Τα τρόφιμα που είναι επικίνδυνο για την υγεία μας να τοποθετούμε στην πόρτα του ψυγείου

Μήπως η εικονιζόμενη της φωτογραφίας δικαίως αναρωτιέται τι έχει κάνει λάθος; 

Συνήθιζα να χρησιμοποιώ το ψυγείο μου σαν ένα ψυγείο για τα πάντα όλα. Μετά από την επιδρομή στο σούπερ μάρκετ, έβαζα γάλα, τυρί, αυγά, φρούτα, λαχανικά και υπολείμματα φαγητού όπου βρισκόταν χώρος — κουτιά με γάλα στην πόρτα, μήλα στο ράφι για τις πρωτεΐνες, κι ένα κεσέ γιαούρτι κρυμμένο πίσω από το κέτσαπ.

Αυτό συνέβαινε μέχρι που το γάλα με λιπαρά 2% άρχισε να ξινίζει λίγες μέρες πριν από την ημερομηνία λήξης του. Τελικά αποφάσισα να ρωτήσω

τον Μπράιαν Κουοκ Λι, επιστήμονα τροφίμων, σύμβουλο της βιομηχανίας τροφίμων και συγγραφέα του βιβλίου «150 Food Science Questions Answered» (150 ερωτήσεις για την επιστήμη των τροφίμων), τι συνέβαινε.

«Η πόρτα είναι το πιο ζεστό μέρος του ψυγείου, επειδή είναι το πιο απομακρυσμένο από τους ανεμιστήρες στο πίσω μέρος που φυσούν κρύο αέρα στο ψυγείο. Ζεσταίνεται περισσότερο κάθε φορά που ανοίγει η πόρτα», απαντά.

Αποδεικνύεται ότι η πόρτα του ψυγείου δεν είναι απλώς ένα βολικό σημείο για τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε συχνά —  στην πραγματικότητα είναι η «ζώνη» με τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις θερμοκρασίας σε όλο το ψυγείο μας. Η αποθήκευση γαλακτοκομικών προϊόντων, αυγών, υπολειμμάτων φαγητού ή οτιδήποτε άλλου ευαίσθητου σε μέρος με θερμότητα μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής του ή ακόμη και να μας προκαλέσει αδιαθεσία.

Γιατί η πόρτα του ψυγείου είναι το πιο ζεστό του σημείο

Το τοξικό μου χαρακτηριστικό; Αντιμετωπίζω το ψυγείο μου σαν περιστρεφόμενη πόρτα. Μερικές φορές το ανοίγω για να κοιτάξω μέσα, σαν να είναι ένα παράθυρο σε έναν άλλο κόσμο. Άλλες φορές, το αφήνω μισάνοιχτο ενώ μαγειρεύω, έτοιμη να πάρω το γάλα και το τυρί μου χωρίς καθυστέρηση.

Ακόμα και αν είσαστε πιο συνετοί από εμένα, κάθε φορά που ανοίγετε το ψυγείο σας, μια ριπή ζεστού αέρα εισέρχεται στο εσωτερικό του. Και ενώ το κύριο διαμέρισμα του ψυγείου παραμένει κρύο και σταθερό — ιδανικά στους 4°C ή πιο  κάτω — η πόρτα δεν έχει καμία πιθανότητα να διατηρήσει αυτή τη χαμηλή θερμοκρασία.

Ο Ντάριν Ντετγουίλερ, καθηγητής πολιτικής τροφίμων στο Northeastern University, εξηγεί: «Η πόρτα του ψυγείου είναι η πιο ζεστή και ασταθής ”ζώνη”, επειδή είναι η πιο εκτεθειμένη στον ατμοσφαιρικό αέρα κάθε φορά που ανοίγει. Ο κρύος αέρας διαφεύγει γρήγορα και ο ζεστός αέρας εισέρχεται, προκαλώντας συχνές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, συχνά αρκετούς βαθμούς υψηλότερες από τα κύρια ράφια. Ενώ το εσωτερικό ιδανικά παραμένει κάτω από τους 4°C, η πόρτα μπορεί να κυμαίνεται αρκετά βαθμούς υψηλότερα και μπορεί ακόμη και να περάσει στην επικίνδυνη ζώνη (πάνω από τους 4°C, ειδικά σε ζεστές κουζίνες ή κατά τη διάρκεια επαναλαμβανόμενων ανοιγμάτων)».

Ο όρος «επικίνδυνη ζώνη» είναι ένας όρος που θα ακούσουμε συχνά όταν μιλάμε με ειδικούς στην ασφάλεια των τροφίμων — και για καλό λόγο. Αναφέρεται στο εύρος θερμοκρασίας όπου τα βακτήρια πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα, συνήθως μεταξύ 4°C και 60°C. Σύμφωνα με τον Κουόκ Λι, σε μια ζεστή κουζίνα, η θερμοκρασία της πόρτας του ψυγείου μπορεί να κυμαίνεται από 5 έως 10 βαθμούς υψηλότερα από το υπόλοιπο ψυγείο, τοποθετώντας την ακριβώς σε αυτό το επικίνδυνο εύρος. Αυτό σημαίνει ότι οτιδήποτε ιδιαίτερα ευπαθές αποθηκεύεται εκεί έχει περιορισμένο χρόνο ζωής.

Τα τρόφιμα που δεν πρέπει ποτέ να αποθηκεύουμε στην πόρτα του ψυγείου μας

Παρά τα ειδικά διαμορφωμένα διαμερίσματα που φαίνονται φτιαγμένα ειδικά για αυγά, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ειδικοί συμφωνούν: Αυτά είναι τα τελευταία πράγματα που πρέπει να βρίσκονται στην πόρτα του ψυγείου.

Ο Κουόκ Λι εξηγεί: «Αυτά τα τρόφιμα είναι ιδιαίτερα ευπαθή λόγω των μικροβίων που ήδη υπάρχουν σε αυτά, οπότε μια αύξηση ακόμη και λίγων βαθμών μπορεί να προκαλέσει ταχεία πολλαπλασιασμό βακτηρίων και μυκήτων, με αποτέλεσμα την αλλοίωση τους. Οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτά μπορεί να κυμαίνονται από τη σπατάλη τροφίμων που είναι ορατά χαλασμένα, έως την πρόκληση τροφικής δηλητηρίασης από Staphylococcus aureus, μεταξύ άλλων βακτηρίων και μυκήτων».

Άλλα τρόφιμα που δεν πρέπει να αποθηκεύονται στην πόρτα του ψυγείου, σύμφωνα με τον Detwiler, περιλαμβάνουν:

Ωμά κρέατα όπως κοτόπουλο, ψάρι ή βοδινό κρέαςΓιαούρτι και μαλακά τυριάΜαγιονέζα και σάλτσες με βάση τα γαλακτοκομικά προϊόντα (ναι, συμπεριλαμβάνεται και η σάλτσα Ranch)Φάρμακα που απαιτούν σταθερή θερμοκρασία, όπως η ινσουλίνη ή ορισμένα προβιοτικά

Ο καθηγητής Ντετγουίλερ συμπληρώνει: «Αυτά τα τρόφιμα είναι πολύ ευπαθή ή ευαίσθητα στην (υψηλότερη) θερμοκρασία. Ο κίνδυνος είναι ότι η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε υψηλότερες θερμοκρασίες επιτρέπει την πολλαπλασιασμό παθογόνων όπως η Listeria ή η Salmonella. Ακόμη και μικρές αυξήσεις της θερμοκρασίας μπορούν να επιταχύνουν την αλλοίωση και να μειώσουν τη διάρκεια ζωής, αυξάνοντας τον κίνδυνο τροφικών δηλητηριάσεων, ειδικά για παιδιά, ηλικιωμένους ή άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα».

Τι μπορεί να αποθηκευτεί στην πόρτα του ψυγείου μας;

Ακόμη και στα πιο προηγμένα τεχνολογικά ψυγεία με διπλή πόρτα — ή στα στενά, παλιά μοντέλα — κάθε εκατοστό χώρου έχει σημασία. Τι είναι λοιπόν ασφαλές να αποθηκεύεται στην πόρτα του ψυγείου μας; Καρυκεύματα, μαρμελάδες, τουρσιά και οτιδήποτε περιέχει συντηρητικά.

«Ένας καλός κανόνας είναι ότι αν τα τρόφιμα μπορούν να διατηρηθούν σε θερμοκρασία δωματίου ή αν περιέχουν μεγάλη ποσότητα συντηρητικών, τότε μπορούν να φυλαχτούν με ασφάλεια στην πόρτα του ψυγείου», συστήνει ο Κουόκ Λι.

Οπότε, ας γεμίσουμε τα ράφια της πόρτας του ψυγείου μας με μουστάρδα, σόγια σος, μαρμελάδα και καυτή σάλτσα. Απλά, να μην τοποθετούμε το γάλα εκεί και  να περιμένουμε να διατηρηθεί.

Όπως σωστά σημειώνει ο καθ. Ντετγουίλερ, «η σωστή οργάνωση του ψυγείου δεν έχει να κάνει μόνο με την τακτοποίηση — έχει να κάνει με την προστασία της υγείας μας».

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ...Τελικά είναι ασφαλές να βάλουμε ζεστό φαγητό κατευθείαν στο ψυγείο ή στην κατάψυξηΠόσο ακριβώς μπορούν να μείνουν τα υπολείμματα φαγητού του γιορτινού τραπεζιού εκτός ψυγείουΤο Νο1 μέρος του ψυγείου που είναι εξαιρετικά κρίσιμο να καθαρίσουμε αλλά δεν το ξέρουμε