Το τέλος μιας εποχής: Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Ευγένιος Σπαθάρης

Ο Ευγένιος Σπαθάρης γεννήθηκε στην Κηφισιά στις 2 Ιανουαρίου 1924. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική και ιδιαίτερα με τους ήρωες του θεάτρου σκιών, από τους πρωτοπόρους του οποίου ήταν ο πατέρας του, Σωτήρης Σπαθάρης, ο οποίος απεβίωσε το 1974.

Το γεγονός αυτό τον εξοικείωσε με το καλλιτεχνικό αυτό είδος και ξεκίνησε να δίνει ο ίδιος παραστάσεις, αρχικά στη διάρκεια της κατοχής, σε θέατρα της Αθήνας, σε πρεσβείες, στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη κ.α.. Από τότε, έδωσε

Παρουσίασε πολλά έργα με ήρωα τον Καραγκιόζη, τόσο ως άψυχο υλικό (φιγούρες ηρώων), όσο και σε έμψυχη (ζωντανή) παράσταση με ηθοποιούς, στο Κρατικό Θέατρο Β. Ελλάδος, στο «Ελληνικό Χορόδραμα», στο Θέατρο Χατζώκου (Θεσσαλονίκη), στο Θέατρο Συντεχνίας κ.α. με τις παραστάσεις «Το ταξίδι», «Το καταραμένο φίδι», «Ο δικτάτορας», «Ο Αλέκος με τα κυδώνια» κ.ά.

Το 1970 κυκλοφόρησε 13 εικονογραφημένα τεύχη (των 2 δρχ. έκαστο) με μαυρόασπρες φιγούρες και έγχρωμο εξώφυλλο. Ενώ το 1979 παρουσιάστηκε από τις εκδόσεις Νεφέλη το επιτυχημένο βιβλίο του «Ο Καραγκιόζης των Σπαθάρηδων» με εφτά έργα και εφτά περιλήψεις (τα τέσσερα δικά του και τα τρία του πατέρα του Σωτήρη). Από το 1962 κυκλοφόρησαν 10 έργα του σε δίσκους 45 στροφών από την His Master's Voice, ενώ ακολούθησαν άλλοι 2 δίσκοι 33 στροφών από τη Μinos-EMI αρχές της δεκαετίας του '80, και άλλες έξι παραστάσεις σε 6 αντίστοιχα CD από τη Legend το 2002.

Το 1950 ο Ευγένιος πραγματοποιεί την πρώτη του συμμετοχή σε κινηματογραφική ταινία, στο «Πικρό Ψωμί» του Γρηγόρη Γρηγορίου. Έπαιξε έργα του στην κρατική τηλεόραση από το 1966 μέχρι το 1992. Κάποια από τα έργα του αυτά κυκλοφορούσαν μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '90 σε βιντεοκασέτες, ενώ τις ημέρες του θανάτου του ξεκίνησε συμπτωματικά η κυκλοφορία τους σε DVD.

Διακρίσεις

Ο Ευγένιος Σπαθάρης ήταν μέλος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Ινστιτούτου Παγκοσμίου Θεάτρου της UNESCO. Έκανε περιοδείες σε πολλές χώρες λαμβάνοντας μέρος σε διάφορα φεστιβάλ και συνέδρια όπως: Παρίσι, Λιέγη, Ρώμη, Κάιρο, Λονδίνο, Κοπεγχάγη. Αλλά και ως ζωγράφος έλαβε μέρος σε πολλές εκθέσεις ατομικές και ομαδικές στην Αθήνα, Ζυρίχη, Παρίσι και Νέα Υόρκη.

Τιμήθηκε με το Βραβείο Ρώμης (1962), με το Α' Μετάλλιο του Πρίγκιπα του Μοντ, το Α' Βραβείο Πολωνίας (1978), το Α' Μετάλλιο Τοσκανίνι (Ιταλία) το 1978 κ.α. Τέλος, το 2007 τιμήθηκε ιδιαίτερα από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού για τη μεγάλη του προσφορά στο καλλιτεχνικό αυτό είδος, για το οποίο του αναγνωρίστηκε ο τίτλος του μεγάλου δασκάλου.

Το 1991 ιδρύθηκε το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών Δήμου Αμαρουσίου, το οποίο λειτουργεί συστηματικά από το 1996, με στόχο την προβολή του θεάτρου σκιών και του καραγκιόζη.

Θάνατος

Στις 6 Μαΐου του 2009 και ενώ βρισκόταν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών για να παραστεί σε εκδήλωση προς τιμήν του, έχασε την ισορροπία του και έπεσε από σκάλες, με αποτέλεσμα να υποστεί πολλά κατάγματα και να δημιουργηθεί σοβαρό αιμάτωμα στον εγκέφαλο, με την κατάστασή του να χαρακτηριστεί ως κρίσιμη.

Τελικά, στις 9 Μαΐου, ύστερα από τρεις ημέρες νοσηλείας απεβίωσε, σε ηλικία 85 ετών. Η σορός του εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών και η κηδεία έγινε στις 13 Μαΐου του 2009, στο Μαρούσι, με δημόσια δαπάνη.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

328: Ο διάκονος Αθανάσιος, μετέπειτα Άγιος Αθανάσιος, εκλέγεται Πατριάρχης Αλεξανδρείας.

1364: Οι Βενετοί καταστέλλουν την Επανάσταση του Αγίου Τίτου στην Κρήτη. Πρόκειται για αποστασία των Βενετών φεουδαρχών του νησιού, που αρνήθηκαν να πληρώσουν φόρους στη Μητρόπολη και ζήτησαν τη βοήθεια του ντόπιου πληθυσμού.

1886: Τμήματα του ελληνικού στρατού, που δυσφορούν για τον «ατιμωτικό ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδος από τις Μεγάλες Δυνάμεις» εισβάλλουν στην Τουρκία από τα Θεσσαλικά σύνορα, για να δημιουργήσουν τετελεσμένα γεγονότα στη νέα κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη. Το αποτέλεσμα είναι να μην καταφέρουν τίποτα και τρεις μέρες αργότερα συνάπτεται ανακωχή.

1901: Ιδρύεται στη Μελβούρνη το πρώτο Κοινοβούλιο της Αυστραλίας.

1908: Μία από τις πιο φρικτές ανθρωποκτονίες, που έχουν καταγραφεί στα ελληνικά εγκληματολογικά χρονικά, αποκαλύπτεται στον Πειραιά. Η Μαρία Παπαδάκη τεμαχίζει το εκτός γάμου παιδί της λεχούσας κόρης της. Βράζει τα κομμάτια και τα πετά.

1936: Μετά τη μεγάλη απεργία των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη οι αστυνομικές δυνάμεις και ο στρατός αναλαμβάνουν μια επιχείρηση καταστολής που οδηγεί σε λουτρό αίματος. Δέκα διαδηλωτές πέφτουν νεκροί εκείνο το απόγευμα. Σύμφωνα με μαρτυρίες ιστορικών, το βράδυ ο λαός είναι η μόνη εξουσία στην πόλη ενώ ο μεγάλος ποιητής Γιάννης Ρίτσος γράφει ένα από τα καλύτερα ποιήματά του, τον «Επιτάφιο».

1945: Πρώτη μέρα ειρήνης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η 9η Μαΐου ανακηρύσσεται ως ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης.

1945: Ο αμερικανικός στρατός προχωράει στη σύλληψη του εγκληματία πολέμου Χέρμαν Γκέρινγκ.

1948: Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Τζορτζ Πολκ φτάνει στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να προωθηθεί στο αρχηγείο του «Δημοκρατικού Στρατού» και να πάρει συνέντευξη από τον αρχηγό του Μάρκο Βαφειάδη. Μία εβδομάδα αργότερα εντοπίζεται δολοφονημένος.

1949: Ο Ρενιέ Γ' στέφεται πρίγκιπας του Μονακό.

1955: Η Δυτική Γερμανία γίνεται μέλος του ΝΑΤΟ.

1974: Ο νεαρός Μπρους Σπρίνγκστιν εμφανίζεται σε συναυλία στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ο δημοσιογράφος Τζον Λάντο γράφει στο περιοδικό «Rolling Stone»: «Είδα το μέλλον του ροκ και ονομάζεται Μπρους Σπρίνγκστιν».

1980: Ο Γεώργιος Ράλλης αναλαμβάνει πρωθυπουργός της Ελλάδας. Η Κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη προέκυψε από την Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή 1977 με τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή να αναλαμβάνει την Προεδρία της Δημοκρατίας. Τότε, ο Γεώργιος Ράλλης, διορίστηκε πρωθυπουργός ως αρχηγός του κόμματος. Καταλαμβάνεται από μία μετριοπαθή πολιτική σκέψη, ενώ στα χαρακτηριστικά της περιόδου κατατάσσονται τα αλλεπάλληλα εσωτερικά προβλήματα της κυβέρνησης, οι συνεχιζόμενες επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής ύφεσης. Η αδιάπτωτη επιμονή του Ράλλη, στην επικράτηση ήπιου πολιτικού κλίματος και στον πλήρη σεβασμό των κανόνων του κοινοβουλευτισμού δεν άρκεσε για να βελτιώσει την εικόνα της ΝΔ

1994: Ο Νέλσον Μαντέλα ανακηρύσσεται ως ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Πρόκειται για ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολα προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της εποχής μας, είναι ένας άνθρωπος που η αφοσίωσή του στις ελευθερίες του λαού του ενέπνευσαν υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο.

1998: Η Ισραηλινή τρανσέξουαλ Ντάνα Ιντερνάσιοναλ κερδίζει το πρώτο βραβείο στο Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision με το τραγούδι «Diva». Πρόκειται για την τρίτη και πλέον αμφιλεγόμενη νίκη στο Διαγωνισμό στο Μπέρμιγχαμ καθώς το τραγούδι που ερμήνευσε η τρανσέξουαλ τραγουδίστρια Ντάνα Ιντερνάσιοναλ προκάλεσε την οργή πολλών φανατικών Εβραίων στη χώρα της.

2000: Ο Κώστας Καραμανλής διαγράφει από τη ΝΔ τον βουλευτή Γιώργο Καρατζαφέρη. Αφορμή, οι σκληρές δηλώσεις του τόσο για τον πρόεδρο της ΝΔ, όσο και για τον εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος Άρη Σπηλιωτόπουλο.

2002: Στο Κασπίσκ της Ρωσίας μια βόμβα που πυροδοτήθηκε με τηλεχειριστήριο σκοτώνει 43 άτομα και τραυματίζει 130 κατά τη διάρκεια παρέλασης.

2009: «Έφυγε» ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο άνθρωπος που δίδαξε στους Έλληνες την παράδοση του Καραγκιόζη. Στις 6 Μαΐου του 2009 και ενώ βρισκόταν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών για να παραστεί σε εκδήλωση προς τιμήν του, έχασε την ισορροπία του και έπεσε από σκάλες, με αποτέλεσμα να υποστεί πολλά κατάγματα και να δημιουργηθεί σοβαρό αιμάτωμα στον εγκέφαλο, με την κατάστασή του να χαρακτηριστεί ως κρίσιμη. Τελικά, στις 9 Μαΐου, ύστερα από τρεις ημέρες νοσηλείας απεβίωσε, σε ηλικία 85 ετών. Η κηδεία έγινε στις 13 Μαΐου του 2009, στο Μαρούσι, με δημόσια δαπάνη.

2012: Αεροσκάφος Sukhoi συντρίβεται στην Ινδονησία σκοτώνοντας 45 ανθρώπους.

Γεννήσεις

1860 - Τζέιμς Μάθιου Μπάρι, Σκωτσέζος συγγραφέας

1883 - Χοσέ Ορτέγα Υ Γκασέτ, Ισπανός φιλόσοφος

1892 - Ζίτα των Βουρβόνων της Πάρμας, αυτοκράτειρα της Αυστρίας

1936 - Γκλέντα Τζάκσον, Αγγλίδα ηθοποιός και πολιτικός

1940 - Τζέιμς Λ. Μπρουκς, Αμερικανός σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος

1976 - Χρίστος Μαραγκός, Κύπριος ποδοσφαιριστής

1981 - Ευάγγελος Τσιώλης, Έλληνας ποδοσφαιριστής

Θάνατοι

1315 - Ούγος Ε', δούκας της Βουργουνδίας

1707 - Ντήτριχ Μπουξτεχούντε, Γερμανός συνθέτης

1805 - Φρίντριχ Σίλερ, Γερμανός ποιητής και ιστορικός

1931 - Άλμπερτ Αβραάμ Μάικελσον, Γερμανός φυσικός

1976 - Ουλρίκε Μάινχοφ, Γερμανίδα δημοσιογράφος και ιδρυτικό μέλος της RAF

1978 - Άλντο Μόρο, Ιταλός πολιτικός

2009 - Ευγένιος Σπαθάρης, Έλληνας καλλιτέχνης του θεάτρου σκιών

2009 - Θόδωρος Έξαρχος, Έλληνας ηθοποιός και συγγραφέας

2009 - Γιώργος Ρουσόπουλος, Έλληνας ποδοσφαιριστής και προπονητής