«Η αντιμετώπιση της Ελλάδας από την ΕΕ ήταν μία πύρρειος νίκη γιατί γέννησε περισσότερα προβλήματα»

Ο Κριστιάν Μαράτσι, καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο πανεπιστήμιο του Λουγκάνο στην Ελβετία, είναι μία παγκοσμίως αναγνωρισμένη προσωπικότητα για την έρευνά του και την κριτική του στις μορφές του οικονομικού συστήματος που έχει υιοθετήσει ο σύγχρονος καπιταλισμός, αλλά και στις ριζικές συνέπειες στη συμπεριφορά και τα συναισθήματα που τούτο το σύστημα επιφέρει στην κοινωνία και τους εργαζομένους.

Ο κ. Μαράτσι, ο οποίος συμμετείχε στο διεθνές συνέδριο για τον Κομμουνισμό C17 στη Ρώμη, 100 χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και 150 από την έκδοση του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου», δέχθηκε

να μιλήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ σχετικά με τιςδυνατότητες ενός πολιτικού μετασχηματισμού, ενώ αναφέρθηκε με θετικούς όρους στο εγχείρημα της Ελλάδας.

Ακολουθεί η συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στον Γιώργο-Βύρωνα Δάβο:

Καθηγητά Μαράτσι, ευχαριστούμε που μιλάτε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Βρισκόμαστε στη Ρώμη σ’ ένα συνέδριο για τον Κομμουνισμό. Σήμερα μπορούμε πλέον να μιλούμε για Κομμουνισμό και ποια είναι τα χαρακτηριστικά που τούτη η έννοια έχει στις μέρες μας;

Πιστεύω πως ο Κομμουνισμός σήμερα δύναται να έχει σημασία, αρκεί να συμφωνήσουμε για ποιο είδος κομμουνισμού συζητούμε. Πιστεύω ότι ο Κομμουνισμός έχει νόημα σαν κάτι το οποίο πρόκειται να έλθει, κάτι το μελλοντικό κι όπως είπα θα πρέπει να προσπαθήσουμε να ξαναδιδαχθούμε το πώς θα παλεύουμε στο συγκεκριμένο επίπεδο της αναπαραγωγής, της κοινωνικοποίησης, της κατασκευής κοινοτικών στιγμών και συνεπώς αυτή είναι μία δουλειά, η οποία ούτως ή άλλως, είναι ήδη δρομολογημένη -αλλά κι από την άλλη θα πρέπει να τον θεωρήσουμε ως απόλυτη ανάγκη στο πλαίσιο των συνεπειών της κρίσης. Αλλά και που από την άλλη μπορεί να αναδιατυπωθεί και ως ένα πρόγραμμα αγώνων, ως ένας διάλογος κινημάτων που βρίσκονται σε συντονισμό. Συνεπώς, κατά τη γνώμη μου, τούτο αποτελεί μία συναρπαστική πρόκληση κι αυτό είναι το καλύτερο νόημα που μπορεί να δοθεί σε ένα συνέδριο αυτού του είδους και που ταυτόχρονα αποτελεί συνάμα μία εμφανή πρόκληση: έχουμε βιώσει μία συγκεκριμένου τύπου ιδέα για τον Κομμουνισμό, για τις αποτυχίες του, ακόμη κι από την πλευρά της κριτικής μίας πολιτικής οικονομίας την οποία η ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος την έχει ξεπεράσει και που σήμερα έρχεται να μας ξαναπροτείνει αυτήν την εργασία να επαναπροσδιορίσουμε τις κριτικές κατηγορίες της πολιτικής οικονομίας, επικαιροποιώντας εκείνες που δεν έχουν ως στόχο την παραγωγής υπεραξίας.

Μέσα στο έργο σας ασχολείστε ιδιαίτερα με το θέμα της κριτικής του οικονομικού μοντέλου του καπιταλισμού και την κατασκευή των νέων τρόπων παραγωγής με τη μετατροπή των υποκειμένων σε «γλωσσικές μηχανές» και με τη συναισθηματική μεταβολή των κοινωνικών μορφών ζωής και της νέας «γνωσιακής» εργατικής τάξης υπό τον καπιταλισμό. Με γνώμονα ότι υπήρξαν κινήματα και ευκαιρίες, ακόμη και στην Ελλάδα κι αλλού, για έναν κοινωνικό μετασχηματισμό, υφίστανται δυνατότητες για τούτα τα κινήματα να οργανωθούν και να συγκροτήσουν τις δυνατότητες για μία ανατροπή;

Εγώ θεωρώ ότι αυτό έχει ήδη δρομολογηθεί. Τα κινήματα τούτα μέσα στην ποικιλία και τη διαφορετικότητά τους έχουν τεθεί σε δράση και τούτο το γεγονός της κινητοποίησης από τη βάση περιέχει από μόνο του μία αντίφαση. Για παράδειγμα, η μεταστροφή της πολιτικής προς το λαϊκισμό και το ρατσισμό είναι καρπός αυτής της παγκοσμιοποίησης που οδήγησε μεγάλες μερίδες πληθυσμού προς την απέλπιδα τούτη απόφαση, που πολλοί θεωρούν μάλιστα πως είναι κι αυτοκτονική ώς ένα βαθμό. Όμως εγώ εκείνο που προσπάθησα να τονίσω στην παρέμβασή μου είναι ακριβώς αυτό: ότι ακριβώς σε τούτο το επίπεδο, οι υποσχέσεις που δημιουργήθηκαν για την υπαρκτή δυνατότητα, τον εφικτό χαρακτήρα ενός μετασχηματισμού, δεν έγινε κατορθωτό να τηρηθούν. Συνεπώς και στο σημείο αυτό θα υπάρξει μία αντίδραση, πώς να το πούμε, ένας τύπος εξέγερσης που βεβαίως δεν γνωρίζω πού θα μας φέρει, αλλά μοιραία θα ξαναθέσει το ζήτημα της ταξικής πάλης.

Μιλώντας ξανά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ λίγο πριν από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 είχατε εκφράσει την ελπίδα ότι η Ελλάδα θα αποτελούσε την αφετηρία για την οικοδόμηση των συνθηκών για την αλλαγή στην Ευρώπη. Ακριβώς δύο χρόνια μετά, ποια είναι η γνώμη σας για το ελληνικό εγχείρημα;

Προσωπικά πιστεύω πως οι εκλογές του ’15 στην Ελλάδα κι ό,τι επακολούθησε υπήρξαν μία στιγμή κεφαλαιώδους σημασίας, διότι υπό μίαν έννοια το αποτέλεσμα του πειράματος αυτού δεν ήταν αρνητικό, το τονίζω τούτο το σημείο, και επισφράγισε μία πύρρειο νίκη για ον ευρωπαϊκό καπιταλισμό, διότι είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο πως η Ευρώπη, αντιμετωπίζοντας την Ελλάδα με αυτόν τον τρόπο, δείχνοντας το φόβο της απέναντι στην πιθανότητα να διαρραγεί η δίνη της λιτότητας, τώρα ως συνέπεια έχει να αντιμετωπίσει ακόμη δεινότερα προβλήματα. Κι αυτό διότι αναδύθηκαν αφ’ ενός οι εσωτερικές της αντιφάσεις, αλλά κι αφ’ ετέρου επειδή δημιούργησε ακόμη μεγαλύτερα τμήματα πληθυσμού που πλήττονται από τη λιτότητα και που μπορεί επιπλέον να οδηγήσουν στην κατάρρευση του ευρώ και της ίδιας της ΕΕ».