Το ιστορικό της παραχώρησης οικοπέδου στην Ελλάδα για την ανέγερση πρεσβείας στην Κύπρο

Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς βρέθηκε την Παρασκευή (14/2) στη Λευκωσία και συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομο και με τον Μητροπολίτη Κύκκου Νικηφόρο. Η επίσκεψη αυτή του κ. Κοτζιά πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο οριστικοποίησης της συμφωνίας παραχώρησης οικοπέδου από την Ι. Μ. Κύκκου στην ελληνική πολιτεία, για την κατασκευή της νέας πρεσβείας και πρεσβευτικής κατοικίας της Ελλάδας στην Κύπρο.

Πάμε να δούμε σύντομο ιστορικό για το οικόπεδο που παραχώρησε η Μονή Κύκκου στην Ελλάδα για την ανέγερση πρεσβείας της στην Κύπρο:

1. Υπογραφή συμφωνίας
-Την Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2018, στην Κύπρο, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, υπογράφει με τον μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας, Νικηφόρο, συμφωνία για την οριστική παραχώρηση οικοπέδου της Μονής Κύκκου προς την Ελλάδα, στη Λευκωσία, προκειμένου να οικοδομηθεί εκεί το ιδιόκτητο κτίριο της ελληνικής πρεσβείας και η πρεσβευτική κατοικία. Το υπουργείο Εξωτερικών, όπως έχει ήδη ανακοινώσει εδώ και μήνες ο Ν.Κοτζιάς, έχει βρει κονδύλιο της τάξης των 4,5 εκατομμυρίων ευρώ γι’ αυτό τον σκοπό. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρον είναι ότι η Μονή Κύκκου, όχι μόνο παραχωρεί το οικόπεδο, αλλά συμβάλλει στα έργα που θα γίνουν με δυο εκατομμύρια ευρώ.

Ιστορικό

2. Ανακοίνωση της Μητρόπολης Κύκκου – Το Υπεξ πήρε το οικόπεδο
Στις 19 Ιουλίου 2018, είκοσι χρόνια μετά την πρώτη συμφωνία Αθήνας – Μονής Κύκκου, και παρά τις όποιες διαφορές δημιουργήθηκαν με αποκορύφωμα η υπόθεση να φτάσει στις δικαστικές αίθουσες, η Μητρόπολη Κύκκου ενημέρωσε την ελληνική κυβέρνηση ότι θα προχωρήσει βάσει της αρχικής απόφασής της και θα παραχωρήσει το οικόπεδο έναντι του Μετοχίου για να ανεγερθεί εκεί το μέγαρο της πρεσβείας της Ελλάδας.

3. Δικαστική διαμάχη
Μάϊος 2018 (7-5-2018). Είχε προηγηθεί ακόμα και δικαστική διένεξη, με πρωτοβουλία των δικηγόρων της Μονής. Στο κυπριακό δικαστήριο, όπου εκδικαζόταν η υπόθεση, παρουσιάστηκε ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, καθιστώντας σαφή τη βούληση της Αθήνας να μην χάσει το οικόπεδο. Είναι εντυπωσιακό, ωστόσο, ότι η αξιωματική αντιπολίτευση στην Ελλάδα και μερίδα της υπόλοιπης αντιπολίτευσης, στο πλαίσιο της στείρας κριτικής που ασκεί, έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει τον Ν.Κοτζιά επειδή εμφανίστηκε στο δικαστήριο για να διεκδικήσει τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου και ειδικότερα του υπουργείου Εξωτερικών. Να σημειωθεί πως είναι η μοναδική φορά που έλληνας υπουργός Εξωτερικών δέχεται να βρεθεί ενώπιον Δικαστηρίου στην Κύπρο.

Στο κυπριακό Δικαστήριο, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, παρουσιάστηκε για κατ’ αντιπαράσταση εξέταση, όπως είχε ζητήσει ο δικηγόρος της Μονής Κύκκου, κ.Βελάρης. Ο έλληνας υπουργός εκείνες τις ημέρες βρισκόταν την Κύπρο, προκειμένου να συναντηθεί σήμερα με τον πρόεδρο της μεγαλονήσου, κ.Νίκο Αναστασιάδη και τον ομόλογό του, κ.Νίκο Χριστοδουλίδη, και για να μετάσχει αύριο στην -υπό τον πρωθυπουργό- ελληνική αντιπροσωπεία στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στη Λευκωσία.

Κατά τη διάρκεια της κατάθεσής του, ο κ.Κοτζιάς επέκρινε τον κ.Βελάρη, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής:

-Ούτε επί χούντας η Ελλάδα δεν διασύρθηκε με τέτοιο τρόπο.

-O Συνήγορος θέλει συστηματικά να εμποδίσει τον ηγούμενο να έρθει σε συνεννόηση μαζί μας.

-Ο κύριος Βελάρης παρεμπόδιζε τη συμφωνία με τον Ηγούμενο. Ο ηγούμενος είπε ότι θέλω να βλέπω απέναντι από το μετόχι την ελληνική πρεσβεία.

-Θα πρέπει (σ.σ. ο δικηγόρος) κάποια στιγμή να σεβαστεί την Ελλάδα. Υπάρχει αλληλοσεβασμός με τον Επίσκοπο και κάποιος τρίτος επεισέρχεται για να σπάσει μια πολύ καλή συμφωνία.

-Επιμένατε εσείς κ.Βελάρη και σπάσατε τη συμφωνία. Έχετε άλλη γραμμή, όχι το φιλελληνισμό.

-Στη συνάντηση μας με τον ηγούμενο ήταν παρών ο κ.Βελάρης. Ο ηγούμενος χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι και του είπε «Σταμάτα εσύ. Θέλω να το δωρίσω στην ελληνική Πολιτεία».

-Εσείς εξυπηρετείτε τη γραμμή του χρήματος. Ο ηγούμενος μου είχε πει με δάκρυα στα μάτια ότι θέλει να ξυπνά το πρωί και να βλέπει απέναντί του την ελληνική σημαία από την πρεσβευτική κατοικία.

-Όσον αφορά στη σοβαρή εμπλοκή που υπήρξε με την προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση, ο κ.Κοτζιάς τόνισε: «Είναι ντροπή ένας ΥΠΕΞ να απολογείται για πράξεις του 2012 – 2013. Εξεταζόμενος για άλλα θέματα από την κατάθεση μου για μιάμιση ώρα μειώνει την αξία της κατάθεσης μου. Δεν κατάλαβα ότι εδώ δικάζομαι για το ΤΑΙΠΕΔ».

-Σχετικά με τον ισχυρισμό του δικηγόρου της Μονής Κύκκου ότι το ελληνικό Δημόσιο έχει ήδη πουλήσει (!) το οικόπεδο, ο κ.Κοτζιάς του απάντησε: «Δεν το πουλήσαμε. Παρενέβη ο κ.Βελάρης και υποψιάζομαι ότι το έταξε σε άλλα funds». Και πρόσθεσε: «Εδώ δεν πουλήσαμε κτήμα στην Άγκυρα που έχουμε από τη δεκαετία ’30 στον καλύτερο δρόμο. Μας φέρθηκαν καλύτερα στην Τουρκία. Είναι προφανές ότι δεν συμπαθείτε την παρούσα κυβέρνηση».

4. Αρχική υπόσχεση
1998: Η Ιερά Μονή Κύκκου συμφώνησε και πούλησε, υπό τύπο εμπιστεύματος στην Ελληνική Δημοκρατία, οικόπεδό της, που βρίσκεται απέναντι από την έδρα της στη Λευκωσία, με τον απαράβατο όρο ότι θα ανεγερθούν εκεί η ελληνική πρεσβεία και η πρεσβευτική κατοικία.
Ειδικότερα, το καλοκαίρι του 1998, όταν επισκέφθηκαν την Κύπρο ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος, και ο υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, τέθηκε θέμα ανέγερσης πρεσβείας στη Λευκωσία και ρωτήθηκε η μονή εάν είχε διαθέσιμο οικόπεδο για πώληση. Τους υποδείχθηκε το οικόπεδο, το οποίο βρίσκεται απέναντι από το μετόχι της Μονής και συμφωνήθηκε να παραχωρηθεί στην Ελλάδα. Εάν παραβιαζόταν ο όρος να οικοδομηθούν εκεί πρεσβεία και πρεσβευτική κατοικία, το οικόπεδο θα επιστρεφόταν στη Μονή, η οποία θα επέστρεφε τα χρήματα εντόκως.

5. Πώληση
1999: Η Μονή πώλησε το τεμάχιο στην Ελλάδα έναντι του ποσού των 500.000 λιρών Κύπρου, που δεν ήταν ασφαλώς η πραγματική αξία του τεμαχίου (η εκτιμημένη αξία του το 1999 ανερχόταν σε πάνω από 3 εκατ. ευρώ).

6. Περιπλοκές στο ΤΑΙΠΕΔ
2012: Επί κυβερνήσεως ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, το οικόπεδο εντάχθηκε στον Οργανισμό ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) για να πουληθεί (!). Τον Δεκέμβριο του 2012, η Μητρόπολη Κύκκου οδήγησε την υπόθεση στα κυπριακά Δικαστήρια, με το σκεπτικό ότι το ελληνικό Δημόσιο δεν μπορούσε να εκποιήσει το οικόπεδο λόγω της ρήτρας (ανέγερση πρεσβείας, πρεσβευτικής κατοικίας), και, άρα, θα έπρεπε να επιστραφεί στην κυριότητα της Μονής.

7. Κυπριακό Δικαστήριο
2017: Τον Φεβρουάριο του 2017, το κυπριακό Δικαστήριο απεφάνθη ότι η Ελλάδα υποχρεούται «άμεσα» να επιστρέψει το ακίνητο, προσδιορίζοντας το «άμεσα» στη χρονική στιγμή, κατά την οποία θα καταβληθεί από τη Μονή το αντίτιμο των 500.000 λιρών Κύπρου (854.300 ευρώ), πλέον τόκους προς 9% από τον Μάιο του 1999 (συνολικά περί τα 2,5 εκ. ευρώ).

8. Επιμονή ελληνικού Υπεξ
2017: Η Αθήνα, ωστόσο, δεν προχώρησε στην ανάληψη του παραπάνω ποσού, δεδομένου ότι η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών επέμενε στην απόφασή της να κατασκευαστεί στο συγκεκριμένο οικόπεδο το κτίριο της ελληνικής πρεσβείας στην Κύπρο. Κάτι, άλλωστε, που είχε συμφωνηθεί στο παρελθόν μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας. Εξάλλου, εάν δεχόταν να πάρει τα χρήματα η Ελλάδα, θα ήταν σαν να αποποιείτο το ιδιοκτησιακό δικαίωμά της επί του οικοπέδου.

Στο μεταξύ, το υπουργείο Εξωτερικών ήδη είχε βρει κονδύλιο της τάξης των 4,5 εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να οικοδομηθεί εκεί η πρεσβεία.

Ετσι, λίγο μετά την απόφαση του κυπριακού Δικαστηρίου, σε μία από τις επισκέψεις του στην Κύπρο, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, συζήτησε το θέμα με τον μητροπολίτη Κύκκου, Νικηφόρο. Εκεί, συμφωνήθηκε ότι το οικόπεδο θα παραμείνει στο ελληνικό Δημόσιο για την ανέγερση του κτηρίου της πρεσβείας. Μάλιστα, ο μητροπολίτης φέρεται να είχε πει χαρακτηριστικά πως, πριν κλείσει τα μάτια του θέλει να δει την ελληνική σημαία να κυματίζει απέναντι από το Μετόχι. Η ελλαδική πλευρά δεσμεύθηκε να προχωρήσει με τα σχέδια. Δύο περίπου εβδομάδες αργότερα, τεχνικοί από την Ελλάδα μετέβησαν στην Κύπρο, είχαν συνάντηση με εκπροσώπους της Μονής και προχώρησαν στα αρχιτεκτονικά σχέδια.

9. Σε ρωσικό fund
2017: Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2017 έγινε γνωστό, μέσα από δημοσιεύματα σε κυπριακά ΜΜΕ, ότι η Μονή Κύκκου πούλησε το οικόπεδο σε ρωσικό fund. Σύμφωνα με έντονη φημολογία έναντι 10 εκ. ευρώ.

Την ίδια περίοδο, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Χρυσόστομος, φέρεται να πίεσε τη Μονή Κύκκου να αναθεωρήσει την απόφασή της. Μάλιστα, ο προκαθήμενος της κυπριακής Εκκλησίας πρότεινε στην Αθήνα να παραχωρήσει η Αρχιεπισκοπή κάποιο οικόπεδό της, προκειμένου να αναγείρει το ελληνικό Δημόσιο πρεσβεία. Η Αθήνα, όμως, επέμεινε στην απόφασή της. Αντίθετα, οι νομικοί εκπρόσωποι της Μονής Κύκκου, προκειμένου να πείσουν για τη νομιμότητα της ενέργειας να πουληθεί το οικόπεδο σε ρωσικό fund, επικαλούνταν το επιχείρημα ότι το ελληνικό Δημόσιο έχει ήδη πουλήσει το οικόπεδο, αφού το ενέταξε στο ΤΑΙΠΕΔ. Κάτι, ωστόσο, που ουδέποτε έγινε, αφού το ελληνικό Δημόσιο εξακολουθεί να διατηρεί ως ιδιοκτησία του το οικόπεδο.