Βλέπουμε δέκα και μία ταινίες που εμπνεύστηκαν από τον Freud

Γιατρός, φυσιολόγος, ψυχίατρος και θεμελιωτής της ψυχανάλυσης. Ο Αυστριακός Σίγκμουντ Φρόιντ (Sigmund Freud), ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές και επιστήμονες του προηγούμενου αιώνα, εισήγαγε έννοιες και θεωρίες που άλλαξαν τον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή και συμπεριφορά των ανθρώπων.

Επόμενο, να αποτελέσει και πηγή έμπνευσης για το σινεμά που γεννήθηκε την ίδια περίοδο περίπου με την ψυχανάλυση. Ο ίδιος γεννημένος μία Τρίτη στης 6 Μαΐου, έδωσε στην ψυχική υγεία το σημαντικότατο βάρος που της αναλογεί,

Στο παρόν άρθρο, με αφορμή και τα γενέθλια του μεγάλου Φρόιντ, θα δούμε κάποιες ταινίες που εμπνεύστηκαν από το έργο του και μπορούν να μπουν στη δική του σφαίρα ανάλυσης. Θα ξεκινήσουμε με έναν μεγάλο θαυμαστή του ψυχαναλυτή, τον μέγιστο κινηματογραφιστή Άλφρεντ Χίτσκοκ.

Spellbound ( 1945) Στη «Νύχτα αγωνίας», η πρωταγωνίστρια γιατρός Κόνστανς Πέτερσον συνδέεται με τον διευθυντή του ψυχιατρικού νοσοκομείου, μέχρι που ανακαλύπτει πως ο άντρας που έχει ερωτευθεί δεν είναι ο γιατρός Έντουαρντς, αλλά ένας ασθενής του που υποστηρίζει ότι μπορεί να έχει σκοτώσει τον πραγματικό γιατρό. Η ερμηνεία των ονείρων του ασθενή, στην προσπάθειά τους να ανακαλύψουν τι έχει συμβεί, στηρίζεται στην πραγματική φροϋδική ερμηνεία των ονείρων, χρησιμοποιώντας μάλιστα και μία από τις τεχνικές του. Να σημειώσουμε ότι τις εντυπωσιακές σκηνές του ονείρου σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί.

A Clockwork Orange (1971) Το κουρδιστό πορτοκάλι του μεγάλου Στάνλεϋ Κιούμπρικ είναι μία ταινία που έγραψε ιστορία, μία εποχή που ο κόσμος φώναζε εναντίων της βίας και χόρευε με φόντο τις μαργαρίτες. Το στόρι είναι η βία για τη βία, χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό από τον Άλεξ και την παρέα του και η συνεπακόλουθη σύλληψη με την πλύση εγκεφάλου ως θεραπευτική αγωγή.

Blue Velvet (1986) Ο Τζέφρι, επιστρέφοντας στην πατρική του κωμόπολη, προσπαθεί να λύσει το μυστήριο με ένα κομμένο αφτί. Στον δρόμο ανακαλύπτει μία τραγουδίστρια με μαζοχιστικές τάσεις και έναν σχιζοφρενή γκάνγκστερ. Ο Λιντς παρουσιάζει τη σκοτεινή και διαστροφική πλευρά της αμερικάνικης επαρχίας.

Another Woman (1988) Η εξομολόγηση μιας άγνωστης γυναίκας στον ψυχαναλυτή της, θα οδηγήσει την ηρωίδα της ταινίας σε έναν απολογισμό της δικής της ζωής.

Eyes Wide Shut (1999) Ένα από τα τελευταία έργα του Κιούμπρικ, διαπραγματεύεται το ρόλο των φαντασιώσεων. Οι φαντασιώσεις όπως έλεγε και ο Φρόιντ, βρίσκονται συνήθως κάπου στο ασυνείδητο γιατί είναι από αυτές τις επιθυμίες που φοβόμαστε ακόμα και να τις εκφράσουμε λεκτικά. Μία ερωτική φαντασίωση της Άλις, κάνει τον Μπιλ να φύγει από το σπίτι και να περιπλανηθεί σε μία νύχτα που τα όνειρα μπλέκουν με την πραγματικότητα.

Fight Club (1999) Είναι το ξύλο μία μορφή εκτόνωσης από το άγχος και τις αγωνίες μας; Ο ήρωας μας, στέλεχος που πάσχει από αϋπνίες, βρίσκει μία διέξοδο στα «Fight Club», αγώνες πυγμαχίας με γυμνά χέρια. Αλλά αλήθεια, ποιος ακριβώς είναι και πόσο επικίνδυνος;

Dogtooth (2009) Έξω από την Αθήνα, κάπου απομονωμένα, ζει μια πενταμελής οικογένεια. Τα τρία παιδιά είναι «καταδικασμένα» σε κατ’ οίκον περιορισμό, σε μία γυάλα που τα έβαλαν οι προβληματικοί γονείς. Ο μόνος άνθρωπος που επιτρέπεται να έρχεται στο σπίτι είναι μία υπάλληλος στο εργοστάσιο του πατέρα προκειμένου να ηρεμεί τις σεξουαλικές ορμές του μεγάλου γιου.

Black Swan (2010) Ο ανταγωνιστικός χώρος των πρώτων χορευτών του μπαλέτου, κάνει τη νεαρή μπαλαρίνα της ιστορίας μας εμμονική με την διεκδίκηση του πρώτου ρόλου στη «Λίμνη των Κύκνων». Από δίπλα μία ψυχαναγκαστική μητέρα που δεν βοηθάει την κατάσταση…

A Dangerous Method (2011) Ο ήρωας της ιστορίας, ένας ακόμα μεγάλος ψυχαναλυτής ο Ελβετός Καρλ Γιουνγκ, αναλαμβάνει την όμορφη πλην όμως σεξουαλικά καταπιεσμένη Σαμπίνα Σπίλρεϊν. Πόσο θα επηρεάσει η σχέση αυτή τις προσωπικές αλλά και τις επιστημονικές πεποιθήσεις του;

Shame (2011) Ο Μπράντον είναι ένας γοητευτικός άνδρας που είναι εθισμένος στο σεξ και ανίκανος να συνδεθεί ουσιαστικά με κάποια γυναίκα. Η ζωή του δυσκολεύει ακόμα περισσότερο με την φιλοξενία της αδελφής του στο σπίτι του.

Για τελευταία θα βάλουμε την παλαιότερη εξ αυτών, μία σουρεαλιστική ταινία που αποτελεί ένα μικρό διαμάντι του παγκόσμιου σινεμά. Ο «Ανδαλουσιανός σκύλος» (Un Chien Andalou, 1928), ένα καλλιτεχνικό πείραμα που υπογράφουν οι Louis Bunuel και Salvador Dali. Χρειάζεται να πούμε κάτι άλλο;