Ζαν-Μισέλ Μπασκιά: Η επιρροή του διάχυτη στον δρόμο, μηδαμινή στο μουσείο (εικόνες)

Έγινε πρόσφατα ο πιο ακριβός αμερικανός καλλιτέχνης στην Ιστορία. Ο ζωγράφος Ζαν-Μισέλ Μπασκιά είναι σήμερα πιο ισχυρός από ποτέ, 30 χρόνια μετά τον θάνατό του, παρότι η επιρροή του είναι έντονη στους δρόμους και όχι στα μουσεία.

Εκ πρώτης όψεως, αυτό το παιδί του Μπρούκλιν, που πέθανε στις 12 Αυγούστου του 1988 σε ηλικία 27 ετών από υπερβολική δόση ναρκωτικών, άφησε ελάχιστα ίχνη στη Νέα Υόρκη όπου πέρασε το μεγαλύτερο

Μόλις μια διακριτική πλάκα στην πρόσοψη του παλιού ατελιέ του, κρυμμένου στη μικρή γειτονιά του NoHo, γι αυτόν τον καλλιτέχνη που ήταν από πατέρα από την Αϊτή και μητέρα Πορτορικανή, του οποίου ένας άτιτλος πίνακας πωλήθηκε στις 18 Μαΐου στο ποσό ρεκόρ των 110,5 εκ. δολαρίων από τον οίκο Sotheby’s στη Νέα Υόρκη.

Κανένα δημόσιο μνημείο προς τιμήν του, κανένας σημείο της πόλης δεν φέρει το όνομά του, πλέον ούτε ίχνος των διάσημων γκράφιτι που φιλοτεχνούσε και υπέγραφε ως «SAMO». Οι θαυμαστές του θα συγκεντρωθούν απλά για περισυλλογή πάνω στον τάφο του στο Γκριν-Γουντ.

Μαζί με τον συνθέτη Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο «Ζαν» -όπως τον αποκαλούσαν οι οικείοι του- είναι ο διασημότερος κάτοικος αυτού του τεράστιου κοιμητηρίου του Μπρούκλιν, όπου έχουν ταφεί 570.000 άνθρωποι, σύμφωνα με τη Λίζα Άλπερτ, αντιπρόεδρο της επιχείρησης ανάπτυξης του χώρου.

Επισκέπτες «αφήνουν πράγματα πάνω στον τάφο του», ένα πολύ λιτό μνήμα, με τη συναίνεση της διεύθυνσης, εξηγεί.

Σχεδόν εξαφανισμένος από τον δρόμο, ο Μπασκιά είναι επίσης άφαντος και στα μουσεία της Νέας Υόρκης: 10 κομμάτια στο MoMA, αλλά μόνο σχέδια και μεταξοτυπίες, έξι στο Whitney, δύο στη Met, δύο στο Brooklyn Museum και ένα στο Guggenheim. Για έναν καλλιτέχνη που άφησε πίσω του 2.000 έργα, τα 21 είναι ελάχιστα.

«Είναι ντροπή που τα μουσεία της Νέας Υόρκης δεν έχουν περισσότερο Μπασκιά», εκτιμά ο καλλιτέχνης, Μάικλ Χόλμαν, φίλος του ζωγράφου, ο οποίος δημιούργησε μαζί του την ομάδα Gray. Θυμάται ότι ενόσω ζούσε ο Μπασκιά, το ζευγάρι των συλλεκτών Λένορ και Χέρμπερτ Σορ πρότειναν να κάνουν δωρεά πίνακες του καλλιτέχνη στο MoMA και στο Whitney, και αυτά αρνήθηκαν.

Για τον Χόλμαν, «υπάρχει μια δόση ρατσισμού» στο μικρό ενδιαφέρον των μεγάλων καλλιτεχνικών ιδρυμάτων της Νέας Υόρκης για τον Μπασκιά όσο ζούσε, που ήταν μαύρος, και μετά τον θάνατό του.

Ο καλλιτέχνης όμως είναι περιζήτητος στις διασημότητες από τον Ντι Κάπριο στον Μπόνο, τον Τζέι Ζ, τον Τζόνι Ντεπ και τον Τόμι Χίλφιγκερ, τα ονόματα αυτών που αποκτούν έργα του δεν σταματούν να πληθαίνουν.

Η επιρροή του στον κόσμο είναι μεγάλη. Η ζωγραφική του και τα σκίτσα του αποτυπώνονται σε T-shirt, μποτάκια, τσάντες, ρολόγια. Από το 2014 η γιαπωνέζικη φίρμα με είδη ένδυσης Uniqlo έβγαλε κολεξιόν στις οποίες αποτυπώνονται σχέδια του Μπασκιά, σε συνεργασία με το ΜοΜΑ.

Ο μαύρος συγγραφέας, Javaka Steptoe, εξέδωσε το βιβλίο «Τhe Radiant Child» γι’ αυτό το ίνδαλμα της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του 1980, το οποίο απευθύνεται σε παιδιά. «Τα παιδιά τον λατρεύουν, γιατί η τέχνη του και η δική τους είναι παρόμοιες», εξηγεί.

Για τον Μάικλ Χόλμαν, η επιρροή του Μπασκιά είναι διάχυτη στο δρόμο. «Βλέπουμε τόσους ανθρώπους να υιοθετούν το στυλ του, το κόψιμο των μαλλιών του, το χτένισμά του». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του καναδού τραγουδιστή, The Weeknd. «O Μπασκιά είναι ένας ήρωας για τους νέους», δηλώνει, «όπως ήταν ο Γουόρχολ για τη γενιά μου».

(ΑΠΕ-ΜΠΕ – AFP)