Mobbing – Ποιες οι υποχρεώσεις του εργοδότη και ποια τα δικαιώματα του θιγόμενου;

Το mobbing ή αλλιώς η ηθική και ψυχολογική παρενόχληση, η οποία ασκείται εντός του εργασιακού χώρου αποτελεί ένα φαινόμενο τόσο παλαιό όσο και η εργασία αυτή καθ’ εαυτή. Πλέον, σε μία συντονισμένη προσπάθεια αντιμετώπισή τους, έχουν καταρτιστεί σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις από πολλά ευρωπαϊκά κράτη και οργανισμούς.

Στη χώρα μας, με τον νόμο 4808/2021 εισάγεται για πρώτη φορά ειδικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την ηθική παρενόχληση.
Υπάρχουν ποικίλες μορφές εκδήλωσης της ηθικής παρενόχλησης με συνηθέστερη να είναι η κάθετη από προϊστάμενο προς υφιστάμενο. Ο προϊστάμενος χρησιμοποιεί την

εξουσία του για να επιβάλλεται προκαλώντας το φόβο των εργαζομένων. Ακόμη, η παρενόχληση μπορεί να εκδηλώνεται μεταξύ συναδέλφων, λόγω ανταγωνισμού, προσωπικής εμπάθειας κλπ., ενώ σπανίως η παρενόχληση, μπορεί να προέρχεται από υφιστάμενο ή ομάδα υφισταμένων προς προϊστάμενο.

Ας δούμε όμως τι προβλέπει αναλυτικά ο νέος νόμος για την παρενόχληση στην εργασία:

Ο εργοδότης υποχρεούται να…

• δέχεται και να ερευνά κάθε καταγγελία ή σχετική αναφορά, με εμπιστευτικότητα χωρίς φυσικά να παρεμποδίζει τη διαχείρισή τους,
• λάβει τα απαραίτητα πρόσφορα και ανάλογα μέτρα κατά περίπτωση σε βάρος του καταγγελλόμενου, προκειμένου να εμποδιστεί και να μην επαναληφθεί παρόμοιο περιστατικό ή συμπεριφορά. Τα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν τη σύσταση συμμόρφωσης, την αλλαγή θέσης, ωραρίου, τόπου ή τρόπου παροχής εργασίας ή την καταγγελία της σχέσης απασχόλησης ή συνεργασίας, με την επιφύλαξη της απαγόρευσης της κατάχρησης δικαιώματος του άρθρου 281 ΑΚ,
• παρέχει συνδρομή και πρόσβαση σε κάθε αρμόδια δημόσια, διοικητική ή δικαστική αρχή, εφόσον του ζητηθεί από αυτές,
• παρέχει στους εργαζομένους πληροφορίες σχετικές με τους πιθανούς κινδύνους βίας και παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο και σχετικά με τα σχετικά μέτρα πρόληψης και προστασίας,
• αναρτά στον χώρο εργασίας, σε προσβάσιμο σημείο, ενημέρωση για τις διαδικασίες που υφίστανται για την καταγγελία και την αντιμετώπιση τέτοιων μορφών συμπεριφοράς, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας για τις αρμόδιες, διοικητικές και δικαστικές αρχές,
• υιοθετεί, εφόσον η επιχείρηση απασχολεί πάνω από 20 άτομα, πολιτική για την πρόληψη και καταπολέμηση περιστατικών παρενόχλησης, στην οποία θα δηλώνεται η μηδενική ανοχή σε αυτές τις μορφές συμπεριφοράς και θα προσδιορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των εργαζομένων και του εργοδότη,
• υιοθετεί, εφόσον η επιχείρηση απασχολεί πάνω από 20 άτομα, πολιτική για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών για τέτοιου είδους περιστατικά, στην οποία θα περιγράφεται η διαδικασία υποδοχής και εξέτασης των καταγγελιών αυτών, κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του θύματος.

Ο θιγόμενος δικαιούται να…

- αξιώσει από τον εργοδότη του την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον,
- θεωρήσει, εφόσον το mobbing ασκείται από τον εργοδότη του, την συμπεριφορά του ως «μονομερή βλαπτική μεταβολή» (δηλαδή εξαναγκασμό σε παραίτηση) και συνακόλουθα να αξιώσει την καταβολή αποζημίωσης απόλυσης,
- απευθυνθεί στη Επιθεώρηση Εργασία και στον Συνήγορο του Πολίτη
- αξιώσει δικαστικώς την καταβολή χρηματικής αποζημίωσης για ηθική βλάβη αλλά και αποζημίωση για τυχόν υλικές βλάβες,
= υποβάλει μήνυση για παραβίαση της αρχής ίσης μεταχείρισης, είτε για επιμέρους στοιχειοθετημένα αδικήματα του ποινικού κώδικα, όπως η εξύβριση (361 ΠΚ), η συκοφαντική δυσφήμιση (363 ΠΚ), η εκβίαση (385 ΠΚ) κλπ.

Πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι:

- Όταν εργοδότης δεν τηρεί τις εκ του νόμου υποχρεώσεις του για την πρόληψη και αντιμετώπιση του mobbing, παραβιάζει την εργατική νομοθεσία και επιβάλλονται σε βάρος του διοικητικές κυρώσεις.
- Δεν επιτρέπεται να θεωρείται άκυρη τυχόν καταγγελία ή με οποιονδήποτε τρόπο λύση της εργασιακής σχέσης, καθώς και κάθε άλλη δυσμενής μεταχείριση του εργαζομένου, η οποία θα συνιστά εκδικητική συμπεριφορά ή αντίμετρο.
-Νομικά πρόσωπα και ενώσεις προσώπων που δικαιολογούν σχετικό έννομο συμφέρον μπορούν, συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστικών οργανώσεων, κατόπιν συναίνεσης του θιγόμενου, να ασκούν στο όνομά του προσφυγή ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών ή δικαστικών αρχών. Μπορούν επίσης να παρεμβαίνουν προς υπεράσπισή του ενώπιον των διοικητικών ή δικαστικών αρχών. Ο θιγόμενος μπορεί σε κάθε περίπτωση να παρέμβει ή και να ματαιώσει τη διαδικασία.

*Ο Γιάννης Καρούζος είναι δικηγόρος -εργατολόγος

#MOBBING #ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ #ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ #ΓΙΑΝΝΗΣ_ΚΑΡΟΥΖΟΣ