Π. Κοσμάτος: Ελπίζω τα πλοία να μη ταξιδεύουν χωρίς ναυτικούς

Η ναυτιλία βρίσκεται σε μια περίοδο ραγδαίου μετασχηματισμού, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη, η ψηφιοποίηση και η αυτοματοποίηση διαμορφώνουν νέες προοπτικές στον τρόπο λειτουργίας των θαλάσσιων μεταφορών. Η ανάπτυξη των αυτόνομων πλοίων ακολουθεί δύο διαφορετικές πορείες. Από τη μία πλευρά, εταιρείες υιοθετούν μια προσέγγιση «από πάνω προς τα κάτω» σχεδιάζοντας εξ ολοκλήρου αυτόνομα πλοία. Αν και η προοπτική είναι εντυπωσιακή, η πλήρης αυτονομία παραμένει ακόμη μακρινό ενδεχόμενο.Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια πιο ρεαλιστική και σταδιακή προσέγγιση που επικεντρώνεται στην επίλυση των σημερινών προκλήσεων μέσω έξυπνων αυτοματισμών με στόχο τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Συστήματα χρησιμοποιούν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για να ρυθμίζουν με ακρίβεια την ταχύτητα του πλοίου. Το αποτέλεσμα είναι η μέγιστη αποδοτικότητα, η μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και η ελαχιστοποίηση των εκπομπών CO2 με σημαντικό οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος για τις ναυτιλιακές εταιρείες.Παράλληλα, η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί στην εμφάνιση «έξυπνων πλοίων», «έξυπνων εμπορευματοκιβωτίων» και «έξυπνων λιμένων», ενώ ήδη λειτουργούν μικρού μεγέθους «αυτόνομα πλοία» σε επιστημονική έρευνα και άμυνα. Σύμφωνα με μελέτες, έως το 2040 τα αυτόνομα πλοία θα καλύπτουν έως και το 17% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου. Ωστόσο, για να υιοθετηθούν ευρύτερα απαιτείται κοινωνική αποδοχή, επενδυτικό ενδιαφέρον και ένα νέο νομικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την ασφάλεια και τη νομιμότητα των διεθνών μεταφορών.Τον προβληματισμό του για το μέλλον της ναυτιλίας και τη μορφή που θα έχουν τα πλοία εκφράζει ο υποναύαρχος ε.α. του Λιμενικού Σώματος Παναγιώτης Κοσμάτος, γνωστός στους κύκλους της ελληνικής ναυτιλίας, καθώς την έχει υπηρετήσει επί μισό αιώνα.«Με λύπη διαπιστώνω ότι η σύγχρονη ναυτική τεχνολογία προσπαθεί να αλλάξει τη μορφή των εμπορικών πλοίων από αυτήν που εμείς οι παλαιότεροι, αλλά και όλες οι προηγούμενες γενιές, γνωρίζαμε. Εσπευσμένα, μάλιστα, ακόμη και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) επιχείρησε να δώσει ορισμούς για τα αυτόνομα πλοία, ενώ οι νομικοί επιχειρηματολογούν αν ένα μη επανδρωμένο πλοίο θα πρέπει να λογίζεται ως πλοίο και αν οι εξ αποστάσεως χειριστές των μη επανδρωμένων πλοίων θα πρέπει να θεωρούνται ναυτικοί» είναι τα πρώτα του λόγια, και συνεχίζει:«Αυτό θυμίζει τη διαμάχη των πιστών επί Βυζαντίου για τον προσδιορισμό του γένους των Αγγέλων. Κατά γενική παραδοχή, το πλοίο θεωρείται ένας ζωντανός οργανισμός, και μάλιστα θηλυκού γένους, πράγμα που κανένας δεν αμφισβητεί. Ο οργανισμός αυτός όμως θεωρείται ζωντανός όταν αιματοδοτείται από τις ανθρώπινες ψυχές που το επανδρώνουν. Οταν πάψουν να το αιματοδοτούν, τότε μετατρέπεται σε ένα πλωτό κατασκεύασμα ή έστω οιονεί πλοίο, όπως θα υποστηρίξουν οι νομικοί, και δεν θα έχει καμία σχέση με το πλοίο που εμείς γνωρίζουμε από το πρώτο ταξίδι που επιχείρησε ο άνθρωπος στη θάλασσα.Πολλοί ίσως νομίζουν ότι μπορεί να γίνει με τα πλοία ό,τι γίνεται και με τα μη επανδρωμένα τρένα. Αυτό όμως που τους διαφεύγει είναι ότι τα τρένα κινούνται πάντα σε ράγες, ενώ τα πλοία έχουν να αντιμετωπίσουν ρεύματα, θυελλώδεις ανέμους και καταιγίδες. Αλήθεια, διερωτώμαι: αν ένα μη επανδρωμένο πλοίο παραμείνει για οποιαδήποτε αιτία ακυβέρνητο στο ανοιχτό πέλαγος, αυτός που θα προστρέξει θα διαπράξει ναυαγιαιρεσία ή κατάληψη αδέσποτου ναυπηγήματος;».Στη συνέχεια εξομολογείται: «Φοβάμαι ότι με την καλπάζουσα ταχύτητα της τεχνολογίας θα φτάσουμε στο σημείο κατάργησης των πλοίων προκειμένου να αντικατασταθούν με πυραύλους μεταφοράς φορτίων: πυραύλους μεταφοράς χύδην φορτίων, υγρών καυσίμων, υγροποιημένου αερίου κ.λπ. Οι νομικοί βέβαια δεν θα παραμείνουν άπραγοι διότι θα χρειαστεί να προσαρμοστεί το Ναυτικό Δίκαιο, να κριθεί ο βαθμός εφαρμογής των συμβάσεων SOLAS, MARPOL, STCW και άλλων, η χωροταξία των λιμένων θα πρέπει να αλλάξει και ο Θεός να μας φυλάξει αν παραστρατήσει κανένας πύραυλος. Οι κανόνες για την ασφάλιση των πλοίων θα πρέπει να αλλάξουν, όπως και η δομή των ναυτιλιακών γραφείων».Και καταλήγει λέγοντας: «Ολη αυτή η κοσμογονία θα συντελεστεί προκειμένου τα πλοία να ταξιδεύουν χωρίς ναυτικούς, αυτούς δηλαδή που συνετέλεσαν στη δημιουργία της σύγχρονης ναυτιλίας - και με το στίγμα ότι η απομάκρυνσή τους είναι απαραίτητη για την περαιτέρω πρόοδο της ναυτιλίας και η ναυτική τους εμπειρία δεν είναι πλέον απαραίτητη στη νέα εποχή. Ελπίζω να επικρατήσει σύνεση και η μορφή του πλοίου να μην αλλοιωθεί επί των ημερών μας».Ο κ. Κοσμάτος υπηρέτησε τη ναυτιλία τα πρώτα 30 χρόνια στον δημόσιο τομέα και τα άλλα 16 στον ιδιωτικό. Η τεράστια τεχνογνωσία που είχε αποκτήσει για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 τον ενέταξαν στο Libro d’Οro των Ελλήνων που πρωτοστάτησαν στο ευαίσθητο αυτό θέμα. Το 1982, μάλιστα, έγινε ο πρώτος διευθυντής της νεοσύστατης τότε Ελληνικής Ενωσης Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (HELMEPA).Διαβάστε ακόμη

Η Ισπανία καλεί να επιβληθεί διεθνές εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ

Ενέργεια: Στους λογαριασμούς ρεύματος το κόστος των ηλεκτρικών διασυνδέσεων Κρήτης – Αττικής και Κρήτης – Κύπρου

Αρκτική: Θα είναι το νέο πεδίο μάχης Δύσης-Ρωσίας;

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα