«Ασπίδα του Αχιλλέα» και «Golden Dome»: Δύο θόλοι άμυνας σε Ελλάδα και ΗΠΑ με κοινούς στόχους και διαφορετική κλίμακα

Και η Ελλάδα έχει το δικό της «Golden Dome». Η σύγκριση με το σύστημα αεράμυνας των ΗΠΑ.

Σε μια περίοδο παγκόσμιας γεωπολιτικής ρευστότητας και αυξανόμενων στρατηγικών ανταγωνισμών, η Ελλάδα και οι ΗΠΑ επενδύουν στη δημιουργία πολυεπίπεδων συστημάτων αεράμυνας, με κοινό

Η ελληνική «Ασπίδα του Αχιλλέα» και το αμερικανικό «Golden Dome» αποτελούν δύο διαφορετικής κλίμακας εκδοχές του ίδιου οράματος: την κατασκευή ενός τεχνολογικού θόλου που θα εξασφαλίζει στρατηγική ασφάλεια, κυριαρχία και αποτροπή. Ενώ η πρώτη επικεντρώνεται στην κάλυψη του εθνικού χώρου με έμφαση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, η δεύτερη επιχειρεί να δημιουργήσει ένα πλανητικής εμβέλειας πλέγμα πυραυλικής άμυνας με δορυφορική υποδομή και στρατηγική ισχύ.

Το ελληνικό σχέδιο περιλαμβάνει πέντε διακριτά επίπεδα προστασίας, σχεδιασμένα να ανταποκρίνονται σε σύγχρονες απειλές: αντιαεροπορική, αντιπυραυλική, αντι-drone, αντιπλοϊκή και ανθυποβρυχιακή άμυνα. Το μοντέλο βασίζεται στην έννοια ενός σύνθετου, αλλά ευέλικτου αμυντικού συστήματος ικανού να καλύψει τις ανάγκες της χώρας, ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα με υφιστάμενες νατοϊκές δομές.

Αντίθετα, το «Golden Dome» των ΗΠΑ, το οποίο αναβιώνει τη λογική της «Πρωτοβουλίας Στρατηγικής Άμυνας» της δεκαετίας του ’80, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα οικουμενικό δίχτυ πυραυλικής προστασίας απέναντι σε κάθε τύπου απειλή – από βαλλιστικούς μέχρι υπερηχητικούς πυραύλους. Η αρχιτεκτονική του περιλαμβάνει συνδυασμό δορυφόρων, αισθητήρων και αναχαιτιστών, ενώ η εκτιμώμενη επένδυση ξεκινά από τα 175 δισ. δολάρια και ενδέχεται να ξεπεράσει τα 500 δισ. δολάρια.

Το αμερικανικό πρόγραμμα τροφοδοτείται από τις πρόσφατες επιτυχίες του ισραηλινού Iron Dome, το οποίο απέδειξε την αποτελεσματικότητά του αναχαιτίζοντας βαλλιστικούς πυραύλους και drones, μέσα σε συνθήκες πραγματικής σύγκρουσης. Αυτή η εμπειρία λειτουργεί ως επιχειρησιακή βάση αλλά και ως εργαλείο πειθούς προς το Κογκρέσο και τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος ήδη συμμετέχει ενεργά στη σχεδίαση του συστήματος. Παράλληλα, αναπτύσσεται και η σχετική πολιτική υποστήριξη, με διακομματικές πρωτοβουλίες να επιδιώκουν τη θεσμική κατοχύρωση της επένδυσης.

Παρά τις αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά του, το Golden Dome προσελκύει τεράστιο ενδιαφέρον από τον αμυντικό και διαστημικό τομέα των ΗΠΑ. Σε μια περίοδο που η NASA αντιμετωπίζει περικοπές προϋπολογισμού, πολλές ιδιωτικές εταιρείες στρέφονται προς τον νέο πυραυλικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, βλέποντας σε αυτόν μία εμπορική «σανίδα σωτηρίας».

Η παρουσία τους ήταν αισθητή και στο πρόσφατο Σαλόνι Αεροναυπηγικής του Παρισιού, όπου σχεδόν το 45% των εκθετών εστίασε σε προϊόντα και λύσεις άμυνας. Εκεί, η Lockheed Martin και η Boeing προώθησαν έντονα την τεχνογνωσία τους για συμμετοχή στο έργο.

Η Επιτροπή Προϋπολογισμού της Βουλής πρότεινε την ένταξη ποσού 13 δισ. δολαρίων στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2026 για προγράμματα που σχετίζονται άμεσα με το Golden Dome.

Η στρατηγική διάσταση του έργου είναι τέτοια που προκαλεί έντονες αντιδράσεις από Μόσχα και Πεκίνο. Την ώρα που η συνθήκη New START λήγει το 2026 χωρίς διάδοχη συμφωνία, και οι συνομιλίες ΗΠΑ-Κίνας για τον έλεγχο των εξοπλισμών έχουν «παγώσει» από το 2024, η προοπτική δημιουργίας ενός παγκόσμιου δικτύου πυραυλικής άμυνας προκαλεί νέες εντάσεις.

Η Ουάσιγκτον, ωστόσο, εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει, ακόμη και με ειρωνικές παραχωρήσεις: ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να υποσχέθηκε στον Καναδά απαλλαγή από την «είσοδο» των 71 δισ. δολαρίων για συμμετοχή στο σύστημα, με μόνη προϋπόθεση... την ένταξή του στις ΗΠΑ.

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική «Ασπίδα του Αχιλλέα», αν και αισθητά μικρότερης κλίμακας και δυνατοτήτων, εντάσσεται στο ίδιο γεωστρατηγικό περιβάλλον αυξημένης απειλής, το οποίο απαιτεί ταχύτατη προσαρμογή των αμυντικών πολιτικών στα νέα δεδομένα.