Ο Αναγνωστόπουλος, ο κλέφτης Πικάσο και η αυστηροποίηση των ποινών

Όταν ο καθ’ ομολογίαν δολοφόνος στα Γλυκά Νερά οδηγήθηκε στο γραφείο του ανακριτή, κάποιος από το συγκεντρωμένο πλήθος του φώναξε «να σαπίσεις στη φυλακή, Μπάμπη». Ο Αναγνωστόπουλος, πίσω από τη μάσκα του, μπορεί και να γέλασε σε αυτή την κατάρα, η οποία ξέρει πως δεν θα τον αγγίξει. Εδώ είχε δολοφονήσει γυναίκα και σκύλο, έβαλε το παιδί του ως μέρος του σκηνικού που έστησε για τη δήθεν ληστεία, κορόιδεψε την κοινωνία για 37 ημέρες, στα «ισόβια» θα κώλωνε;

Από την άλλη, ο κλέφτης του Πικάσο από την Εθνική Πινακοθήκη είναι ελαιοχρωματιστής, βαστά πινέλο

όπως και ο Πάμπλο, «ζωγράφισε» μια ληστεία που εύκολα μπορεί να γίνει κινηματογραφικό καρέ και δηλώνει… λάτρης της τέχνης. Μάλιστα, υπογράμμισε πως δεν είχε πρόθεση να πουλήσει τους τρεις πίνακες που έκλεψε. Αντίθετα, όπως υποστήριξε, ήθελε να έχει κάποια έργα τέχνης στην κατοχή του και «αυτός ήταν ο μόνος τρόπος που μπορούσε να το κάνει», όπως είπε ο δικηγόρος του.

Το κοινό στον δολοφόνο των Γλυκών Νερών και στον κλέφτη του Πικάσο, είναι η κυνικότητα με την οποία αντιμετώπισαν τα όσα έκαναν. Επίσης, αν και οι πράξεις τους προφανώς και δεν συγκρίνονται, θα εκτίσουν μόνο ένα μέρος της ποινής τους: με τους ευεργετικούς υπολογισμούς για τους κρατούμενους ο «Μπάμπης» θα είναι έξω σε, περίπου, επτά χρόνια – ο… «κοσμοπολίτης ελαιοχρωματιστής» σε, περίπου, 3,5-4.

Είναι γεγονός πως η ελληνική κοινωνία, απέναντι στα ειδεχθή εγκλήματα που συνταράσσουν ανά διαστήματα τη χώρα, μένει αμήχανη κατά την ανακοίνωση της κάθειρξης, αφού οι ποινές «χαϊδεύουν» τους εγκληματίες, τους αποδεδειγμένα δράστες, οι οποίοι έπειτα από λίγο θα κυκλοφορούν ξανά ελεύθεροι. Έτσι, ένα μεγάλο μέρος των πολιτών ζητά αυστηροποίηση των ποινών και αυτό φαίνεται και σε όλες τις αντίστοιχες δημοσκοπήσεις. Άλλωστε, πολλοί ψήφισαν την τωρινή κυβέρνηση για να εφαρμόσει το «νόμος και τάξη» που είχε υποσχεθεί προεκλογικά.

Το ρεπορτάζ, λοιπόν, λέει πως -εντός του επόμενου διαστήματος- έρχεται η πολυπόθητη αυστηροποίηση των ποινών, αφού το πόρισμα της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα είναι έτοιμο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αυτό το πόρισμα -εντός των επομένων ημερών- πρόκειται να παραδοθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Εκεί, θα υπάρξει μια σχετική διαβούλευση πριν από τη δημόσια διαβούλευση και τη νομοθετική πρωτοβουλία.

Ταυτόχρονα, έρχονται αλλαγές και στον Ποινικό Κώδικα, με αφορμή και την υπόθεση της γυναικοκτονίας στα Γλυκά Νερά, ενώ -το προηγούμενο διάστημα- έχει ήδη προαναγγελθεί σχέδιο της κυβέρνησης, σύμφωνα με το οποίο οι καταδικασθέντες σε ισόβια να εκτίουν 20 χρόνια κάθειρξη, χωρίς μάλιστα να έχουν δικαίωμα χρήσης προνομίων -αντί των 16- όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.

Προφανώς και έχει ανυπολόγιστη αξία το πώς περνούν τις πύλες της φυλακής οι καταδικασθέντες βγαίνοντας ξανά στην κοινωνία και έχοντας εκτίσει την όποια ποινή τους, αφού τεράστια σημασία έχει ο σωφρονισμός. Όμως, μέχρι να φτάσουμε εκεί, σε μια συζήτηση που πρέπει να είναι η επόμενη που θα γίνει, ας μείνουμε στο τεράστιο κομμάτι της κοινής γνώμης που ζητά αυστηροποίηση των ποινών.

Είναι ένα μείζον ζήττημα στο οποίο δεν χωρά καμία ανάλυση, καμία συζήτηση μεταξύ ειδικών, η κοινή λογική λέει πως «κανείς δεν φοβάται να παρανομήσει αφού -και να τον πιάσουν- πάλι έξω θα είναι». Η αλήθεια είναι πως ισχύει αυτό που είχε γράψει ο Αυστριακός συγγραφέας Καρλ Κράους: «Oι ποινές έχουν προορισμό να εκφοβίζουν όσους δεν έχουν πρόθεση να παρανομήσουν».

Αυτό ακριβώς, λοιπόν, πρέπει να ρυθμίσει η κυβέρνηση, να προβεί σε αυστηροποίηση των ποινών. Για να μη γελά ο κάθε Αναγνωστόπουλος πίσω από τη μάσκα, για να μην μπορεί να δηλώνει εραστής της Τέχνης και μπον βιβέρ ο κλέφτης Πικάσο. Όχι για να σαπίσουν σε κάποιο κελί, αλλά να πληρώσουν για τις πράξεις τους και να σωφρονιστούν με τον εγκλεισμό τους.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής -το 1975, στο υπουργικό συμβούλιο της νεαρότατης Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας, μετά τη μετατροπή της θανατικής ποινής των συνταγματαρχών σε ισόβια- είχε δηλώσει: «Και όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια». Τριανταπέντε χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας, ο χουντικός Παττακός έπαιζε στις διακοπές του τάβλι με τον, αρχιβασανιστή της ΕΣΑ, Θεοφιλογιαννάκο.

Η Δημοκρατία μπορεί και να συγχωρεί, ευτυχώς. Επίσης, απαραβίαστες αρχές στην εφαρμογή των κανόνων εκτέλεσης των ποινών αποτελούν η νομιμότητα και η ισότητα στη μεταχείριση των κρατουμένων, ο σεβασμός των δικαιωμάτων των κρατουμένων που τους αναγνωρίζει ο νόμος και η έννομη προστασία τους.

Αυτά αποτελούν θεμελιώδεις αρχές σε ένα κράτος δικαίου, στις οποίες πρέπει να συμφωνούμε όλοι. Εκεί που μπορούμε να διαφωνούμε, μέχρι να ισχύσει η αυστηροποίηση των ποινών, είναι πως τα ισόβια δεν μπορεί να συνοψίζονται, τελικά, μόνο σε επτά χρόνια έκτισης ποινής. Το βρίσκει κάποιος παράλογο;