Βοηθώντας τα θηράματα και την άγρια πανίδα μετά από πυρκαγιές

Η θηραματική οικονομία είναι ένας από τους κύριους τομείς που θίγονται ύστερα από δασικές πυρκαγιές. Σε έρευνα στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής μετά από πυρκαγιά έκτασης 60km2 το 2007, βρέθηκε πως μειώθηκε η έκδοση αδειών θήρας στην περιοχή κατά 13,5% και 8,8% για την πρώτη και τη δεύτερη κυνηγετική περίοδο, αντίστοιχα. Μια άλλη επίπτωση ήταν η μείωση των εξορμήσεων, ειδικά για τους κυνηγούς που ήταν δύσκολο να ταξιδέψουν έξω από τις απαγορευμένες περιοχές. Η τρίτη επίπτωση για τους ντόπιους κυνηγούς ήταν η σοβαρή αύξηση του κόστους των μετακινήσεων έως τον επιτρεπόμενο κυνηγότοπο (+90,23%), κάτι το

οποίο εκτιμήθηκε σε επιπλέον ζημία 45.332€/έτος.

Επομένως, τουλάχιστον μετά από κάθε μεγάλη δασική πυρκαγιά (>10km2), θα έπρεπε να ήταν υποχρεωτικό να συντάσσεται ένα σχέδιο άμεσης βοήθειας για τα θηράματα και την άγρια πανίδα της περιοχής, ώστε να προσφέρονται άμεσα πόροι (τροφή-νερό-κάλυψη) και να εξασφαλίζονται οι κατάλληλες συνθήκες για τα επιβιώσαντα άτομα. H απλή φύλαξη (gamewarding) των περιοχών αυτών έχει πλέον μικρότερη αξία. Αντίθετα, μεγάλη αξία έχει να κρατηθεί το θήραμα (gamekeeping) στην περιοχή.

Οι δασικές υπηρεσίες σε συνεργασία με τις κυνηγετικές οργανώσεις θα μπορούσαν (υπό προϋποθέσεις) να προσφέρουν πολλά προς την κατεύθυνση αυτή, όπως προβλέπεται από τους σκοπούς και το όραμά τους. Δεν έχει εκδοθεί όμως καμιά υπουργική απόφαση ή έστω εγκύκλιος που να δίνει τις σχετικές οδηγίες και κατευθύνσεις στις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες.

Στη συνέχεια θα αναφερθούμε επιγραμματικά στις κύριες αυτές δράσεις. Τονίζεται ότι βοηθούν γενικότερα τη βιοποικιλότητα, από τα έντομα, τα τρωκτικά μέχρι μεγάλα θηλαστικά, όπως ο αγριόχοιρος, το ελάφι, αλλά και σπάνια αρπακτικά πτηνά.

Ωστόσο καλύτερα αποτελέσματα προκύπτουν όταν λαμβάνονται όλες οι οικολογικές παράμετροι υπόψη, όπως για παράδειγμα η πιθανότητα εκδήλωσης οικολογικής παγίδας. Οικολογική παγίδα προκύπτει όταν προσφέρεται νερό ή τροφή σε ένα σημείο όπου το ζώο γίνεται ευάλωτο στους άρπαγές του. Για παράδειγμα για τους λαγούς δεν ενδείκνυται η προσφορά τροφής-νερού κοντά σε ψηλά δέντρα, καθότι χρησιμοποιούνται από αρπακτικά πτηνά.

Συνεπώς, ανάλογα με το είδος/είδη όπου δίνεται προτεραιότητα, επιλέγεται η θέση όπου θα γίνει η κάθε δράση. Εναπομείνασες άκαυτες θέσεις βλάστησης είναι πολύ σημαντικές για την επαναφορά της πανίδας και εκεί πρέπει να δίνεται προτεραιότητα.

Προσφορά νερού

Θεωρείται η κύρια άμεση δράση. Οι εκατοντάδες δασοφύλακες και θηροφύλακες μας, όπως και εθελοντές κυνηγοί, έχουν προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες και έχουμε τέτοια παραδείγματα στο πεδίο.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ποτιστρών και μικρών ομβροδεξαμενών, όπου συνήθως γίνεται και χρήση φλοτέρ. Στο πλαίσιο της άμεσης επέμβασης μπορούν να τοποθετηθούν εντός μικρής κοιλότητας του εδάφους και μικρά βυτία ή δοχεία που θα κοπούν στη μέση. Αντί για δοχεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το ισχυρό πλαστικό κάλυψης των θερμοκηπίων ή από τσουβάλια λιπασμάτων.

Καλό είναι να τοποθετείται και μια πέτρα ή ένα κλαρί ώστε μικρότερα είδη να μπορούν να προσεγγίσουν, αλλά και να διαφύγουν εάν πέσουν μέσα. Για να περιορίζεται η εξάτμιση και να μη ζεσταίνεται πολύ το νερό πρέπει να τοποθετείται όσο το δυνατόν σε σκιά, όπως κοντά σε ένα θάμνο ή βράχο. Σημαντικό είναι επίσης να ανανεώνεται το νερό ώστε να περιορίζεται το μικροβιακό φορτίο και ο κίνδυνος μετάδοσης νοσημάτων.

Η τροφοδότηση και επανατροφοδότηση με νερό είναι το επόμενο ζήτημα. Στο στόλο των οχημάτων, τόσο της δασοφυλακής, όσο και της θηροφυλακής, θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνονται αγροτικά pick-up όπου θα φέρουν δεξαμενή με νερό, έτσι ώστε να έχουν και τη δυνατότητα προσβολής των πυρκαγιών στο ξεκίνημά τους, αλλά και να συμβάλλουν σε πληθώρα άλλες δράσεις βελτίωσης ενδιαιτημάτων και αναδασώσεων στα ξηροθερμικά ενδιαιτήματα της χώρας μας. Σε αυτό δεν έχει δοθεί η πρέπουσα βαρύτητα και τα pick-up είναι ελάχιστα. Η έλλειψη αυτή μπορεί ίσως να ισοσκελιστεί κάπως με τη χρήση τρέιλερ όπου θα φέρουν μικρή δεξαμενή.

Στο Πυροσβεστικό Σώμα το οποίο λαμβάνει πλέον την κύρια χρηματοδότηση από την πολιτεία, διαθέτει τα κατάλληλα οχήματα και κινείται βεβαίως στα δάση, επαφίεται εάν θα συμβάλλει και σε άλλες δράσεις πέρα από την ώρα της καταστολής των πυρκαγιών.

Προσφορά τροφής

Εφόσον διαγνωστεί πως τα διαθέσιμα τροφής είναι ελάχιστα και χωρίς ικανοποιητική χωροκατανομή, η προσφορά τροφής κρίνεται αναγκαία, ιδίως στην περίπτωση των μεγάλων φυτοφάγων.

Μπορεί να γίνει χρήση κατάλληλων ταϊστρών, όπως και η αμεσότερη ρίψη τροφής. Τα μη κατάλληλα για το εμπόριο φρούτα και λαχανικά είναι ιδανικά για να προσφερθούν στην άγρια πανίδα του γειτονικού καμένου δάσους.

Κατά θέσεις άρδευση

Στα διάκενα του δάσους όπου αναπτύσσεται πλούσια ποώδη βλάστηση μπορεί να έχει περάσει η φωτιά, άλλα εντός του εδάφους παραμένει υψηλός αριθμός βιώσιμων σπόρων και ριζωμάτων. Εκεί που η κλίση είναι ήπια και δεν υπάρχει κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους μπορεί να εφαρμοστεί άρδευση κατά θέσεις των 10-20m2.
Εάν για παράδειγμα 10m2 ποτιστούν με 200λιτ. νερού, σε δέκα ημέρες περίπου θα αναπτυχθεί νέα βλάστηση η οποία θα προσφέρει πολύτιμη τροφή σε μικρά φυτοφάγα όπως ο λαγός.

Άμεση σπορά πάνω στη στάχτη

Τις πρώτες ημέρες μετά την πυρκαγιά, και εφόσον η στάχτη δεν έχει καθίσει ακόμα, είναι δηλαδή μαλακή, μπορεί να γίνει σπορά με κατάλληλο μίγμα χορτοδοτικών λιβαδικών φυτών, χωρίς κατεργασία του εδάφους, κατευθείαν πάνω στη στάχτη. Περισσότερο αναγκαία είναι η δράση αυτή σε θέσεις όπου βρίσκονταν στον υπόροφο της ξυλώδους βλάστησης και συνεπώς υφίσταται μειωμένη ποσότητα σπόρων αυτοφυών ποωδών φυτών.

Ενίσχυση της κάλυψης

Η κοπή διάσπαρτων πυκνόκλαδων δένδρων, όπως και η κατάλληλη τοποθέτηση αντιδιαβρωτικών κλαδοπλεγμάτων αναμένεται να βοηθούν στην κάλυψη πολλών ειδών.

Η κατάλληλη χωροκαταναμή, οργάνωση και συνδυασμός των ανωτέρω δράσεων θα βελτιστοποιήσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Του Δρος Χρήστου Κ. Σώκου

The post Βοηθώντας τα θηράματα και την άγρια πανίδα μετά από πυρκαγιές appeared first on iHunt.