει στο «μήνυμα».

Αναφέρατε το όνομα του Σ. Κόκκαλη. Πώς εκτιμάτε την παρουσία του στον Ολυμπιακό;

Ο Κόκκαλης είναι σίγουρα μία μεγάλη μορφή της ιστορίας του Ολυμπιακού, δεκαεπτά χρόνια πρόεδρός του, τον έβγαλε από την πιο σκοτεινή περίοδο της ιστορίας του, μετά την υπόθεση Κοσκωτά. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος τότε για τον Ολυμπιακό δεν ήταν ένας πιθανός υποβιβασμός, μεγαλύτερα μεγέθη από τον Ολυμπιακό (Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μίλαν, Γιουβέντους, Ρίβερ Πλέιτ) πέρασαν από αυτήν τη φάση και ανέκαμψαν. Σήμερα γνωρίζουμε πια πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος ήταν η δορυφοροποίηση, η μετατροπή σε ένα ακόμα παράρτημα μιας πανίσχυρης οικογένειας που έλεγχε το ελληνικό ποδόσφαιρο. Η κύρια αιτία που αποτράπηκε αυτό το σενάριο ήταν το τεράστιο μέγεθος του Ολυμπιακού και οι αντιδράσεις του κόσμου, όμως δεν μπορεί να σβηστεί πως ο Σωκράτης Κόκκαλης έπαιξε καθοριστικό ρόλο.

Από εκεί και πέρα μιλούν οι αριθμοί: δώδεκα Πρωταθλήματα, πέντε Κύπελλα, πέντε Νταμπλ, σπουδαία ποδοσφαιρικά ονόματα και, βέβαια, το όνειρο των –αιώνια αστέγων– φιλάθλων του Ολυμπιακού, το «Καραϊσκάκης». Η άλλη ανάγνωση: φτωχή ευρωπαϊκή συγκομιδή, αν αναλογιστούμε τη δυναμική του Συνδέσμου, και το κυριότερο: η αντιφατική σχέση με την εξουσία. Ο Ολυμπιακός ήταν μέρος του ποδοσφαιρικού κατεστημένου όμως η εξουσία ποτέ δεν τον ένιωσε «δικό» της, εκφραστή της, ποτέ δεν έγινε η «Ρεάλ», αν και είχε όλες τις προϋποθέσεις. Πολλές φορές αντιμετωπίστηκε εχθρικά, ειδικά όταν το λαϊκό στοιχείο –που υπάρχει πάντα στο DNA του– δημιουργούσε «ρωγμές», όπως στη δεκαετία του 1940 ή στην εποχή του Μπούκοβι. Ήταν πάντα η ελληνική «Μπαρτσελόνα», που μάλιστα, σε αντίθεση με την Ισπανία, έγινε πιο μεγάλη από την ελληνική «Ρεάλ», κι αυτό ήταν ένα στοιχείο περηφάνιας των οπαδών του.

Την περίοδο του Σωκράτη Κόκκαλη, ο Ολυμπιακός χρησιμοποιήθηκε ανοιχτά ως εργαλείο σε ευρύτερα επιχειρηματικά και πολιτικά παιχνίδια με αντάλλαγμα να είναι το «ευνοούμενο» σωματείο. Η νίκη έγινε αυτοσκοπός και η εξασφάλιση των εσόδων από το Champions League όρος ύπαρξης. Ένα μεγάλο μέρος της γοητείας που ασκούσε η ομάδα χάθηκε, η σύνδεση με τα λαϊκά στρώματα διαταράχθηκε, η ψυχοσύνθεση, αλλά και η ίδια η σύνθεση των οπαδών του μεταβλήθηκε. Στη δεκαετία του 1950 η αντίστοιχη αγωνιστική κυριαρχία είχε ως αποτέλεσμα μια γεωμετρική αύξηση του αριθμού των οπαδών του Ολυμπιακού στα λαϊκά στρώματα και κυρίως στη νεολαία. Αυτό δεν συνέβη την περίοδο του Κόκκαλη και ήταν ένα πολύ ακριβό τίμημα.

Η επικοινωνιακή κυριαρχία των αντιπάλων του Ολυμπιακού, η πρωτοφανής επίθεση που δέχτηκε η ομάδα έπαιξε σίγουρα τον ρόλο της. Η αντιμετώπιση αυτή δεν τα εξηγεί, όμως, όλα, άλλωστε η απουσία του Ολυμπιακού από την επικοινωνιακή μάχη, από τα ραγδαία ισχυροποιούμενα ΜΜΕ, ήταν συνειδητή επιλογή, μέρος του τιμήματος. Άξιζε άραγε; Ας το σκεφτούμε…

Τα αγωνιστικά γεγονότα των τελευταίων ετών είναι γνωστά. Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου γράφετε «για αυτά που μας κάνουν περήφανους αλλά και αυτά που μας πληγώνουν». Θα μπορούσατε να ξεχωρίσετε κάποια;

Περήφανος είμαι για κάθε αγώνα που δίνει ο Ολυμπιακός, άλλωστε μιλάμε για τον μεγαλύτερο πολυαθλητικό σύλλογο της Ευρώπης με 21 ευρωπαϊκά και παγκόσμια τρόπαια σε 6 διαφορετικά ομαδικά αθλήματα και αμέτρητα ολυμπιακά μετάλλια. Δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποια. Ας σταθούμε καλύτερα σε αυτά που μας πλήγωσαν ή μας πληγώνουν.

Με πλήγωσαν περιστατικά όπως η περίφημη «υπόθεση Βάλνερ» ή ο τελικός κυπέλου με τον Αστέρα Τρίπολης. Δεν χρειάζεται ο Ολυμπιακός τέτοια «επίδειξη δύναμης». Στην περίπτωση «Βάλνερ» ο νομικά ο Ολυμπιακός ορθώς κέρδισε στα χαρτιά το παιχνίδι, το γράμμα του νόμου ήταν σαφές και οι «διαμαρτυρίες» των αντιπάλων του ήταν όντως ρεσιτάλ υποκρισίας. Ηθικά όμως, ο Ολυμπιακός δεν δικαιώνεται, ο παίκτης δεν αγωνίστηκε καν στον αγώνα παρά μόνο για τρία λεπτά. Αποτελεί κηλίδα στην ιστορία του Ολυμπιακού αυτή η ενέργεια, ακόμα και στην περίπτωση που έχανε το Πρωτάθλημα δεν θα χαλούσε ο κόσμος, δεν λείπουν από τον Ολυμπιακό οι τίτλοι, αντί για 47 θα είχε 46 Πρωταθλήματα! Αντίθετα, μια τέτοια πράξη ανωτερότητας θα έκανε περήφανους τους οπαδούς του και θα έκλεινε στόματα! Δεν θα έκανε βέβαια περήφανο το… λογιστήριο της ΠΑΕ, καθώς διακυβεύονταν τα τριάντα πέντε εκατομμύρια των ομίλων του Champions League που θα έπρεπε να καλυφθούν από την τσέπη του Κόκκαλη. Ο Ολυμπιακός ήταν και είναι εταιρεία, όσο κι αν χιλιάδες και χιλιάδες αφελείς επιμένουμε να το ξεχνούμε.

Γενικότερα, πληγώνει το ύφος και το ήθος διοικήσεων που λειτουργούν με το δόγμα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», ακόμη και στον επικοινωνιακό τομέα. Φυσικά, πληγώνει πολύ το γεγονός πως στο γήπεδο της ομάδας με τη φανέλα της οποίας εκτελέστηκε ο Νίκος Γόδας, της ομάδας του Μουράτη, του Αναματερού, του Μπέση, του Γιούτσου, του Μπούκοβι, του Αργυρούδη δεν τιμήθηκε ποτέ η μνήμη του Παύλου Φύσσα αλλά και όλων αυτών που ανέφερα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πίκρα.

Θα επιμείνω όμως, κλείνοντας τη συζήτησή μας. Η ωραιότερη στιγμή;

Κοιτάξτε, για τη «μία στιγμή», η απάντηση είναι εύκολη: Η 29η Μάη 2024, η κατάκτηση του Ευρωπαϊκού τροπαίου στη Νέα Φιλαδέλφεια. Το όνειρο ενός αιώνα έγινε πραγματικότητα. Σίγουρα, εξίσου σπουδαίοι οι 21 ευρωπαϊκοί τίτλοι σε τόσα αθλήματα, όμως κακά τα ψέματα, ο βασιλιάς είναι το ποδόσφαιρο. Μακάρι και τα επόμενα χρόνια να ζήσουμε τέτοιες στιγμές!