Πιο επίκαιρη από ποτέ: Σαν σήμερα η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη (εικόνες – video)

Θλιβερή επέτειος, που λόγω των όσων συνέβησαν το Σάββατο στη Θεσσαλονίκη εναντίον του Γιάννη Μπουτάρη, γίνεται ακόμα πιο θλιβερή, είναι η σημερινή επέτειος της απόπειρας δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη.

Ήταν 22 Μαΐου του 1963 όταν ακροδεξιοί παρακρατικοί στη Θεσσαλονίκη επιχειρούσαν δολοφονική επίθεση εναντίον

του γιατρού, αθλητή και βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη. Λίγες μέρες πριν, στις 19 Μαΐου του 2018, επίσης ακροδεξιοί, επίσης στη Θεσσαλονίκη, επίσης σε μία άθλια επίθεση, επίσης σε προοδευτικό πολιτικό, κινήθηκαν εναντίον του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, ευτυχώς χωρίς την τραγική κατάληξη που είχε η περίπτωση του Γρηγόρη Λαμπράκη.

Οι πρακτικές βέβαια, η απρόκλητη βία και κυρίως το μίσος για οτιδήποτε διαφορετικό, προοδευτικό και κοινωνικά φιλελεύθερο μένουν τα ίδια, όσα χρόνια κι αν περάσουν, ειδικά όταν «αγκαλιάζονται» με μεγάλη στοργή από… μεγάλες «φιλελεύθερες» παρατάξεις, οι οποίες καταδικάζουν τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται και μόλις γυρνούν την πλάτη σπεύδουν να «κλείσουν το μάτι» σε αυτό το «συμπαγές, σκοτεινό και ακραίο τμήμα» της…

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, γιατρός, αθλητής, πολιτικός, μα πάνω απ’ όλα αγωνιστής της Δημοκρατίας και της Ειρήνης, κατέληξε πέντε μέρες μετά, στις 27 Μαΐου, γράφοντας μία ακόμα «μαύρη» σελίδα στην ιστορία των αγώνων κατά της δημοκρατίας και της ελευθερίας.

Γεννήθηκε στην Κερασίτσα Αρκαδίας στις 3 Απριλίου 1912. Μετά το τέλος των εγκύκλιων σπουδών του μετέβη στην Αθήνα και εισήλθε στην Ιατρική. Από τα εφηβικά του χρόνια ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και αναδείχθηκε δέκα φορές βαλκανιονίκης στο άλμα εις μήκος, ενώ επί 23 χρόνια (1936-1959) κατείχε το πανελλήνιο ρεκόρ του αγωνίσματος.

Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Το 1943 ίδρυσε την «Ένωση των Ελλήνων Αθλητών» και διοργάνωσε αγώνες, από τα έσοδα των οποίων τροφοδοτούσε τα λαϊκά συσσίτια. Μετά την απελευθέρωση ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική και το 1950 αναγορεύθηκε υφηγητής στην έδρα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας.

Στις εκλογές «της βίας και της νοθείας», όπως έμεινε στην ιστορία η εκλογική διαδικασία της 29ης Οκτωβρίου 1961, πολιτεύθηκε με το ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος), έναν συνασπισμό αριστερών δυνάμεων με επικεφαλής την ΕΔΑ και εξελέγη βουλευτής Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο δραστηριοποιήθηκε στο ειρηνιστικό κίνημα και με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε η «Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη» (ΕΕΔΥΕ).

Στις 21 Απριλίου 1963 η ΕΕΔΥΕ διοργάνωσε Πορεία Ειρήνης από τον Μαραθώνα στην Αθήνα. Η αστυνομία απαγόρευσε την πορεία και συνέλαβε πολλούς από τους διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων και τον Μίκη Θεοδωράκη.

Ο Λαμπράκης προστατευόμενος από τη βουλευτική του ασυλία, πραγματοποίησε μόνος την πορεία, κρατώντας ένα μικρό πανό με το σύμβολο της ειρήνης. Αμέσως μετά συνελήφθη από την αστυνομία.

Στις 22 Μαΐου 1963 ο Γρηγόρης Λαμπράκης παρέστη και μίλησε για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη. Μετά το τέλος της εκδήλωσης δέχθηκε δολοφονική επίθεση σε κεντρικό δρόμο της πόλης από τρίκυκλο, στο οποίο επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης.

Τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε στις 27 Μαΐου 1963, σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση, αλλά και διεθνή κατακραυγή.

Την επομένη ένα πλήθος 500.000 ανθρώπων συγκεντρώθηκε στο Α’ Νεκροταφείο για το «Ύστατο Χαίρε». Γρήγορα, η συγκέντρωση μετατράπηκε σε διαδήλωση καταδίκης της δεξιάς κυβέρνησης.

Φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας Λαμπράκη ήταν ο Σπύρος Γκοτζαμάνης και ο Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, αλλά η δικαστική έρευνα που διεξήγαγαν ο εισαγγελέας Παύλος Δελαπόρτας και ο νεαρός ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης έφεραν στο φως σχέσεις των αρχών με ένα ακροδεξιό παρακράτος.

Ο ανακριτής Σαρτζετάκης απήγγειλε, μάλιστα, κατηγορίες και εναντίον ανώτατων αξιωματικών της Χωροφυλακής. Οι φυσικοί αυτουργοί καταδικάσθηκαν τον Δεκέμβριο του 1966 σε πολυετή φυλάκιση και απελευθερώθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.

Η δολοφονία Λαμπράκη επιτάχυνε τις πολιτικές εξελίξεις. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αφού διερωτήθηκε «Ποιος κυβερνάει αυτό τον τόπο;» εγκατέλειψε την πρωθυπουργία και την πολιτική τον Ιούνιο του 1963 και αποσύρθηκε στο Παρίσι.

Χιλιάδες νέοι ίδρυσαν τον πολιτικό οργανισμό «Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη», που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο προοδευτικό κίνημα της δεκαετίας του ’60. Πρώτος γραμματέας της οργάνωσης ανέλαβε ο Μίκης Θεοδωράκης.

(Πληροφορίες από Sansimera)