Σε τρεις δόσεις οι αλλαγές σε ΕΝΦΙΑ - αντικειμενικές

του Κωστή Πλάντζου

«Ο,τι δεν λύνεται, κόβεται»... σε δόσεις, ειδικά όταν πρόκειται για τον ΕΝΦΙΑ (που δεν καταργείται) και τις αντικειμενικές τιμές της Εφορίας (που αντί να μειωθούν, αυξάνονται)!

Το πολιτικό παζάρι με τους δανειστές οδηγεί σε σταδιακή αύξηση των αντικειμενικών σε βάθος τριετίας. Δηλαδή οι αλλαγές που θα ανακοινωθούν έως την Πέμπτη 14 Ιουνίου θα ισχύσουν σταδιακά, ώστε οι επιβαρύνσεις να μην επιβληθούν μια και έξω φέτος, αλλά

θα απλωθούν σε βάθος τριετίας, τουλάχιστον, μέχρι το 2020. Σύμφωνα με όσα ανέφεραν καλά πληροφορημένες πηγές στο «business stories», η κυβέρνηση πρότεινε και οι δανειστές δέχθηκαν καταρχήν τη λύση της σταδιακής προσαρμογής των αντικειμενικών, κατά το πρότυπο άλλων κρατών (π.χ. Ιρλανδία) που χρειάστηκαν έως και δέκα χρόνια για να διορθώσουν τις τιμές των ακινήτων που ορίζει η Εφορία.

Επιπλέον, για να μετριάσει τις επιπτώσεις που θα υφίσταντο φέτος από τις αυξήσεις περί τα 7,4 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα ζήτησε να υπάρξει ένα «αμορτισέρ» στις αυξήσεις. Συγκεκριμένα, καθορίστηκε ένας μηχανισμός μείωσης των τιμών που ορίστηκαν από τους πραγματογνώμονες, ώστε οι αντικειμενικές που θα έπρεπε να αυξηθούν ιδίως στα λαϊκά προάστια να κρατηθούν τουλάχιστον 10% χαμηλότερα από τις τρέχουσες εμπορικές. Σύμφωνα με το σκεπτικό της λύσης αυτής θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο έως και αδύνατον να εξομοιωθούν πλήρως από τώρα οι αντικειμενικές με τις εμπορικές, επειδή η κτηματαγορά ακόμα υπολειτουργεί και δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία υπολογισμού των πραγματικών εμπορικών αξιών. Αντιθέτως, σε βάθος τριετίας και καθώς θα πληθαίνουν τα συμβόλαια αγοραπωλησιών που θα υπογράφονται, θα μπορεί να καθοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια στα επόμενα χρόνια το τελικό ύψος των αυξήσεων.

Μικρότερες και σταδιακές αυξήσεις, πάντως, στις αντικειμενικές, σημαίνουν επίσης ότι περιορίζονται στο ελάχιστο και οι περιπτώσεις ακινήτων που θα βρεθούν ξαφνικά σε άλλο εύρος τιμής ζώνης από αυτό που βρίσκονται ήδη σήμερα. Δηλαδή στις περισσότερες περιπτώσεις ο ΕΝΦΙΑ θα παραμείνει ο ίδιος και δεν απαιτούνται από φέτος μεγάλες αλλαγές στον υπολογισμό του.

Με βάση τα ως τώρα διαθέσιμα στοιχεία, πάντως, αναμένεται ότι από τις αλλαγές που θα ανακοινωθούν ως τις 14 Ιουνίου:

- Περίπου το 82% των ακινήτων (τα 8 στα 10) δεν θα αντιμετωπίσει φέτος καμία διαφορά στον οφειλόμενο ΕΝΦΙΑ.
- Για το 10% των ακινήτων θα προκύψουν αυξήσεις και, αν περάσουν σε υψηλότερο εύρος τιμής ζώνης, θα αυξηθεί και ο ΕΝΦΙΑ που πληρώνουν οι ιδιοκτήτες τους.
- Μόλις για το 8% (ούτε 1 στα 10 ακίνητα) προκύπτουν μειώσεις τιμών, που ενδεχομένως να οδηγήσουν και σε μείωση του ΕΝΦΙΑ, ιδιαίτερα σε πανάκριβες περιοχές που παρέμεναν πολύ υψηλά επί δεκαετίες.

Στους επόμενους οι αυξήσεις

Οπως αποκάλυψε προ μηνός το «b.s.», το υπουργείο Οικονομικών είχε βάλει στόχο να κρατήσει ανοικτό ως το τέλος των διαπραγματεύσεων το παζάρι με τους θεσμούς για τις αυξήσεις και πού θα αλλάξει ο ΕΝΦΙΑ. Στη λογική «σου δίνω κάτι, μου δίνεις κάτι» και προκειμένου να κλείσουν άλλα εκκρεμή προαπαιτούμενα της τελευταίας αξιολόγησης, στο «global deal» του κ. Ευκλείδη Τσακαλώτου μπήκαν και οι αυξήσεις στον συμπληρωματικό φόρο, οι διορθώσεις τιμών σε περιοχές που ενδιαφέρουν τον ΣΥΡΙΖΑ και η έκδοση του ΕΝΦΙΑ με τις παλιές τιμές. Με τα νέα δεδομένα, οι πραγματικές αυξήσεις θα αρχίσουν να φαίνονται, κυρίως, από το 2019 και μετά.

Παρότι η αλλαγή των αντικειμενικών (αλλά και του υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ) αποτελούσε προαπαιτούμενο από την 3η αξιολόγηση το 2017, η κυβέρνηση καθυστέρησε όσο μπορούσε την ανακοίνωσή τους, εντάσσοντάς τα διαπραγματευτικά στο παζάρι για τη συνολική συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές.

Στο υπουργείο Οικονομικών κρατούσαν μέχρι την τελευταία στιγμή ανοικτό το ζήτημα, για μια ανταλλαγή «χέρι με χέρι» στο τέλος με τους δανειστές, προκειμένου να αποφύγουν το πολιτικό κόστος για τις αυξήσεις τιμών και φόρων ακινήτων σε λαϊκές περιοχές, ειδικά στην περίπτωση που στραβώσει κάτι στη συνολική συμφωνία για κλείσιμο αξιολόγησης, τη συμμετοχή και τους όρους του ΔΝΤ, την ελάφρυνση χρέους και το μεταμνημονιακό πρόγραμμα παρακολούθησης.

Με το παζάρι για τις νέες τιμές, η κυβέρνηση απέβλεπε να διασώσει -προσωρινά τουλάχιστον και με πολιτική παρέμβαση- τους ιδιοκτήτες ακινήτων, ιδίως σε περιοχές όπου διατηρεί εκλογικές δυνάμεις.

Αν και οι αντικειμενικές έπρεπε κανονικά να είχαν εκδοθεί από τα τέλη Μαρτίου, το αργότερο, στο υπουργείο Οικονομικών ανακάλυπταν διαρκώς τεχνάσματα για να χρονοτριβήσουν:

- Πρώτα ανέθεσαν σε ιδιώτες εκτιμητές να υπολογίσουν -με το αζημίωτο- μέσα σε 20 μέρες τις νέες τιμές ακινήτων σε ολόκληρη τη χώρα.

- Παρότι έλαβαν τον Μάρτιο τις τιμές από τους εκτιμητές, μετά το Πάσχα επινόησαν να συστήσουν και ομάδα εργασίας που θα χτενίσει τις τιμές προτού σταλούν στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή που θα αποφασίσει τι θα ισχύσει, σε περιοχές όπου οι εκτιμήσεις των ιδιωτών πραγματογνωμόνων εμφανίζουν μεγάλες αποκλίσεις.
Κάλεσαν μετά και ξένο καθηγητή, που μετέχει στην Task Force της Κομισιόν για τα φορολογικά, προκειμένου να μελετήσει το θέμα και να προτείνει ως τις αρχές Μαΐου στην ομάδα εργασίας με ποια μεθοδολογία θα κρίνει ποιες «αποκλίσεις» θεωρούνται αποδεκτές και ποιες πρέπει να αντιμετωπιστούν διαφορετικά από τη Δευτεροβάθμια Επιτροπή.

- Στη συνέχεια η ομάδα εργασίας θα εφαρμόσει τη μεθοδολογία και θα στείλει λίστα με τα «προς διευθέτηση» αποτελέσματα στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή που έχει συγκροτηθεί στο υπουργείο Οικονομικών.

- Αν όλα πάνε καλά και καταλήξουν ποιες είναι οι νέες τιμές, θα σταλούν να τις εγκρίνει η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου.

- Στη συνέχεια, και έως τις 14 Ιουνίου, θα πρέπει ο κ. Τσακαλώτος με τη σειρά του να βρει χρόνο, ενόσω θα κορυφώνεται και η διαπραγμάτευση για τη συνολική συμφωνία στα απανωτά Eurogroup, για να τις υπογράψει και να σταλούν προς δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Το αν θα ισχύσουν τελικώς αναδρομικά και από 1.1.2018 προκειμένου να εκδοθεί με βάση αυτές ο ΕΝΦΙΑ ή αν θα αφορούν στον φόρο ακίνητης περιουσίας του 2019 θα έχει καθοριστεί στο μεσοδιάστημα.

Και αυτό γιατί αν αλλάξουν οι τιμές, πρέπει να προλάβει να αλλάξει και ο υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ, τα εκκαθαριστικά του οποίου θα εκδοθούν τον Αύγουστο. Οι αλλαγές, στην περίπτωση αυτή θα αφορούν κυρίως στα κλιμάκια ή το αφορολόγητο όριο για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ. Με τον τρόπο αυτό επιβαρύνονται όσοι πιαστούν στον συμπληρωματικό φόρο για το σύνολο της ακίνητης περιουσίας που κατέχουν.