"Στην πολιτική δεν πιστεύω στους αυτόκλητους μεσσίες"

Ο δημιουργός της ταινίας «Παύλος, ένας ασυνήθιστος βασιλιάς» θεωρεί απίθανη τη δημιουργία πολιτικού κόμματος από τα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας

Ο παππούς του υπήρξε εκδότης της οικονομικής εφημερίδας «Εξπρές» και ο πατέρας του, δημοσιογράφος της «Βραδυνής» κι ένας από τους πρώτους παρουσιαστές ειδήσεων της κρατικής τηλοψίας. Αυτή την οικογενειακή παράδοση επικαλέσθηκε στον μονόλεπτο λόγο του πριν από την προβολή του ντοκιμαντέρ «Παύλος, ένας ασυνήθιστος βασιλιάς», που έγινε στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. «Είπα επί λέξει ότι η οικογένειά μου μού έμαθε να ασκώ το επάγγελμά μου

με γνώμονα το ήθος, την αξιοπρέπεια και την ανακάλυψη της αλήθειας. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από την ανακάλυψη της αλήθειας, εκτός από την αποκατάστασή της». Τρίτης γενιάς δημοσιογράφος, ειδικεύθηκε στο μοντάζ και τη σκηνοθεσία, με πιο γνωστές στιγμές την επτάχρονη παρουσίαση της εκπομπής της ΕΤ3 «Περί γης ο λόγος» και την τρίχρονη σκηνοθετική επιμέλεια του «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα» του Στέλιου Κούλογλου στη ΝΕΤ.
Το ραντεβού μας έχει δοθεί στην κρητική ταβέρνα «Ρακές +», που μόλις άνοιξε στη Γλυφάδα. Πρόκειται για το αθηναϊκό αδελφάκι της «Πιπεριάς» της επαρχίας Σητείας, που η στήλη παρουσίασε το προηγούμενο καλοκαίρι. Ο Φάνης Εικοσιπεντάκης κάνει την αθηναϊκή του απόβαση με την ίδια κουζίνα της μαμάς του, αλλά με τσιριγώτικο αξάν, αυτό του συνεταίρου του, Κώστα Ράικου.

«Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τον βασιλιά Παύλο;» ρωτώ τον συνομιλητή μου. «Νομίζω ότι όλα ξεκίνησαν όταν περνούσα καθημερινά από την οδό Διαδόχου Παύλου, που βρισκόταν δίπλα στο σπίτι μου, στη Φιλοθέη. Στη συνέχεια, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον Μπάμπη Ποταμιάνο, ο οποίος μου χάρισε ένα βιβλίο του με θέμα τον φίλο του βασιλιά Παύλο. Διαβάζοντάς το, μου έκανε εντύπωση ο τρόπος που περιέγραφε τον χαρακτήρα του. Αυτή ήταν η ουσιαστική αφορμή για να ασχοληθώ πιο συστηματικά και να αποφασίσω να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του».
Τρία χρόνια αργότερα, το σύνολο των κατιόντων του «καλού και αγαθού» βασιλιά, όπως τον χαρακτήριζε ο Τύπος της εποχής, χειροκροτούσαν με ενθουσιασμό το αποτέλεσμα της δουλειάς του.

«Πώς σου φάνηκε η βασιλική οικογένεια;» ήταν η επόμενη ερώτησή μου. «Με εξέπληξαν με τη σεμνότητα και την ηρεμία τους. Σε κανένα σημείο της πολύμηνης προετοιμασίας δεν επιδίωξαν να παρέμβουν ή να με καθοδηγήσουν». Το έργο του νεαρού σκηνοθέτη, παρά τη σύσσωμη συμμετοχή των απογόνων του Παύλου, δεν υπήρξε διόλου εύκολο. «Χρειάσθηκε να γραφτώ σε μία λίστα βιβλιοθηκάριων και να αναζητώ μέσω αυτών υλικό. Ετσι ανακάλυψα στην Αμερική ένα σπάνιο φιλμ με την ξενάγηση των βασιλέων Παύλου και Φρειδερίκης στην Ακρόπολη, το 1963, ενός διάσημου Αμερικανού δημοσιογράφου, του Ερικ Σεβαρέιντ. Επίσης πολύτιμα στοιχεία βρήκα στα κρατικά αρχεία».
Ο τίτλος «ασυνήθιστος» προήλθε από ένα άγνωστο σχετικά περιστατικό της ζωής του βασιλιά Παύλου, που ανακάλυψε στην πορεία ο Νίκος Πολίτης. «Το 1930, κατά τη διάρκεια της εξορίας της βασιλικής οικογένειας, ο Παύλος γνώρισε στο Λονδίνο ένα ζευγάρι Δανών, τους Βέσελ, οι οποίοι ετοιμάζονταν να επισκεφθούν με το ιστιοπλοϊκό τους την Ελλάδα. Ο Ελληνας πρίγκιπας τους ζήτησε να τον προσλάβουν ως πλήρωμα, αίτημα που έγινε αποδεκτό. Μετά από μια στάση στην Κεφαλλονιά, έδεσαν στον Πειραιά, απ’ όπου, φορώντας καπέλο και έχοντας αφήσει μια πλούσια γενειάδα, κατευθύνθηκε στο Τατόι. Ηταν 29 ετών, σε μια βενιζελική Ελλάδα, με έντονες τις μνήμες του Διχασμού. Το να διακινδυνεύεις ανά πάσα στιγμή τη σύλληψή σου το θεωρώ ασυνήθιστο».
Ετερα δυνατά σημεία της ταινίας αποτελούν οι δραματοποιημένοι διάλογοι Καραμανλή-Παύλου, μέσω των επιστολών τους, που αναφέρονται στην έριδα που ξέσπασε σχετικώς με το επικείμενο ταξίδι του βασιλικού ζεύγους στο Λονδίνο, όπως και η κριτική που ασκεί ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης προς τον Εθνάρχη, χαρακτηρίζοντάς τον ακραίο, εγωιστή και ανυπόφορο. «Εχω την εντύπωση ότι, μετά την τοποθέτηση του Μητσοτάκη και της καθηγήτριας Ιστορίας Κωνσταντίνας Μπούσιου, καταρρίπτεται κι ένας άλλος μύθος, ότι δηλαδή βασίλευε η Φρειδερίκη», τονίζει.

Για την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, ο Νίκος Πολίτης –όπως «κάθε σωστός δημοσιογράφος»– προτιμά να μην τοποθετηθεί. Ως πατέρας δύο νεαρών αγοριών –το ένα εκ συμπτώσεως το βάφτισε Παύλο– είναι ανήσυχος για το μέλλον τους. Από την άλλη, θεωρεί ότι «ως χώρα είμαστε σε καλό δρόμο». Οσο για το νεοπαγές «Ποτάμι», δεν πιστεύει σε αυτόκλητους μεσσίες. Την ώρα που έρχεται το επιδόρπιο, κρητικά γλυκά του κουταλιού, ζητώ τη γνώμη του για τις φήμες περί ιδρύσεως βασιλικού κόμματος. «Δεν είμαι εκπρόσωπός τους, αλλά απ’ όσο είμαι σε θέση να κρίνω, είναι μάλλον απίθανο», καταλήγει.