Τα Μνημόνια κατακερματίζουν (πολιτικά) τον ευρωπαϊκό Νότο

Του Μάνου Οικονομίδη

Τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών στην Ισπανία θύμισαν κάπως… φοιτητικές εκλογές στην Ελλάδα. Όλοι επιχείρησαν να εμφανιστούν ως νικητές. Μέχρι να απαντήσει η ίδια η ζωή άλλωστε στα σχετικά ερωτήματα, ποιός… θα θυμάται;

Τα πράγματα φυσικά δεν είναι τόσο απλά. Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι βλέπει με τρόμο τους Σοσιαλιστές να επιστρέφουν. Και αν δεν αλλάξει δραματικά κάτι μέχρι τον χειμώνα, στις βουλευτικές εκλογές

θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η επικράτηση των πολιτικών επιγόνων του Φελίπε Γκονζάλεθ.

Ο Ισπανός Πρωθυπουργός άλλωστε, δεν υπήρξε ποτέ κάτι περισσότερο από… συμπλήρωμα της πολιτικής ζωής της χώρας των ταύρων. Διαδέχτηκε τον Χοσέ Μαρία Αθνάρ στην ηγεσία του Λαϊκού Κόμματος, μετά την τραγωδία της 11ης Μαρτίου 2004, που οδήγησε σε ήττα από τους Σοσιαλιστές του Θαπατέρο. Και δεν θα έβλεπε ποτέ εξουσία, αν δεν υπήρχε το Μνημόνιο. Είχε ηττηθεί πολλάκις από τον Θαπατέρο, και κέρδισε μονάχα όταν δεν υπήρχε κανένας άλλος για να εισπράξει τη φθορά της διακυβέρνησης του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Την καρδιά της ισπανικής κοινωνίας δεν την κέρδισε ποτέ. Ούτε της κοινωνικής βάσης του Λαϊκού Κόμματος. Είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής στο σκάνδαλο των “μαύρων ταμείων” του ΡΡ, και πολιτικός απόκληρος για την Ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, ένας ακόμη από τους “μοιραίους” των τελευταίων ετών, που δεν είχαν τη βαριά ηγετική σκιά να αφήσουν ένα αποτύπωμα ουσίας και προοπτικής στην κοινωνία την οποία διαχειρίστηκαν. Και κατά συνέπεια, στην κοινή ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ο Ραχόι φεύγει λοιπόν, οι Σοσιαλιστές έρχονται, και οι Podemos πανηγυρίζουν, καθώς πέτυχαν νίκες εντυπώσεων στις μεγάλες πόλεις. Μέχρι εκεί όμως. Η χώρα που έδωσε στην έννοια “Αγανακτισμένος” ουσιαστικό περιεχόμενο, δεν έχουν πειστεί από τους συμμάχους του ΣΥΡΙΖΑ.Και εξαιρετικά δύσκολα θα τους εμπιστευτούν… στα πιο σοβαρά που έρχονται.

Το πιο ανησυχητικό συμπέρασμα των ισπανικών εκλογών ωστόσο, αφορά στον κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων, σε αντίθεση με τον ιστορικό και παραδοσιακό διπολισμό. Κάτι αντίστοιχο συνέβη φυσικά στην Ελλάδα. Ενισχύθηκε, ως σύμπτωμα, στην ιστορικά “ασταθή” Ιταλία. Κάνει… πάρτυ στην Πορτογαλία. Και ενδεχομένως εξαπλωθεί ακόμη και στη Γαλλία, αν ο Νικολά Σαρκοζί δεν καταφέρει να “μαζέψει” την Κεντροδεξιά.

Η εφαρμογή της λιτότητας λοιπόν, στην “επιθετική” μορφή των Μνημονίων, οδηγεί τις κοινωνίες σε συστημική απογοήτευση, και αναζήτηση του “διαφορετικού”, ακόμη και σε ριψοκίνδυνες πολιτικές γειτονιές.

Μια τέτοια εξέλιξη, σε ομαλές συνθήκες λειτουργίας της Δημοκρατίας, θα ήταν ευκταία. Σε έκτακτες συνθήκες σαν και αυτές που βιώνει ο ευρωπαϊκός Νότος, δεν είναι. Επειδή πολύ απλά, ο κατακερματισμός και η απουσία ισχυρών κομματικών σχηματισμών με ευρείες κοινωνικές βάσεις, συνεπάγονται την αυξημένη δυνατότητα εξωγενών παραγόντων να επηρεάζουν (καθοριστικά) τις πολιτικές εξελίξεις. Δηλαδή τη ζωή μας…