Κακοποίηση γυναικών και Τέχνη: Ας μην αφήνουμε τη σιωπή να κρύβει την αλήθεια

Σε μια κοινωνία που συχνά σιωπά μπροστά στη κακοποίηση, η φωνή του θύματος πνίγεται από φόβο, ντροπή και αδιαφορία. Η ψυχολογική και σωματική βία αφήνει αόρατα σημάδια, μεταμορφώνοντας χαρούμενες ζωντανές γυναίκες σε σκιές του εαυτού τους μέσα σε λίγους μήνες. 

Αυτή η σιωπή δεν είναι μόνο του θύματος, είναι και της Κοινότητας που επιλέγει το «δεν θα μπλέξω», αντί για δράση. Ομως η αλλαγή είναι εφικτή και η τέχνη μπορεί να γίνει καταλύτης  για να σπάσει ο κύκλος της κακοποίησης. 

Η κακοποίηση δεν κρύβεται πάντα πίσω από κλειστές πόρτες. Μια γυναίκα που απομονώνεται, που χάνει το κέφι της για ζωή, που δεν απαντά πια στα τηλέφωνο, στέλνει σήμα κινδύνου. Όταν ο σύντροφός της ελέγχει κάθε της κίνηση, πετάει τα σκουπίδια ο ίδιος ή  δίνει αόριστες απαντήσεις για τη «εξαφάνισή»της, το καμπανάκι χτυπά. Ακόμα και σε δημόσιους χώρους, σε καφετέριες, ταβέρνες, βόλτες, η υποτίμηση, ο έλεγχος ή ο φόβος στα μάτια της μαρτυρούν την αλήθεια. Αυτά τα σημάδια είναι η πρώτη κραυγή για βοήθεια και οφείλουμε να τα ακούσουμε, πριν φτάσουμε στους μώλωπες.. Και στις μελανιές... 

Οι συγγενείς είναι συχνά η μόνη ελπίδα για ένα θύμα που ζει σε καθεστώς φόβου. Ένα οικείο σπίτι, της μάνας, της αδερφής, της θείας. μπορεί να γίνει το πρώτο καταφύγιο, πιό προσιτό από τις στέγες για κακοποιημένες γυναίκες, που πολλές φορές αποφεύγουν λόγω του κοινωνικού στίγματος. Οι συγγενείς μπορούν να προσεγγίσουν με διακριτικότητα λέγοντας «Είμαι εδώ για σένα, χωρίς να πω τίποτα σε κανέναν» ή «Εχω παρατηρήσει ότι δε είσαι ο εαυτός σου. Θέλεις να μιλήσουμε;». 

Η Κοινότητα επίσης έχει ευθύνη. Ένας γείτονας που ακούει φωνές, ένας περαστικός που βλέπει υποτιμητική συμπεριφορά, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Μια ανώνυμη κλήση στη Γραμμή SOS 15900 ή  στην αστυνομία 100, μπορεί να σώσει μια ζωή. Η τεκμηρίωση περιστατικών - σημειώσεις για ημερομηνίες, ώρες, γεγονότα - διευκολύνει τις αρχές να δράσουν. 

Φανταστείτε ένα ντοκιμαντέρ που βυθίζει το κοινό στη καθημερινότητα ενός θύματος κακοποίησης. Μια θεατρική παράσταση όπου οι θεατές καλούνται πώς να βοηθήσουν. Μια  ταινία που δείχνει τη αλλαγή μιας χαρούμενης γυναίκας σε φυλακισμένη ψυχή, προκαλώντας δάκρυα αλλά και φιλότιμο. Αυτή η ιδέα γεννημένη από μια παθιασμένη φωνή που ονειρεύεται ένα κόσμο χωρίς σιωπή, που μπορεί να αλλάξει τη νοοτροπία του «ωχαδερφισμού». 

Διεθνές πρωτοβουλίες όπως η καμπάνια «Bystander intervention» στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν ότι η τέχνη και η βιωματική εκπαίδευση τους, κάνουν τους πολίτες ενεργούς παρατηρητές. Στην Ελλάδα οργανώσεις όπως το Δίκτυο Γυναικών κατά της βίας ή  φεστιβάλ, όπως το φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, θα μπορούσαν να αγκαλιάσουν τέτοιες δράσεις, δίνοντας φωνή στα θύματα και έμπνευση στη κοινωνία. 

Η Αλλαγή ξεκινά από το καθένα μας. Φαντάσου πως θα ένιωθες αν ένας δικό σου άνθρωπος ήταν θύμα κακοποίησης. Τί θα έκανες; 

Μοιράσου τις ιδέες σου για το πώς η τέχνη, η Κοινότητα μπορεί να ευαισθητοποιήσει στα κοινωνικά δίκτυα με φίλους με οργανώσεις. Υποστήριξε τις τοπικές ΜΚΟ, παρακολούθησε προβολές, διάδωσε το μήνυμα. Γίνε ενεργός παρατηρητής που δε σωπαίνει. Κάθε μικρό βήμα μετράει.. 

Η μοναδικότητα της ζωής τη καθιστά δώρο, αλλά στο όνομα της Αγάπης διαπράττονται συχνά τα μεγαλύτερα εγκλήματα. Πίσω από τη κακοποίηση μένουν παιδιά και οικογένειες. Κατακερματισμένες πληγές που διαρκούν γενιές. Ας γίνει η Τέχνη η φωνή που αφουγκράζεται αυτό το πόνο και η δράση μας ως υπέρτατο της ζωής. 

Αυτό το άρθρο γεννήθηκε από μια φωνή που αρνήθηκε τη σιωπή, από σκέψεις και ακούσματα που έγιναν όραμα... 

Ας μη αφήσουμε τη σιωπή να κρύψει την Αλήθεια....