Toυρκία: Ο Ελληνας ΥΠΕΞ στην ορκωμοσία και στο δείπνο για τον «reis» ή «αρχηγό» Ταγίπ Ερντογάν

Τελετή παράδοσης και παραλαβής του υπουργείου Εξωτερικών από τον υπουργό Νίκο Δένδια στον υπηρεσιακό υπουργό Βασίλη Κασκαρέλη, Παρασκευή, 26 Μαΐου 2023 (ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)

«O Υπουργός Εξωτερικών, Βασίλης Κασκαρέλης, θα μεταβεί αύριο, Σάββατο, 3 Ιουνίου 2023, στην Τουρκία (Άγκυρα), όπου, κατόπιν προσκλήσεως, θα εκπροσωπήσει την ελληνική κυβέρνηση στην τελετή ορκωμοσίας του Προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο

Υπουργός Εξωτερικών θα παρακαθήσει, επίσης, στο δείπνο που θα παραθέσει ο Τούρκος Πρόεδρος στους εκπροσώπους των ξένων κυβερνήσεων», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών.

Η παρουσία Κασκαρέλη συμβαδίζει με την απόφαση της Αθήνας να μην «κόψει γέφυρες» με την γείτονα, καθώς η ένταση υποχώρησε σχετικά μετά τους σεισμούς και στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ωστόσο, παραμένει η ψυχρότητα στις σχέσεις της Τουρκίας συνολικά με τη Δύση - πλην ελαχίστων εξαιρέσεων - και το επίσημο δείπνο της ορκωμοσίας εξελίσσεται σε άτυπη σφυγμομέτρηση...

Την ίδια ώρα, το διεθνές πρακτορείο Associated Press παρουσιάζει με μελανά χρώματα το μετεκλογικό προφίλ του Τούρκου Προέδρου.

«Η σφιχτή θηλιά της εξουσίας στην Τουρκία» 

«Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ένας λαϊκιστής με ολοένα και πιο αυταρχικές τάσεις, έχει προγραμματιστεί να ορκιστεί και να ξεκινήσει την τρίτη του προεδρική θητεία το Σάββατο μετά την τελευταία του εκλογική νίκη. Ο Ερντογάν, ο οποίος ηγήθηκε της Τουρκίας ως πρωθυπουργός ή πρόεδρος για 20 χρόνια, επικράτησε σε έναν δεύτερο γύρο εκλογών το περασμένο Σαββατοκύριακο, παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση της χώρας και την επικρινόμενη αντίδραση της κυβέρνησής του στον σεισμό του Φεβρουαρίου που σκότωσε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους. Γνωστός ως «reis» ή «αρχηγός», μεταξύ των θαυμαστών του, ο 69χρονος Ερντογάν είναι ήδη ο μακροβιότερος ηγέτης στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας. Η επανεκλογή του για μια πενταετή θητεία που διαρκεί έως το 2028 επεκτείνει τη διακυβέρνησή του σε μια τρίτη δεκαετία και θα μπορούσε ενδεχομένως να υπηρετήσει περισσότερο με τη βοήθεια ενός φιλικού προς αυτόν κοινοβουλίου», γράφει το διεθνές πρακτορείο, ενώ στη συνέχεια παραθέτει αυτούς που θεωρεί ως βασικούς λόγους της πολιτικής μακροζωίας του.

(AP Photo/Khalil Hamra, file)

1. Τον εμπιστεύονται ακόμα για την Οικονομία

Πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι τα σοβαρά οικονομικά δεινά της Τουρκίας προκύπτουν από τις ανορθόδοξες δημοσιονομικές πολιτικές του Ερντογάν - κυρίως, από την συμπίεση των επιτοκίων έναντι του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, παρά τις προειδοποιήσεις των οικονομολόγων. Ωστόσο, η πλειονότητα των ψηφοφόρων - ο Ερντογάν έλαβε το 52% των ψήφων του δεύτερου γύρου - δεν φάνηκε να τα βάζει μαζί του.

Η αντοχή του Ερντογάν εν μέσω κρίσης κόστους ζωής —ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε στο εκπληκτικό 85% τον Οκτώβριο πριν υποχωρήσει στο 44% τον Απρίλιο— μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι προτιμούν τη σταθερότητα από την αλλαγή, καθώς αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν στις εκτοξευόμενες τιμές για τα ενοίκια και τα βασικά εμπορεύματα.

Ο πρόεδρος έχει αποδείξει την ικανότητα να αναστρέφει την κατάσταση στην οικονομία στο παρελθόν. Και ποτέ δεν απέφυγε να ξοδέψει ή να χρησιμοποιήσει κυβερνητικούς πόρους προς το πολιτικό του όφελος.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η κυβέρνησή του έχει ξοδέψει αφειδώς σε υποδομές για να ευχαριστήσει τους ψηφοφόρους. Την περίοδο πριν από τις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του περασμένου μήνα, αύξησε τους μισθούς και τις συντάξεις για να μετριάσει το πλήγμα από τον πληθωρισμό και εκταμίευσε επιδοτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.

Την ίδια ώρα, αιτία υπερηφάνειας για πολλούς Τούρκους ψηφοφόρους είναι ο αναπτυσσόμενος στρατιωτικός-βιομηχανικός τομέας της Τουρκίας. Καθ′ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Ερντογάν ανέφερε συχνά τα drones εγχώριας κατασκευής, αεροσκάφη και ένα πολεμικό πλοίο που διαφημίζεται ως παγκόσμια τουρκική καινοτομία.

2. Τζογαδόρος στην διεθνή σκηνή

Ο Ερντογάν έχει παρασύρει πολλούς Τούρκους στο πλευρό του με τον τρόπο που κινείται στην διεθνή πολιτική σκηνή. Οι υποστηρικτές του βλέπουν σε αυτόν έναν ηγέτη που έχει δείξει ότι η Τουρκία μπορεί να είναι σημαντικός παίκτης στη γεωπολιτική.

Η Τουρκία είναι βασικό μέλος του ΝΑΤΟ λόγω της στρατηγικής της θέσης στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας και ελέγχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Ερντογάν, η χώρα έχει αποδειχθεί απαραίτητος και, μερικές φορές, ενοχλητικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ.

Η τουρκική κυβέρνηση μπλόκαρε την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και αγόρασε ρωσικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας, ωθώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες να μπλοκάρουν αντίστοιχα την Τουρκία από την πώληση και συμπαραγωγή μαχητικών αεροσκαφών. Ωστόσο, μαζί με τα Ηνωμένα Έθνη, η Τουρκία μεσολάβησε σε μια ζωτικής σημασίας συμφωνία εν καιρώ πολέμου, που επέτρεψε στην Ουκρανία να ξαναρχίσει να μεταφέρει σιτηρά μέσω της Μαύρης Θάλασσας σε μέρη του κόσμου που παλεύουν με την πείνα.

Ο Ερντογάν πανηγυρίζει τώρα για την επανεκλογή του, η οποία ήρθε καθώς η χώρα ετοιμάζεται να τιμήσει την εκατονταετηρίδα της Τουρκικής δημοκρατίας, ως έναρξη του «Αιώνα της Τουρκίας».

Turkish President Tayyip Erdogan attends a swearing-in ceremony at the Turkish parliament in Ankara, Turkey, June 2, 2023. REUTERS/Umit Bektas

3. Επιστροφή στις ισλαμικές ρίζες

Ο Ερντογάν έχει κερδίσει βαθιά εμπιστοσύνη από συντηρητικούς και θρησκευόμενους Τούρκους, αναδεικνύοντας τις ισλαμικές αξίες σε μια χώρα που οριζόταν από την κοσμικότητα για σχεδόν έναν αιώνα.

Έχει περιορίσει τις εξουσίες του στρατού, που συχνά ανακατευόταν στην πολιτική - κάθε φορά που η χώρα άρχιζε να αποκλίνει από την κοσμικότητα. Κατάργησε τους κανόνες που απαγόρευαν στις συντηρητικές γυναίκες να φορούν μαντίλα σε σχολεία και κυβερνητικά γραφεία.

Επίσης, μετέτρεψε την  Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί, ικανοποιώντας ένα μακροχρόνιο αίτημα των Τούρκων ισλαμιστών. Ο καθεδρικός ναός της βυζαντινής εποχής έγινε για πρώτη φορά τζαμί μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ενώ στο παρελθόν είχε λειτουργήσει ως μουσείο για δεκαετίες.

Πιο πρόσφατα, καταδίκασε τα δικαιώματα LGBTQ+, υπονοώντας ότι αποτελούν απειλή για την παραδοσιακή, συντηρητική αντίληψη του τι συνιστά οικογένεια.

4. ΜΜΕ υπό διαρκή επιτήρηση και έλεγχο

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών στην εξουσία, ο Ερντογάν παγίωσε τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης.

Η πλειονότητα των τουρκικών ειδησεογραφικών πρακτορείων ανήκει πλέον σε ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων, που είναι πιστοί σε αυτόν. Χρησιμοποίησε τη θέση του για να φιμώσει την κριτική και να υπονομεύσει την αντιπολίτευση.

Οι διεθνείς παρατηρητές των εκλογών παρατήρησαν ότι τόσο ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στις 14 Μαΐου, όσο και ο δεύτερος γύρος της 28ης Μαΐου ήταν ελεύθεροι - αλλά όχι δίκαιοι.

Ενώ οι ψηφοφόροι στον δεύτερο γύρο είχαν μια επιλογή μεταξύ γνήσιων πολιτικών εναλλακτικών, «η μεροληπτική κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης και η έλλειψη ίσων όρων ανταγωνισμού έδωσαν ένα αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στον κατεστημένο», δήλωσε ο Φάρα Καρίμι, συντονιστής του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. 

O Eκρέμ Ιμάμογλου στο εκλογικό κέντρο στις 28 Μαϊου 2023. Ψήφισε τον Κιλιτσντάρογλου, όμως εκείνος ηττήθηκε από τον Ερντογάν. Τώρα ο Ιμάμογλου θέτει ζήτημα ηγεσίας... (Photo by Aziz Karimov/Getty Images)

5. Αντιπολίτευση σε κρίση και αναζήτηση νέου ηγέτη

Ο αντίπαλος του Ερντογάν στον δεύτερο γύρο των εκλογών, ηγέτης της αντιπολίτευσης (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είχε υποσχεθεί ότι θα αναιρέσει τις οικονομικές πολιτικές του προέδρου και θα βγάλει την Τουρκία από το αδιέξοδο. Η δική του πολιτική σταδιοδρομία, όμως, είναι δεδομένο ότι απέτυχε.

Κορυφαία στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος CHP, συμπεριλαμβανομένου του δημοφιλούς δήμαρχου της Κωνσταντινούπολης Eκρέμ Ιμάμογλου, ζητούν ήδη δημόσια να δρομολογηθεί αλλαγή στην ηγεσία. Ο Ιμάμογλου μίλησε γι αυτό το θέμα από την περασμένη εβδομάδα, θέτοντας το ερώτημα εάν ο ίδιος ο Κιλιτσντάρογλου θα παραχωρήσει τα ηνία που κρατά από το 2010. Αλλά ακόμη και λίγες ώρες μετά τον δεύτερο «καταστροφικό» γύρο, ο ηττημένος ηγέτης του CHP επέμενε σταθερά ότι ήταν «ακόμη εδώ στις επάλξεις».

Related...F-35 με ελληνικό εθνόσημο: Πού βρίσκεται η διαδικασία, τι θα δώσουν στην Πολεμική ΑεροπορίαEκλογές: Τι ισχύει για τις 25 Ιουνίου, τι αλλάζει σε σχέση με τις 21 ΜαΐουΥποκύπτει στις πιέσεις των αγορών ο Ερντογάν: Διορίζει τσάρο της οικονομίας τον Σιμσέκ