Νίκος Σαρρής (Όμιλος ΕΥΡΗΚΑ): Οι εξαγωγές, το αντίδοτο στην κρίση

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων Εύρηκα Νίκος Σαρρής ήταν ξεκάθαρος όταν πριν από 6 χρόνια έλεγε ότι «η κρίση θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμη. Στην ουσία πρόκειται για μια καλά ριζωμένη πραγματικότητα απέναντι στην οποία πρέπει όλοι να προβληματιστούν, να ανασυνταχθούν και να εξετάσουν από την αρχή τα πλάνα τους». Τότε κάποιοι τον είχαν χαρακτηρίσει υπερβολικό. Εβλεπαν έξοδο στις αγορές το 2012 και ένα μέλλον καλύτερο, ότι τάχα η κρίση θα τελείωνε σε δύο με τρία χρόνια. Ο ίδιος όμως θωράκισε τη βιομηχανία του, επένδυσε

στις εξαγωγές, επέλεξε να μη δώσει έμφαση στους τζίρους αλλά στην υγιή ανάπτυξη των αποτελεσμάτων της εταιρείας και σήμερα δρέπει τους καρπούς αυτής της προσπάθειας. Εξάλλου για μια οικογενειακή εταιρεία που το 1974 στην τουρκική εισβολή καταστράφηκε και ξαναγεννήθηκε σε λίγες μόλις ημέρες τα σκαμπανεβάσματα είναι γνωστά.

Κέρδη λοιπόν ύψους 1,61 εκατ. ευρώ εμφάνισε για το 2015 η εταιρεία προϊόντων οικιακής φροντίδας και υγιεινής σε επίπεδο ομίλου και 300.000 ευρώ σε επίπεδο μητρικής έναντι ζημιών το 2014. Κι αν οι ζημίες προ φόρων ήταν αμελητέες (250.000 ευρώ και 65.000 ευρώ για όμιλο και εταιρεία αντίστοιχα), τα κέρδη έδειξαν ότι σε περίοδο κρίσης, με τα capital controls και τα εν γένει προβλήματα που η πολιτική τάξη της χώρας ανέδειξε, η Εύρηκα παρέμεινε όρθια και υγιής. Επίσης, οι πωλήσεις της εταιρείας, αν και υπήρξε ένα νεκρό διάστημα το καλοκαίρι του 2015 με το δημοψήφισμα, ήταν ανοδικές, φτάνοντας στα 58,3 εκατ. ευρώ έναντι 55,6 εκατ. ευρώ το 2014. Αν κάτι λοιπόν οδηγεί τον ελληνοκυπριακών συμφερόντων όμιλο προς το μέλλον, αυτό δεν είναι άλλο από τις εξαγωγές. Η Εύρηκα εξυπηρετεί καταναλωτές σε Κύπρο και Ελλάδα για περισσότερο από 50 χρόνια, με καλής ποιότητας προϊόντα σε προσιτές τιμές. Ιδιαίτερα όμως την τελευταία τριετία, η εξωστρέφεια έχει γίνει κεντρικός στόχος και στρατηγική.

Η εξαγωγική δραστηριότητα του Ομίλου Εύρηκα άρχισε το 1978, σχεδόν αμέσως μετά την εγκατάσταση του γκρουπ σε εργοστάσιο στην περιοχή του Βόλου. Σήμερα η εταιρεία έχει σχέσεις με 20 διεθνείς αγορές, όπως η Ρωσία, η Ουκρανία, η Ανατολική Ευρώπη, οι ΗΠΑ, η Ασία, οι αραβικές χώρες και η Μέση Ανατολή. Σε αυτές η εταιρεία δραστηριοποιείται μέσω τοπικών διανομέων. Με ρεαλιστικούς πάντα στόχους και τις κατάλληλες επενδύσεις, ο Ομιλος Εύρηκα διεκδικεί δυναμικά την επιτυχία εκτός των ελληνικών συνόρων. Μάλιστα αυτή η ένταση στις διεθνείς συνεργασίες ήταν που οδήγησε στην απόδραση από τη σύνθετη ελληνική πραγματικότητα. Κομβικό επίσης σημείο ήταν το 2005, όταν ο κ. Σαρρής και οι συνεργάτες του διείδαν τα πρώτα σύννεφα να έρχονται πάνω από μια Ελλάδα που ακόμα πανηγύριζε. Στην αναζήτηση της ανάπτυξης, λοιπόν, το 2005 εξαγοράστηκε η εταιρεία Interstar Ρουμανίας, η οποία μέσα σε 7 χρόνια έχει διπλασιάσει τις πωλήσεις της και σήμερα κατέχει περισσότερο από το 33% των πωλήσεών του ελληνικού γκρουπ. Επρόκειτο για μια ενέργεια που στις δύσκολες ημέρες της Ελλάδας έδωσε σημαντικές ανάσες και επιβεβαίωσε την υγεία του ομίλου όταν ανταγωνιστές οδηγούνταν σε μεγάλες ταλαιπωρίες και προβλήματα. Παράλληλα, στη θετική εικόνα του ομίλου βοήθησαν τα νέα ανταγωνιστικά προϊόντα που λάνσαρε, καθώς και η συγκράτηση που η διοίκηση επέδειξε ως προς τις σχέσεις της με το λιανεμπόριο. Κι αυτό ενώ ένα μεγάλο μέρος της αγοράς λιανικής κατέρρευσε. Βασικά προϊόντα της Εύρηκα που την κράτησαν όρθια στην αγορά στα έξι δύσκολα χρόνια της κρίσης είναι τα απορρυπαντικά πιάτων και ρούχων, το ΤΙΚ ΤΑΚ καθαριστικό τουαλέτας, το Topine απολυμαντικό, το Fresh Air, το Famoso, το Algoflash, το εντομοκτόνο Aroxol κ.ά.

Εύρηκα: Η ιστορία

Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1959 από τον Κύπριο επιχειρηματία Ξάνθο Σαρρή. Στην επωνυμία της χρησιμοποίησε τη γνωστή αναφώνηση του Αρχιμήδη «Εύρηκα» για να σηματοδοτήσει τον προσανατολισμό της εταιρείας, καθώς ουσιαστικά εισηγήθηκε προϊόντα που αποτέλεσαν ανακάλυψη για την τότε περίοδο. Ο όμιλος ξεκίνησε την πορεία του στην Κύπρο στα δύσκολο χρόνια της βρετανικής κατοχής και έδωσε εργασία στους δοκιμαζόμενους από τη βία των βρετανικών κατοχικών δυνάμεων. Η παραγωγή του πρώτου προϊόντος Εύρηκα ξεκινά σε μια μικρή «βιοτεχνία» του ενός δωματίου και χάρη στις εμπνεύσεις του Ξάνθου Σαρρή. Αυτό το πρώτο, πραγματικά καινοτόμο προϊόν για την εποχή του έμελλε να γίνει η αρχή μιας στιβαρής, δυναμικής και ευέλικτης επιχείρησης με πολυεθνικό προφίλ. Μιας εταιρείας που διεθνοποιήθηκε και πέτυχε. Η βάση και η πρώτη έδρα της επιχείρησης ήταν η Αμμόχωστος, η πόλη που υπήρξε το κόσμημα της Κύπρου και η οποία χάθηκε βίαια με την εισβολή του «Αττίλα» το 1974. Πρώτο της προϊόν είναι το Υπερλευκαντικό Εύρηκα σε μικρό φάκελο που σημείωσε μεγάλη επιτυχία - αρχικά στη Μεγαλόνησο. Οι νοικοκυρές του νησιού αγάπησαν την ευκολία που τους έδωσε μια εναλλακτική λύση έναντι των παραδοσιακών μεθόδων πλυσίματος. Η επιτυχία ήταν τόσο μεγάλη ώστε σύντομα η μικρή βιοτεχνία εξελίχθηκε σε βιομηχανία. Κάπως έτσι, το 1960 χτίζεται το πρώτο εργοστάσιο χημικών προϊόντων της Εύρηκα στην Αμμόχωστο και τον ίδιο χρόνο ο Ξάνθος Σαρρής προχωρεί στην ίδρυση δεύτερης εταιρείας, αυτή τη φορά στην Ελλάδα, με την επωνυμία Εύρηκα Ελλάς, και ξεκινά από ένα μικρό ενοικιαζόμενο εργοστάσιο στην Αθήνα. Στη δεκαετία αυτή παράγονται και εισάγονται στην αγορά και πολλά άλλα προϊόντα, όπως το Εύρηκα Υγρό Πιάτων, το εντομοκτόνο Aroxol, το σαμπουάν Dor, τα ζελέ και η καραμέλα ΜΟΝ ΑΜΙ, το Famozo για τα τζάμια και το TIK TAK για την τουαλέτα. Η Ελλάδα κρίθηκε απαραίτητη, καθώς η μικρή αγορά της Κύπρου δεν ήταν αρκετή για έναν τόσο μεγάλο όμιλο, με βλέψεις για περαιτέρω ανάπτυξη και επενδύσεις. Η πρόοδος στις πωλήσεις οδηγεί το 1971 στην εκκίνηση της παραγωγής της σκόνης πλυσίματος υψηλού αφρισμού Bingο, ενώ την ίδια στιγμή χτίζεται και ξεκινά η λειτουργία του εργοστασίου τροφίμων Safeway Foods. Πρώτο προϊόν είναι η Cremolina, η πρώτη μαλακή μαργαρίνη που παράγεται στην Κύπρο, και αποσπά μερίδιο αγοράς 30% σε έναν χρόνο. Ακολουθούν το SKY φυτικό λίπος ζαχαροπλαστικής και το Favoro λάδι μαγειρέματος.

Το Κυπριακό και το σημείο μηδέν

Ο Ξάνθος Σαρρής με τη σύζυγό του Ζαχαρούλα έχουν ήδη μια μεγάλη επιτυχία στο ενεργητικό τους και τα παιδιά τους, Νίκος και Ελένη, ξεκινούν τις σπουδές τους προσδοκώντας περαιτέρω ανάπτυξη. Κι ενώ όλα έβαιναν ομαλά και προδιαγραφόταν ακόμα λαμπρότερο μέλλον, η Ιστορία είχε διαφορετική άποψη. Κάπως έτσι, τραγικός σταθμός στην πορεία του ομίλου είναι η πλήρης καταστροφή της κυπριακής εταιρείας το 1974 λόγω της τουρκικής εισβολής. Τα εργοστάσια χημικών προϊόντων και τροφίμων εγκαταλείπονται αναγκαστικά λόγω της κατάληψης της Αμμοχώστου από τους Τούρκους εισβολείς. Η καταστροφή ήταν ολική - και για το νησί που στο 1/3 του καταλήφθηκε από τους Τούρκους και για τη βιομηχανία. Ανθρωπος δημιουργικός, όμως, ο Ξάνθος Σαρρής δραστηριοποιείται αμέσως και αποφασίζει να δώσει μάχη. Με έδρα τη Λεμεσό και έναν μήνα μετά, στηρίζοντας και τους πρόσφυγες εργαζομένους της εταιρείας, ξεκινά τη λειτουργία μιας μικρής βιοτεχνίας κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και παράλληλα προχωρά στο χτίσιμο ιδιόκτητου εργοστασίου. Εχθροί και φίλοι τού αναγνώρισαν ότι με ζήλο αποφάσισε να σταθεί στα πόδια του και να στηρίξει το εργατικό δυναμικό του. Ανθρώπους που είχε δίπλα του έως και το τέλος της ζωής του και οι οποίοι του αναγνώριζαν την παροχή βοήθειας. Με την άμεση έναρξη των εργασιών της μετά την τουρκική εισβολή, η Εύρηκα κατάφερε να παραμείνει κοντά στους καταναλωτές και διατήρησε την αξία των brands της. Σύντομα θα υπάρξει ανάκαμψη, ενώ το 1976 λανσάρεται το καθαριστικό ROKLIN για μεγάλες επιφάνειες. Το 1977 ξεκινά τη λειτουργία του το ιδιόκτητο εργοστάσιο της εταιρείας Εύρηκα Ελλάς Α.Ε. στον Βόλο σε σύγχρονες εγκαταστάσεις παραγωγής για όλα τα χημικά προϊόντα, η έδρα της εταιρείας μεταφέρεται στη ΒΙΠΕ Βόλου, ενώ έναν χρόνο αργότερα ξεκινά η πορεία της Εύρηκα προς τις διεθνείς αγορές. Μια πορεία επιτυχημένη με εκκίνηση προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και κατόπιν με σημαντική διεύρυνση και προς άλλες περιοχές του πλανήτη.

Η νέα πορεία

Η πίεση όμως για να ξανασταθεί στα πόδια της η εταιρεία οδήγησε σε επιβάρυνση της υγείας του Ξάνθου Σαρρή. Ετσι, το 1981 θα φύγει από τη ζωή και διευθύνων σύμβουλος της ελληνικής εταιρείας θα αναλάβει ο πρωτότοκος γιος του Νίκος Σαρρής, με σημαντικό συνεργάτη τον κ. Σώτο Σωτηρίου στα καθήκοντα του γενικού διευθυντή. Στην κυπριακή εταιρεία παραμένει διευθύνων σύμβουλος ο κ. Χριστόδουλος Νεοφύτου, ο οποίος υπήρξε γεννήτορας της Εύρηκα Λτδ όταν ως αντιπρόσωπος ενός λευκαντικού προϊόντος ανακάλυψε τις μεγάλες προοπτικές που υπήρχαν, τις οποίες ο Ξάνθος Σαρρής αποφασιστικά και δυναμικά αξιολόγησε και αξιοποίησε. Στη συνέχεια ακολουθούν μεγάλες επενδύσεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό και κτιριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικής δύναμης της εταιρείας. Ανθρωπος με αγάπη για τη δουλειά και γνώσεις λόγω των εξαιρετικών σπουδών του, ο Νίκος Σαρρής ρίχτηκε στη δουλειά ανατρέποντας την πάγια αντίληψη ότι η δεύτερη γενιά είναι εκείνη που πάντα σπαταλά τα χρήματα. Η παραγωγή νέων προϊόντων συνεχίζεται δυναμικά στην κυπριακή αγορά με την εισαγωγή του καθαριστικού και αρωματικού υγρού τουαλέτας FIORO το 1992. Ακολουθεί το 1994 η παραγωγή του κατσαριδοκτόνου Aroxol Mec σε μορφή trigger, ενός από τα πιο πρωτοποριακά προϊόντα στην κατηγορία των εντομοκτόνων / εντομοαπωθητικών. Το 1996 λανσάρεται η απορρυπαντική σκόνη για πλυντήρια ρούχων Εύρηκα Extra Power. Το 1997 ξεκινά η συνεργασία με τη γαλλική εταιρεία Compo και αρχίζει η διανομή της μάρκας Algoflash, λιπάσματα οικιακής χρήσης για φυτά, τα οποία όχι απλώς κατακτούν τη Νο 1 θέση σε πωλήσεις, αλλά στην πραγματικότητα δημιουργούν την κατηγορία στα σούπερ μάρκετ. Ο κ. Νίκος Σαρρής μαζί με την αδελφή του Ελένη Σαρρή-Βαρνάβα επενδύουν στο μάρκετινγκ και τις υποδομές και το σήμα Εύρηκα γίνεται πλέον συνώνυμο του κλάδου του ενώ παράλληλα πολυεθνικοποιείται. Το 2000 η Εύρηκα Ελλάς Α.Ε. πραγματοποιεί την εξαγορά της διεθνούς μάρκας Chirton στα αποσμητικά χώρου, η οποία ενισχύει την αύξηση παραγωγικότητας στο εργοστάσιο του Βόλου και τις εξαγωγές σε Ρωσία και πολλές χώρες της Ευρώπης. Κατόπιν η γκάμα των προϊόντων Εύρηκα συνεχίζει να αναπτύσσεται με την παραγωγή υγρού απορρυπαντικού για πλυντήρια ρούχων και την εμπορική ονομασία Εύρηκα Μασσαλίας, το οποίο κατέχει τη Νο 1 θέση στο τμήμα των υγρών απορρυπαντικών με σαπούνι Μασσαλίας. Σε ένα σημείο καμπής, το 2005, ο όμιλος Εύρηκα εξαγοράζει την Interstar Chim S.A., μια νέα και δυναμικά ανερχόμενη εταιρεία στη Ρουμανία, στην οποία ανήκει και μια μικρή εταιρεία στην Ουκρανία. Η εξαγορά αυτή μετατρέπει το προφίλ του ομίλου σε πολυεθνικό και δίνει δυνατή ώθηση στην ανάπτυξή του. Επρόκειτο για μια κίνηση ματ, η οποία απέκτησε νόημα εντός της κρίσης καθώς οι εξαγωγές έσωσαν την παρτίδα για το γκρουπ.

Το 2008 η Εύρηκα Κύπρου εξελίσσεται σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών προς τρίτους διεισδύοντας σε νέες κατηγορίες, με μάρκες όπως Elite χαρτικά προϊόντα, Septona προϊόντα βάμβακος, Castania λιβανέζικοι ξηροί καρποί, Artemis ξύδι και λάδι κ.ά. Το 2009, 50 χρόνια μετά την ίδρυση της πρώτης εταιρείας, βρίσκει τον όμιλο με επιτυχημένες επιχειρηματικές δραστηριότητες σε τέσσερις χώρες (Κύπρο, Ελλάδα, Ρουμανία και Ουκρανία), τρία σύγχρονα εργοστάσια (Βόλο, Λεμεσό και Βουκουρέστι) και εξαγωγές σε περισσότερες από 20 διεθνείς αγορές. Οι εργαζόμενοι της Εύρηκα ξεπερνούν τα 600 άτομα δίχως να έχουν γίνει απολύσεις, ενώ ο όμιλος εκτός από τα πολλά προϊόντα που παράγει για τα δικά του εμπορικά σήματα, τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται και στην παραγωγή προϊόντων που προορίζονται για τις ανάγκες πελατών οι οποίοι επιθυμούν να διαθέσουν στην αγορά προϊόντα με τη δική τους επωνυμία (private labels). Η παραγωγή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας από τον όμιλο έχει κερδίσει τα τελευταία χρόνια την εμπιστοσύνη πολλών μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ εντός αλλά και εκτός Ελλάδος.