Οσο ο ΦΠΑ αυξάνεται, οι εισπράξεις μειώνονται

του Κωστή Πλάντζου

Ηταν άδικο, αλλά έγινε πράξη και απέτυχε! Οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων (κυρίως) που επέβαλε η κυβέρνηση από το 2015 και μετά οδηγούν σε μείωση αντί για αύξηση των εισπράξεων φόρων.

Η αποτυχία είναι διπλή, αφού η κυβέρνηση επέλεξε το 2015 να αυξήσει τους φόρους, για να μη μειώσει εισοδήματα και συντάξεις. Αλλά ενώ οι φόροι αυξάνονται -μειώνοντας εμμέσως το εισόδημα των χαμηλόμισθων που δεν μπορούν να περικόψουν τις ανελαστικές βασικές δαπάνες διαβίωσης-, η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει και άμεσες περικοπές

Τα στοιχεία του Προϋπολογισμού, αλλά και της έκθεσης για τη διακύμανση των φορολογικών εσόδων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικά:

1. Στο α' εξάμηνο του 2018 σχεδόν τα 2/3 των εισπράξεων φόρων προέρχονται από τους -κοινωνικά άδικους- έμμεσους φόρους που πλήττουν αδιακρίτως πλούσιους και φτωχούς. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο εισπράχθηκαν 12,8 δισ. από έμμεσους και μόλις 6,5 δισ. από άμεσους φόρους.

2. Την 1η Ιανουαρίου αυξήθηκαν κατά 40%-45% οι συντελεστές ΦΠΑ σε 27 ακριτικά νησιά από 17% σε 24% (και από 9% σε 13% για τα τρόφιμα). Η έκθεση εσόδων της ΑΑΔΕ για το πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου επιβεβαιώνει ότι «αυξημένα έσοδα προέκυψαν από τη σταδιακή κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές της χώρας και τη σταδιακή αύξηση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης σε πλήθος προϊόντων». Δηλαδή οι κάτοικοι των 27 νησιών της άγονης γραμμής πλήρωσαν το κόστος των αυξήσεων στον ΦΠΑ.

3. Εξι μήνες μετά την αύξηση αυτή, όμως, τα έσοδα από τον ΦΠΑ, που θεωρείται και βασικός δείκτης για την πορεία της αγοράς και της οικονομίας, ήταν λιγότερα και όχι περισσότερα από πέρυσι. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ανακοίνωσε ότι στο φετινό α' εξάμηνο εισπράχθηκαν 7,455 δισ. ευρώ. Πέρυσι, χωρίς τις αυξήσεις ΦΠΑ, είχαν εισπραχθεί 7,478 δισ. ευρώ. Δηλαδή φέτος εισπράχθηκαν 23 εκατ. ευρώ λιγότερα, παρότι η οικονομία γυρίζει σε ανάπτυξη.

4. Παρά την αλματώδη αύξηση των διεθνών τιμών στα καύσιμα -με αποτέλεσμα να πληρώνουν τη βενζίνη ακόμη και πάνω από 2 ευρώ το λίτρο στα νησιά-, τα έσοδα από ΦΠΑ και Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) για το κράτος μειώνονται. Πέρυσι στο α' εξάμηνο είχαν εισπραχθεί 2,991 δισ. ευρώ και φέτος 2,976 δισ. ευρώ, δηλαδή 15 εκατ. ευρώ λιγότερα.

Αλαλούμ στην αγορά

Με τις συνεχείς ανατροπές όμως στους έμμεσους φόρους επηρεάζεται άμεσα -πέρα από το λαϊκό εισόδημα- και η ίδια η λειτουργία της αγοράς. Για παράδειγμα:

■ Οι φόροι στο τσιγάρο από 1/1/2017 οδήγησαν σε αποθεματοποίηση αλλά και έξαρση του λαθρεμπορίου.
■ Η αναδυόμενη αγορά ηλεκτρονικού τσιγάρου διαλύθηκε! Σε έναν χρόνο (Μάιος 2017 - Μάιος 2018) οι εισπράξεις από τον ΕΦΚ, που υπολογίζεται στην ποσότητα του υγρού για ηλεκτρονικό τσιγάρο, μειώθηκαν κατά 40%.
■ Η αύξηση του ΕΦΚ που επιβάλλεται στην μπίρα οδήγησε σε μείωση 6%.
■ Αντιθέτως, η επιβολή ειδικού φόρου στον καφέ (από 1/1/2017) δείχνει επιτυχημένη. Σε έναν χρόνο (Μάιος 2017 - Μάιος 2018) αυξήθηκαν 50% οι εισπράξεις στον εισαγόμενο και 81% στον εγχώριο καφέ. Η εξέλιξη αυτή όμως αποδίδεται και στο αυτογκόλ της κυβέρνησης που ανακοίνωσε επτά μήνες νωρίτερα την επιβολή του φόρου (από τον Μάιο του 2016, ενώ ο φόρος επιβλήθηκε την 1/1/2017) και έτσι προκάλεσε μαζική αποθεματοποίηση αφορολόγητων ποσοτήτων καφέ. Το ίδιο συνέβη και με τα τσιγάρα, τα κρατικά έσοδα από τα οποία χρειάστηκαν ενάμιση χρόνο για να φτάσουν ξανά στα επίπεδα προ του 2016.