Τα όρνεα, η Αργεντινή και η Ελλάδα

Η υπόθεση της Αργεντινής ήρθε πάλι στο προσκήνιο και χρησιμοποιείται κατά κόρον από διάφορες πλευρές στην Ελλάδα. Καταστροφή, λένε οι μεν, αντίσταση στα όρνεα της διεθνούς κερδοσκοπίας, λένε οι δε.

Η αλήθεια είναι ότι η στάση πληρωμών που κήρυξε η χώρα το 2001 έχει ακόμη παρενέργειες και η όλη υπόθεση δείχνει τους αντικειμενικούς περιορισμούς που θέτει το σύστημα των διεθνών αγορών. Από την άλλη πλευρά, όμως, παρόλο που το ζήτημα δεν έχει κριθεί ακόμη, ήδη προβάλλουν διάφορες εναλλακτικές, κάτι που δείχνει

ότι η χώρα έχει περιθώρια για να κινηθεί απέναντι στους πιστωτές της.

Οι κινήσεις των hedge funds που αγόρασαν τα παλαιά αργεντίνικα ομόλογα στο 5%-15% της αξίας τους και θέλουν να τα πληρωθούν στο 100%, εκβιάζοντας μια ολόκληρη χώρα και τον λαό της, αναδεικνύουν τον ανήθικο χαρακτήρα της όλης υπόθεσης. Είπε κανείς, όμως, ότι ο καπιταλισμός είναι ηθικός;

Ενα αμερικανικό δικαστήριο έκρινε ότι η Αργεντινή δεν μπορούσε να καταβάλει τους τόκους (539 εκατ. δολάρια) για τα νέα ομόλογα που έχει εκδώσει μετά το κούρεμα του 2001 (τα οποία αντιπροσωπεύουν πάνω από 91% του χρέους) εάν πρώτα δεν πληρώσει τα hedge funds που κατέχουν τα παλαιά ομόλογα και δεν δέχτηκαν το κούρεμα.

Δεν πρόκειται δηλαδή για πραγματική πτώχευση, αφού η Αργεντινή έχει τα χρήματα για να πληρώσει τους τόκους, αλλά για μια τεχνική στάση πληρωμών. Από την άλλη πλευρά, η Αργεντινή δεν μπορεί να πληρώσει τα hedge funds και να «ξεμπερδεύει», διότι έχει δεσμευτεί να παρέχει σε κάθε ομολογιούχο ίδια μεταχείριση μέχρι το 2015.

Το γεγονός ότι ένα αμερικανικό δικαστήριο δικαίωσε τα «όρνεα» και μπλόκαρε τις πληρωμές της χώρας -καθώς τα νέα ομόλογα που εξέδωσε η Αργεντινή το 2001 μετά το κούρεμα υπάγονται στο αμερικανικό δίκαιο- αναδεικνύει το πόσο έχει υποχωρήσει η έννοια της εθνικής κυριαρχίας στο παγκοσμιοποιημένο σύστημα των αγορών, στο οποίο υποκύπτει ακόμη και η διεθνής έννομη τάξη.

Η αποφαση προβληματίζει ακόμη και συντηρητικούς κύκλους ενώ ίσως αποτελεί και ένα κακό προηγούμενο για μελλοντικές αναδιαρθρώσεις χρεών.

Δείχνει όμως και τι κινδύνους κρύβει η ενσωμάτωση του αγγλικού δικαίου στα νέα ελληνικά ομόλογα που εκδόθηκαν το 2012, μετά το PSI.

Ειρήσθω εν παρόδω, ότι η Ελλάδα πληρώνει στο ακέραιο όσους ομολογιούχους δεν δέχτηκαν το κούρεμα του 2012 (PSI). Αρκετοί από αυτούς μάλιστα είχαν σπεύσει να αγοράσουν τα ομόλογα όταν οι τιμές τους είχαν πέσει στο ναδίρ λόγω του κουρέματος -όπως έκαναν και στην περίπτωση της Αργεντινής- ακριβώς για να κερδοσκοπήσουν.

Μια χώρα μόνη της λίγα μπορεί να κάνει απέναντι στο σύστημα των αγορών, το οποίο έχει αποκτήσει τεράστια δύναμη. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, όμως, ως μια υπερεθνική οντότητα με μεγάλη εν δυνάμει ισχύ θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα σημαντικό αντίβαρο στις δυνάμεις της αγοράς και της κερδοσκοπίας.

Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. έχει υποταχθεί στα κελεύσματα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού τομέα προωθώντας τα συμφέροντά του ακόμα και σε βάρος των κρατών-μελών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2010 η Ελλάδα, αντί να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση χρέους, προτίμησε να βασιστεί στην αλληλεγγύη των εταίρων και να περιμένει. Σήμερα, πολλοί καταγράφουν την επιλογή αυτή ως λάθος, ενώ είναι γνωστό ότι και το ΔΝΤ υποστήριζε τότε το κούρεμα. Οι Ευρωπαίοι, όμως, προτίμησαν να προστατεύσουν τις τράπεζές τους (κυρίως γαλλικές και γερμανικές) και να τους δώσουν χρόνο να ξεφορτωθούν τα ομόλογα της Ελλάδας, τα οποία αγόραζε η ΕΚΤ, καθυστερώντας έτσι την ελληνική αναδιάρθρωση, η οποία άλλωστε αποδείχτηκε και ανεπαρκής - σε αντίθεση με εκείνη της Αργεντινής, η οποία ήταν επιτυχής και η οικονομία της ανέκαμψε στη συνέχεια.

Σήμερα, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται και πάλι εν όψει συζητήσεων για το χρέος της, καλό είναι να έχουμε επίγνωση των δυνατοτήτων αλλά και των ορίων και, βέβαια, να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.

Blogger Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου