Τι σημαίνει για την Ελλάδα η απόφαση της ΕΚΤ - Τι ποσό θα διατεθεί - Ποιες οι προϋποθέσεις

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έλαβε σήμερα, Πέμπτη, την ιστορική απόφαση να αρχίσει τον Μάρτιο ένα μεγάλο πρόγραμμα αγορών κρατικών και ιδιωτικών ομολόγων, ύψους 60 δισ. ευρώ κάθε μήνα έως τον Σεπτέμβριο του 2016.

Το συνολικό ύψος του προγράμματος αγγίζει τα 1,1 τρισ. ευρώ και έχει ως στόχο να αυξήσει τον πληθωρισμό στο επίπεδο του 2% και ταυτόχρονα να βοηθήσει την ανάπτυξη της καχεκτικής οικονομίας της Ευρωζώνης.

Ωστόσο, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι η ΕΚΤ με τη νομισματική πολιτική της μπορεί μόνο να δημιουργήσει τις βάσεις για την ανάπτυξη, αυξάνοντας τη ρευστότητα των τραπεζών. Για να υπάρξει, πράγματι, η ανάπτυξη, πρόσθεσε, πρέπει να γίνουν επενδύσεις και αυτό με τη σειρά του προϋποθέτει την εμπιστοσύνη από την πλευρά των επενδυτών και την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η εμπιστοσύνη των επενδυτών και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι θέμα των κυβερνήσεων, τόνισε.

Οι αγορές ομολόγων θα αφορούν τους τίτλους με επενδυτική διαβάθμιση, ενώ για τα ελληνικά και κυπριακά ομόλογα που δεν έχουν επενδυτική διαβάθμιση οι αγορές θα γίνονται, εφόσον οι χώρες βρίσκονται σε πρόγραμμα και εφόσον πληρούνται κάποια πρόσθετα κριτήρια.

Οι αγορές ελληνικών τίτλων δεν μπορούν να αρχίσουν πριν από τον Ιούλιο, όπως είπε ο κ. Ντράγκι. Και αυτό, επειδή η ΕΚΤ - που έχει ήδη στο χαρτοφυλάκιο της ελληνικά ομόλογα – δεν μπορεί να αγοράζει πάνω από το 33% των ομολόγων μίας χώρας και συνεπώς θα πρέπει να εξοφληθούν πρώτα τα ομόλογα που λήγουν το καλοκαίρι.

Ο κ. Ντράγκι παρέκαμψε τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της ΕΚΤ – κυρίως από την πλευρά της Γερμανίας – όσον αφορά στην πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης, αν και αναγκάσθηκε να δεχθεί τις γερμανικές αντιρρήσεις στον επιμερισμό του κινδύνου από τις αγορές κρατικών ομολόγων σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Έτσι, ο επικεφαλής της ΕΚΤ δήλωσε ότι τον κίνδυνο μη αποπληρωμής των ομολόγων κάθε χώρας θα έχει η αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζά της που θα τα αγοράζει, ενώ η ΕΚΤ (και συνεπώς όλες οι χώρες – μέλη) θα αναλαμβάνει τον κίνδυνο μόνο για το 8% των συνολικών αγορών ομολόγων. Επίσης, ο κίνδυνος θα επιμερίζεται σε όλες τις χώρες για τις αγορές ομολόγων ευρωπαϊκών θεσμών (όπως της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων), οι οποίες αντιστοιχούν στο 12% του συνολικού προγράμματος, οπότε η διάχυση του κινδύνου θα αφορά στο 20% των συνολικών αγορών (περίπου 220 δις. ευρώ).

Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε, πάντως, ότι οι αγορές των ομολόγων θα αποφασίζονται κεντρικά από τη Φρανκφούρτη και συνεπώς δεν τίθεται θέμα παράκαμψης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της κεντρικής τράπεζας.

Ενδιαφέρον έχει ότι υπήρξε μεγάλη πλειοψηφία στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ υπέρ της άμεσης έναρξης της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης. Τόσο μεγάλης, που όπως είπε ο κ. Ντράγκι, δεν χρειάσθηκε να γίνει ψηφοφορία.

Επιπλέον, όλα τα μέλη του Δ.Σ. – ακόμη και οι Γερμανοί που διαφώνησαν με την υλοποίηση της πολιτικής αυτής – συμφώνησαν ότι η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει το μέσο αυτό, καθώς αποτελεί ένα μέτρο νομισματικής πολιτικής. Συναίνεση υπήρξε και στον περιορισμό της κοινής ανάληψης κινδύνου στο 20% του προγράμματος.

Χαιρετίζει τα μέτρα η Κριστίν Λαγκάρντ

Η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, χαιρετίζει τα μέτρα που εξήγγειλε ο επικεφαλής της ΕΚΤ.

Σε γραπτή δήλωσή της, η κ. Λαγκάρντ ανέφερε:

«Χαιρετίζουμε τα μέτρα που ανακοίνωσε σήμερα η ΕΚΤ και τα οποία θα ενισχύσουν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική διευκόλυνσης που ασκεί. Η προγραμματισμένη επέκταση του ισολογισμού της ΕΚΤ θα βοηθήσει στη μείωση του κόστους δανεισμού σε ολόκληρη την ευρωζώνη, στην αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών και στη μείωση του κινδύνου μιας παρατεταμένης περιόδου χαμηλού πληθωρισμού. Τα μέτρα αυτά θα αυξήσουν σε μεγάλο βαθμό τις προοπτικές πως η ΕΚΤ θα φέρει εις πέρας την αποστολή της για την σταθερότητα των τιμών».

Καταλήγοντας, η επικεφαλής του ΔΝΤ επισημαίνει ότι «εξακολουθεί να είναι ουσιώδες ότι η νομισματική πολιτική χαλάρωσης της ΕΚΤ θα υποστηριχθεί από ολοκληρωμένες και έγκαιρες ενέργειες πολιτικής σε άλλους τομείς, κυρίως διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της δυνητικής ανάπτυξης, αλλά και μέσω της διασφάλισης ευρείας πολιτικής στήριξης των πολιτικών διαχείρισης της ζήτησης».

Μέρκελ: «Να είμαστε πιο αυστηροί στον τρόπο που ενεργούμε»

Αναφερόμενη στις σημερινές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, τόνισε μιλώντας από το βήμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός ότι «δεν πρέπει να μας κάνουν να παρεκκλίνουμε από το γεγονός ότι ως πολιτικοί χρειάζεται να θέσουμε το απαραίτητο πλαίσιο και τις προϋποθέσεις για την ανάκαμψη», ενώ πρόσθεσε ότι οι αποφάσεις της ΕΚΤ λαμβάνονται με απόλυτη ανεξαρτησία.

Επανέλαβε, πάντως, ότι είναι ανάγκη «να είμαστε πιο αυστηροί στον τρόπο που ενεργούμε και να μην μπαίνουμε στον πειρασμό να αγοράσουμε χρόνο και να μην κάνουμε τις δομικές μεταρρυθμίσεις» και σημείωσε ότι αυτή την εποχή υπάρχει τόση ρευστότητα που οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να μείνουν εντός των ορίων για το έλλειμμα πολύ ευκολότερα.

«Τι θα γίνει όταν αρχίσουν να ανεβαίνουν και πάλι τα επιτόκια; Τώρα είναι η ώρα να εξυγιάνει κανείς τα δημοσιονομικά του», δήλωσε χαρακτηριστικά και διευκρίνισε ότι η ίδια δεν πιστεύει ότι η λιτότητα είναι το αντίθετο της ανάπτυξης, αλλά ότι «χρειαζόμαστε μια σταθερή, προσανατολισμένη στην ανάπτυξη, δημοσιονομική πολιτική, χρειαζόμαστε επενδύσεις, χρειαζόμαστε δημόσιες επενδύσεις, αλλά κυρίως ένα περιβάλλον που θα ενθαρρύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις».

(Με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ)