Πέθανε ο κορυφαίος νεοελληνιστής Μάριο Βίτι

Ο Μάριο Βίτι στην Αθήνα, 2006

Ο ελληνοϊταλός νεοελληνιστής Μάριο Βίτι πέθανε στη Ρώμη, σε ηλικία 96 ετών. Ήταν διαυγέστατος μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του.

Κορυφαίος μελετητής της γλώσσας ελληνικής γλώσσας, στενός φίλος του Οδυσσέα Ελύτη, του Μίκη Θεοδωράκη και πολλών άλλων λογοτεχνών και καλλιτεχνών, είχε δημοσιεύσει στην Ιταλία το πολυμεταφρασμένο

έργο του Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και είχε διδάξει για πολλά χρόνια Νέα Ελληνικά στο πανεπιστήμιο της Τούσια, στην κεντρική Ιταλία.

Πρόσφατα, η έδρα νεοελληνικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Ρώμης τού είχε αφιερώσει το Παρατηρητήριο του Εργαστηρίου για την Ελληνική Γλώσσα.

Ο καινοτόμος, γενναιόδωρος Μάριο Βίττι

Ο Μάριο Βίτι είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη το 1926, όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα της Πόλης, η ελληνική και ιταλική καταγωγή του, η πραότητα και η αίσθηση του μέτρου που ήταν έμφυτα στον χαρακτήρα του, ήταν από τα βασικά στοιχεία που του επέτρεψαν να ξεχωρίσει στην μελέτη και στην προβολή της ελληνικής λογοτεχνίας.

Εγκαταστάθηκε στην Ιταλία μόλις τελείωσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Εκεί σπούδασε και σταδιοδρόμησε ως καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας. 

Η κριτική του προσέγγιση στην γενιά του 30, η συγγραφή της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας με τρόπο άμεσο και προσιτό και για το ιταλικό αναγνωστικό κοινό, η στήριξη νέων συγγραφέων και ποιητών, ήταν ορισμένα μόνον από τα στοιχεία που τον έκαναν να ξεχωρίζει.

Είχε τιμηθεί από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.

«Η φυσική απόσταση από την Ελλάδα, με την οποία γράφω, ορισμένες φορές με κάνει να φοβάμαι ότι μπορεί και να λαθέψω», συνήθιζε να λέει, σχολιάζοντας, με μετριοφροσύνη, τους τόσους επαίνους.

«Στην πραγματικότητα, είμαι ένας παραγωγικός τεμπέλης», είχε πει, γελώντας, με τη γνωστή, πνευματώδη του διάθεση.

Εμπράκτως, μεταφράζοντας Οδυσσέα Ελύτη και τόσους άλλους μεγάλους ποιητές μας, απέδειξε ότι η βαθύτερη απόδοση του νοήματος των έργων τους είναι μια μοναδική μείξη που γεννιέται από τη γνώση της γλώσσας, αλλά και την κατανόηση του βαθύτερου, καινοτόμου συχνά, μηνύματος των στίχων τους.

Εκτός από ιστορικός της ελληνικής λογοτεχνίας, στον ελεύθερο χρόνο του ήταν και φωτογράφος. Με την μηχανή του, είχε απαθανατίσει σε ξένοιαστες στιγμές πολλές γνωστές μορφές των γραμμάτων μας και είχε εκθέσει επανειλημμένα και σε πανεπιστημιακές αίθουσες τις φωτογραφίες του, στο πλαίσιο φιλολογικών συνεδρίων.

Στην ιταλική πρωτεύουσα, και όχι μόνο, θα θυμούνται όλοι τον Μάριο Βίτι ως μια εξέχουσα προσωπικότητα, η οποία εδώ και πολλά χρόνια συνήθιζε να στηρίζει και να δίνει συμβουλές σε νεότερους καθηγητές, λογοτέχνες, δημοσιογράφους, με πολύτιμη γενναιοδωρία και ευστοχία.

Πάολα Μαρία Μινούτσι: Θα μας λείψει η τόσο έξυπνη, μοναδική ειρωνεία του

«Θα μας λείψει το αποστασιοποιημένο βλέμμα του, η τόσο έξυπνη, μοναδική ειρωνεία και ο αυτοσαρκασμός του», είπε με αναφορά στην είδηση του θανάτου του Μάτιο Βίτι η ελληνίστρια Πάολα Μαρία Μινούτσι, επί δεκαετίες καθηγήτρια νεοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης.

«Τον γνώρισα όταν ήμουν 28 ετών, στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών και δημιουργήθηκε μια αμοιβαία σχέση εκτίμησης και φιλίας. Έπαιξε σημαντικό ρόλο, με την προσέγγιση και τα βιβλία του, σε όλη μου την επαγγελματική σταδιοδρομία», πρόσθεσε η Ιταλίδα καθηγήτρια, μιλώντας στο ΑΜΠΕ.

«Θα μας λείψει πολύ σε όλους, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ιταλία. Ένας σπουδαίος άνθρωπος και επιστήμονας, η αξία του οποίου αναγνωρίσθηκε ευρύτατα, όπως του έπρεπε», κατέληξε η Πάολα Μαρία Μινούτσι.

Μενδώνη: Ο κορυφαίος πρεσβευτής της ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 

Πληροφορούμενη την απώλεια του ελληνιστή Μάριο Βίττι, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ο Μάριο Βίττι ήταν  ένας άνθρωπος που αγάπησε  με πάθος την Ελλάδα και τον πολιτισμό της. Με μητέρα Ελληνίδα, μεγαλωμένος στην ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, στη νέα του πατρίδα του, στην Ιταλία, πήρε ως αποσκευή του την Ελλάδα και αναδείχθηκε ο κορυφαίος ερευνητής της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Στον Βίττι χρωστάμε το παλαιότερο κειμένου του σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου, το θρησκευτικό δράμα «Ευγένα», αλλά και το βιβλίου του ανώνυμου Ελληνα συγγραφέα «Η Στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι». Χρωστάμε, επίσης, τις  σπουδαίες μελέτες του για το έργο του Κάλβου αλλά  και της γενιάς του ’30.

Ακάματος και εξαίρετος  μελετητής της ελληνικής γλώσσας, φίλος του Γιώργου Σεφέρη και του Οδυσσέα Ελύτη  έγινε ο  κορυφαίος πρεσβευτής της ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, στο εξωτερικό. Κέρδιζε τον συνομιλητή του, από την πρώτη στιγμή, με την ευγένεια, την οξύνοια και την διαύγεια του πνεύματος του,  αρετή που διατήρησε μέχρι το τέλος του βίου του.  Είχα την τύχη να τον γνωρίσω προσωπικά και τη χαρά να μιλήσω πολλές φορές μαζί του για σημαντικές πτυχές του έργου του, για το μέγεθος της πολύπλευρης συνεισφοράς του στα νεοελληνικά γράμματα. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένειά του».

Γιατρομανωλάκης: Η προσφορά του υπήρξε ανεκτίμητη, η μνήμη του θα μείνει πάντα ζωντανή

Ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Κορυφαίος νεοελληνιστής, αφοσιωμένος μελετητής σε βάθος της νεοελληνικής γλώσσας και σε όλο το εύρος της ελληνικής γραμματείας. Ο Μάριο Βίττι ήταν αγαπημένος φίλος του Ελύτη, του Θεοδωράκη και πολλών πνευματικών ανθρώπων της χώρας μας ενώ λειτούργησε ως συστηματικός πρεσβευτής των ελληνικών γραμμάτων όχι μόνο στην Ιταλία όπου δίδαξε για πολλά χρόνια στα πιο σημαντικά πανεπιστήμια αλλά και σε όλο τον κόσμο καθώς το έργο του «η Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» αποτέλεσε το βασικό κείμενο αναφοράς για το σύνολο της νεοελληνικής γραμματείας, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και διδάσκεται σε  πανεπιστημιακές έδρες νεοελληνικών σπουδών ανά τον κόσμο.

Η προσφορά του υπήρξε ανεκτίμητη, και η μνήμη του θα μείνει πάντα ζωντανή όχι μόνο μέσα από το έργο του αλλά και μέσα από το έργο δεκάδων φοιτητών του που ανέδειξαν και αναδεικνύουν τα ελληνικά γράμματα .

Είχα την τύχη να τον γνωρίσω ενώ ήμουν ακόμα παιδί και θα θυμάμαι για πάντα τις ατελείωτες συζητήσεις που στήνονταν γύρω από τραπέζια και βεγγέρες.

Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του, τους φίλους του και τους πολυάριθμους μαθητές του».

Σία Αναγνωστοπούλου: Ο ανεπιτήδευτος λόγιος της ανανέωσης της νεοελληνικής φιλολογίας

Στο συλλυπητήριο μήνυμα της η τομεάρχης Πολιτισμού της ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία Σίας Αναγνωστοπούλου, αναφέρει: «Ο Mario Vitti ήταν ο ανεπιτήδευτος λόγιος της ανανέωσης της νεοελληνικής φιλολογίας. Ένας περιηγητής του χάρτη της λογοτεχνίας στη σύγχρονη Ελλάδα. Η οικουμενικότητα του έργου και της ζωής του, ακουμπά στις πολιτισμικές επιδράσεις της γενέτειρας του της Κωνσταντινούπολης και εξελίσσεται μέσα από μια διαδρομή που φτάνει μέχρι την Ελλάδα, τόπο-σημείο αναφοράς στο συγγραφικό έργο του κοσμοπολίτη επιστήμονα.

Νεοελληνιστής, ιστορικός λογοτεχνίας, μεταφραστής, κριτικός, καθηγητής στο πανεπιστήμιο, υπηρέτησε τα νεοελληνικά γράμματα μέσα από όλες αυτές τις διαφορετικές εκφάνσεις ενός πρωτοποριακού διανοούμενου, απελευθέρωσε την αγάπη του για την νεοελληνική φιλολογία μέσα από μια μοντέρνα και καινοτόμα ανάλυση.

Ένα επιστημονικό και συγγραφικό πεδίο, που εμπεριέχει την εμβληματική «Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» δύο φορές γραμμένη από τον ίδιο τον Vitti, αλλά και την «Ιδεολογική Λειτουργία της Ελληνικής Ηθογραφίας» (1974) και την «Γενιά του Τριάντα, Ιδεολογία και Μορφή» (1977), το «Ο Ελύτης, βιβλιογραφία» (1977), «Φθορά και Λόγος, εισαγωγή στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη» (1978), «Ο Ελύτης, Κριτική Μελέτη» (1974), το «Ο Κάλβος και η Εποχή του» (1995), «Για τον Οδυσσέα Ελύτη», όπως και πολλά άλλα πονήματα, δίνει το μέτρο της συμβολής του στη διαμόρφωση της καταγραφής και της κατανόησης των νεοελληνικών γραμμάτων.

Με βαθιά συγκίνηση και έναν απέραντο σεβασμό τον αποχαιρετούμε σήμερα για το τεράστιο έργο του, για τους ισχυρούς δεσμούς αγάπης που ανέπτυξε με τα ελληνικά γράμματα, για την σημαντική χωρίς σύνορα προσωπικότητα του. Ζωντανή η μνήμη του για τις επόμενες γενιές». 

Related...Τα ελληνικά ντοκιμαντέρ του 25ου ΦΝΘ: Μεταξύ αυτών και η «Ζάκρος» σε πανελλήνια πρεμιέραΗ Ορχήστρα του Φλωρεντινού Μουσικού Μαΐου για δύο συναυλίες στο Μέγαρο ΜουσικήςΜαρία Α΄ της Σκωτίας: Αποκρυπτογραφήθηκαν οι μυστικές επιστολές της έκπτωτης βασίλισσας