Το υπερμέγεθες χρέος των ΗΠΑ κλυδωνίζει την Παγκόσμια Οικονομία

Τα ερωτήματα που απασχολούν πολλούς αναλυτές είναι: Γιατί το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ σημειώνει εντυπωσιακή άνοδο τα τελευταία χρόνια; Είναι πιθανόν οι ΗΠΑ να κηρύξουν χρεοστάσιο, δηλαδή να χρεοκοπήσουν; Αν οι ΗΠΑ εξαναγκαστούν σε πτώχευση

των δημοσίων οικονομικών τους, απειλείται με κατάρρευση το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα; Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση χρεοκοπίας. Τον Δεκέμβριο του 2013 το δημόσιο (ομοσπονδιακό) χρέος των ΗΠΑ, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 17,5 τρισ. δολάρια ($) και θα αντιπροσωπεύει το 109% του ΑΕΠ. Το 2000 το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ήταν 5,6 τρισ. δολάρια και αποτελούσε το 56,3% του ΑΕΠ. Τα υψηλά ελλείμματα στον κρατικό προϋπολογισμό και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μετά το 2000 και η αποδυνάμωση των αναπτυξιακών ρυθμών της αμερικανικής οικονομίας μετά το 2006, συνετέλεσαν στην ανεξέλεγκτη ανοδική τάση του δημοσίου χρέους.

Το δημόσιο χρέος εξυπηρετείται με κρατικά έσοδα. Αν η οικονομία δεν αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, η κυβέρνηση αδυνατεί να συγκεντρώσει τα αναγκαία φορολογικά έσοδα, για την χρηματοδότηση των τρεχόντων δημοσιονομικών της δαπανών. Για το 2013 τα κρατικά έσοδα προβλέπονται σε 5,4 τρισ. δολάρια και οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους (τόκοι και χρεολύσια) σε 3,2 τρισ. δολάρια. Όταν το 60% των κρατικών εσόδων προορίζεται για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, προκύπτει ότι το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών για μισθούς, συντάξεις, εθνική άμυνα, κοινωνική πρόνοια, παιδεία, κ.ά., χρηματοδοτείται με πιστωτικά έσοδα, δηλαδή με την προσφυγή των ΗΠΑ σε δανεισμό μέσω της έκδοσης ομολόγων, προκαλώντας έτσι την περαιτέρω άνοδο του χρέους.

Το χρέος των 17,5 τρισ. δολάρια οι ΗΠΑ το οφείλουν σε κινεζικές τράπεζες, σε ευρωπαϊκές τράπεζες και άλλα πιστωτικά ιδρύματα διαφόρων χωρών. Συνεπώς, το ενδεχόμενο αδυναμίας των ΗΠΑ, να ανταποκριθούν στις υπέρμετρες δαπάνες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, θα σηματοδοτούσε ένα κραχ άνευ ιστορικού προηγούμενου στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, το ενδεχόμενο αυτό είναι ορατό, δεδομένων των μεγάλων δυσκολιών, που αντιμετωπίζει η αμερικανική οικονομία, να μπει σε ταχύρυθμη αναπτυξιακή τροχιά. Από την άλλη μεριά, δεν θα πρέπει να αγνοούμε τον κινεζικό γίγαντα, η αφύπνιση του οποίου ιδίως μετά το 1990, με τις τεράστιες εξαγωγές και τους πολύ υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς, έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στην αρχιτεκτονική της διεθνούς οικονομίας. Η Κίνα με την πάροδο του χρόνου αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στα δρώμενα της παγκόσμιας οικονομίας.

Την περίοδο 2007-2013, ο μέσος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ ήταν μόλις 1,5%, με αναπόφευκτη συνέπεια την εντυπωσιακή αύξηση του δημοσίου χρέους. Αν την επόμενη δεκαετία η οικονομία των ΗΠΑ δεν αναπτυχθεί με μέσους αναπτυξιακούς ρυθμούς γύρω στο 4% και παράλληλα ο λόγος κρατικών εσόδων προς ΑΕΠ δεν διαμορφωθεί τουλάχιστον σε 40%, η χρεοκοπία των δημοσίων οικονομικών της θα είναι αναπόφευκτη. Οι πολυεθνικές εταιρίες και οι εύπορες οικονομικές τάξεις, θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή στα φορολογικά βάρη.

Blogger Γιώργος Βάμβουκας