Η Κομισιόν ανοίγει την «πόρτα» σε Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία – «Χαστούκι» σε Τουρκία για προκλήσεις

«Πράσινο φως» για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία«Πάγωμα» διαπραγματεύσεων με ΤουρκίαΑντιδρά η Άγκυρα: Δεν δεχόμαστε τις άδικες επικρίσεις σας

Το «πράσινο φως» στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων τόσο με την Αλβανία όσο και με τη Βόρεια Μακεδονία άναψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ετήσια έκθεση προόδου για τα Δυτικά Βαλκάνια, βάζοντας παράλληλα «πάγο» στην Τουρκία.

Παρουσιάζοντας την έκθεση, σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες,

η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι, αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην «ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών» της Βόρειας Μακεδονίας με την Ελλάδα, που δίνει τέλος σε «διαφωνίες» ετών σε ό,τι αφορά στην ονομασία και ενισχύει τις σχέσεις καλής γειτονίας.

Από την πλευρά του, ο επίτροπος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, τόνισε τη σημασία της «ομόφωνης» πρότασης του Κολεγίου των Επιτρόπων για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, σημειώνοντας ειδικά τις συνταγματικές αλλαγές στις οποίες προχώρησε η Βόρεια Μακεδονία, τις οποίες, όπως είπε, αναγνώρισε και η Ελλάδα, υποστηρίζοντας και την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. «Η Συμφωνία των Πρεσπών έγινε φωτεινό παράδειγμα συμφιλίωσης», δήλωσε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι πλέον η Βόρεια Μακεδονία είναι η μόνη χώρα στην περιοχή που δεν έχει ανοιχτές διαφορές με τους γείτονές της.

«Η Βόρεια Μακεδονία, όπως και η Αλβανία, έκαναν αυτό που έπρεπε να κάνουν και εναπόκειται στην ΕΕ να κάνει αυτό πρέπει. Το “μπαλάκι” είναι στο γήπεδο του Συμβουλίου», υπογράμμισε η Φ. Μογκερίνι. Ερωτηθείσα σχετικά με τις αντιρρήσεις ορισμένων κρατών-μελών και κατά πόσο υπάρχουν χώρες που υποστηρίζουν τη διεύρυνση, η ύπατη εκπρόσωπος ανέφερε ότι οι «καλύτεροι σπόνσορες για την ενταξιακή διαδικασία στην ΕΕ είναι οι γειτονικές χώρες», οι οποίες μάλιστα έχουν αντιληφθεί τα κοινά οφέλη. «Βλέπουμε ότι στα Βαλκάνια, από κει που υπήρχε λογική ανταγωνισμού, τώρα υπάρχει λογική αμοιβαίας στήριξης», τόνισε, ενώ σημείωσε ότι στα Βαλκάνια τα ποσοστά υπέρ της ΕΕ είναι εξαιρετικά υψηλά, τα οποία, όπως είπε, δεν υπάρχουν στα παλιά μέλη. «Χρειαζόμαστε αυτήν την ενέργεια και την πίεση», σημείωσε.

Αναλυτικά, η Επιτροπή αναφέρει στην έκθεσή της ότι η Βόρεια Μακεδονία συνέχισε να διατηρεί σταθερό ρυθμό εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων της ΕΕ, καθ’ όλη την περίοδο αναφοράς. «Η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για την αποκατάσταση των ελέγχων και των ισορροπιών, καθώς και για την ενίσχυση της Δημοκρατίας και του κράτους δικαίου», σημειώνεται.

Επισημαίνεται, δε, ότι η χώρα συνέχισε να αποδίδει απτά αποτελέσματα σε βασικούς τομείς, που προσδιορίζονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, «όπως η δικαστική εξουσία, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, η μεταρρύθμιση των υπηρεσιών πληροφοριών και η δημόσια διοίκηση».

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι υπάρχουν ακόμη «αβεβαιότητες ως προς το πεδίο και τη διάρθρωση των μεταναστευτικών ρευμάτων» και γίνεται λόγος για «ασυνεπή καταχώριση των μεταναστών που έχουν συλληφθεί σε παράνομες μετακινήσεις». «Η συμφωνία για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή με την ΕΕ τέθηκε σε ισχύ. Ωστόσο, το πρόβλημα των συχνών δραστηριοτήτων λαθρεμπορίου στα βόρεια σύνορα πρέπει να αντιμετωπιστεί περαιτέρω. Η χώρα εξακολουθεί να υφίσταται έντονη πίεση λόγω της γεωγραφικής της θέσης», επισημαίνεται.

Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι η Βόρεια Μακεδονία έχει σημειώσει «κάποια πρόοδο» και βρίσκεται «σε καλό επίπεδο προετοιμασίας για την ανάπτυξη μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς». «Η οικονομική ανάπτυξη συνεχίστηκε έπειτα από ένα έτος στασιμότητας, αν και οι επενδύσεις παρέμειναν υποτονικές. Η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για τη βελτίωση της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών και της διαφάνειας. Εγκρίθηκε η μεταρρύθμιση της φορολογίας εισοδήματος και του συνταξιοδοτικού συστήματος», αναφέρεται. Ωστόσο, σημειώνεται ότι «η σύνθεση των δαπανών επιδεινώθηκε και η δημοσιονομική εξυγίανση πρέπει να είναι πιο φιλόδοξη προκειμένου να τεθούν τα δημόσια οικονομικά σε βιώσιμη πορεία».

«Η λειτουργία της αγοράς εργασίας επηρεάζεται από τα διαρκή διαρθρωτικά προβλήματα. Η επιβολή των συμβάσεων και η μεγάλη ανεπίσημη οικονομία συνεχίζουν να δημιουργούν προκλήσεις για το επιχειρηματικό περιβάλλον», καταλήγει η έκθεση.

Στο στόχαστρο η Τουρκία

Σε ό,τι αφορά στην έκθεση για την Τουρκία, η Επιτροπή σημειώνει ότι, παρά τη συνέχιση της στενής συνεργασίας σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η μετανάστευση, «η Τουρκία εξακολούθησε να απομακρύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με σοβαρές παρεκτροπές στους τομείς του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και μέσω της αποδυνάμωσης των αποτελεσματικών ελέγχων και ισορροπιών στο πολιτικό σύστημα, που προέκυψαν από την έναρξη ισχύος της συνταγματικής αναθεώρησης». Ως εκ τούτου, αναφέρει ότι, τον Ιούνιο του 2018, το Συμβούλιο σημείωσε ομόφωνα ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία έχουν «ουσιαστικά σταματήσει» και ότι δεν είναι δυνατό το άνοιγμα ή η ολοκλήρωση άλλων κεφαλαίων.

Ερωτηθείσα σχετικά με την προοπτική κυρώσεων, η Φ. Μογκερίνι σημείωσε ότι το ζήτημα θα συζητηθεί σε πρώτη φάση στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 17 Ιουνίου και στη συνέχεια στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. «Δεν θέλω να προδικάσω τις αποφάσεις», είπε και σημείωσε ότι μέχρι τότε υπάρχει αρκετός χρόνος και ότι συνεχίζονται οι επαφές με όλες τις πλευρές.

Η έκθεση προόδου αναφέρει ότι «οι εντάσεις στην περιοχή γύρω από την προοπτική διερεύνησης υδρογονανθράκων στις ακτές της Κύπρου αυξήθηκαν λόγω των ενεργειών και των δηλώσεων της Τουρκίας που αμφισβητούν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται τους πόρους υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της».

Η Επιτροπή αναφέρεται επίσης στην έκκληση από το Συμβούλιο των κρατών-μελών προς την Τουρκία για την υποχρέωσή της «να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας» καθώς και «τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου για την έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο». Σημειώνει δε ότι «τον Μάρτιο του 2019, η ΕΕ κάλεσε την Τουρκία να απόσχει από τέτοιες παράνομες πράξεις», στις οποίες δήλωνε ότι θα ανταποκριθεί «κατάλληλα και με πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο».

Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα κρίνει ότι «η επιχειρησιακή συνεργασία με την Ελλάδα για τη μετανάστευση συνεχίστηκε», ωστόσο, «οι εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο υπονόμευσαν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια» και «υπήρξαν επανειλημμένες και αυξημένες παραβιάσεις των χωρικών υδάτων και των εναέριων χώρων της Ελλάδας και της Κύπρου από την Τουρκία».

Αναφορικά με το Κυπριακό η έκθεση προόδου καταγράφει ότι «η Τουρκία εξέφρασε την ικανοποίησή της για τις ανανεωμένες προσπάθειες του ΟΗΕ ο οποίος διαβουλεύεται με τους ενδιαφερόμενους σχετικά με την πιθανή επανάληψη των διαπραγματεύσεων». Επισημαίνει, ωστόσο σε αυτό το πλαίσιο ότι «η συνεχής δέσμευση και η συμβολή της Τουρκίας σε συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις θα έχει μεγάλη σημασία».

Σε ό,τι αφορά την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία, επιπλέον καταγράφει ότι «παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής, η Τουρκία δεν έχει ακόμη συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της, όπως περιγράφονται στη δήλωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Δεκεμβρίου 2006 και Δεκεμβρίου 2015».

«Η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή της να διασφαλίσει την πλήρη και άνευ διακρίσεων εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης και δεν έχει καταργήσει όλα τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών στις άμεσες μεταφορικές συνδέσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν σημειώθηκε πρόοδος στην εξομάλυνση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία», κρίνει η Κομισιόν.

Αντιδρά η Άγκυρα: Δεν δεχόμαστε τις άδικες επικρίσεις σας

«Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διεύρυνση της ΕΕ προς την Τουρκία δεν αξιολογεί με ακρίβεια την τρέχουσα κατάσταση στη χώρα και δεν είναι δυνατόν για την Άγκυρα να δεχθεί τις άδικες επικρίσεις που η έκθεση περιέχει», δήλωσε ο τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών Φαρούκ Καϊμακτσί.

Η Τουρκία θα σημειώσει προσεκτικά την εποικοδομητική κριτική που υπάρχει στην έκθεση, δήλωσε ο Καϊμακτσί και πρόσθεσε πως η Άγκυρα περιμένει από τους ευρωπαίους συμμάχους της να υποστηρίξουν τη μάχη της εναντίον απειλών για την ασφάλειά της.