Κτηματολόγιο: Αιφνιδιαστική τροπή εν μέσω φημών για παραίτηση του ΔΣ

της Μαριάννας Τζάννε

Σεισμικές δονήσεις προκαλεί στην διοίκηση της ΕΚΧΑ η απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος κ. Πάνου Σκουρλέτη να ξεκινήσει διάλογο –εξπρές με τους μελετητές που θα καθορίσει εν πολλοίς, την ακύρωση ή συνέχιση του διαγωνισμού για τις 28 περιοχές που δεν έχουν κτηματογραφηθεί.

Το περίεργο είναι ότι λίγες μέρες πριν η κυβέρνηση εμφανιζόταν έτοιμη να επαναδημοπρατήσει το έργο! Μάλιστα είχε προηγηθεί, συνάντηση των υποψηφίων αναδόχων με την εταιρεία από την οποία οι μελετητές έφυγαν πεποισμένοι

για την δυσμενή εξέλιξη του έργου, εκδίδοντας σχετική ανακοίνωση που κατακεραύνωνε την Εταιρεία Κτηματολογίου και Χαρτογράφησης. Ο αιφνιδιασμός που προκαλεί η στάση του υπουργείου, αναζοπύρωσε την Παρασκευή τις φήμες περί παραίτησης τουλάχιστον τριών μελών του ΔΣ μεταξύ των οποίων της Διευθύνουσας Συμβούλου κ. Χριστίνας Κλωνάρη, του Προέδρου κ. Βύρων Νάκου και της κ. Μαρίας Καλατζοπούλου. Πρόκειται για πρόσωπα που είχαν επιλεγεί στο ΔΣ επί υπουργείας Λαφαζάνη, ωστόσο επικυρώθηκαν από την νυν πολιτική ηγεσία τον περασμένο Αύγουστο. Ας δούμε όμως πώς κλιμακώθηκαν τα γεγονότα.

Την περασμένη Παρασκευή, ύστερα από αναμονή και πιέσεις μηνών, ο υπουργός δέχτηκε αντιπροσωπεία μελετητών στο γραφείο του. Επί δίωρο οι επαγγελματίες του κλάδου ανέπτυσσαν στον κ. Σκουρλέτη και τους συνεργάτες του τα επιχειρήματα και τους λόγους που δεν πρέπει να επαναδημοπρατηθεί το έργο, υποστηρίζοντας την πάγια θέση ότι ακύρωση του διαγωνισμού σημαίνει και ακύρωση του κτηματολογίου. Οι μελετητές πήγαιναν στον ραντεβού προκατειλημμένοι, θεωρώντας ότι οι αποφάσεις έχουν ληφθεί. Για αυτό και ο προβληματισμός που έδειξε ο κ. Σκουρλέτης μάλλον τους εξέπληξε. Λίγη ώρα αργότερα, το ΥΠΕΝ εξέδιδε ανακοίνωση τύπου με την οποία δημοσιοποιούσε την έναρξη διαλόγου μεταξύ υπουργείου- μελετητών και ΕΚΧΑ, την ώρα που για σήμερα Δευτέρα ήταν προγραμματισμένο εξ αναβολής Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας, το οποίο θα επικύρωνε την επαναδημοπράτηση του έργου. Η απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος παρατείνει την λήψη οριστικών αποφάσεων, ανοίγει παράθυρο για διάσωση του διαγωνισμού, αδειάζει όμως πλήρως τη διοίκηση της εταιρείας.

Η εισήγηση της Κλωνάρη για ακύρωση του έργου

Η τελευταία είχε δρομολογήσει το ναυάγιο της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και είχε διανείμει στα μέλη του ΔΣ από την περασμένη εβδομάδα (σ.σ το διοικητικό συμβούλιο ήταν προγραμματισμένο να συγκληθεί την περασμένη Τετάρτη και αναβλήθηκε για σήμερα εξαιτίας πιέσεων των μελετητών που έκαναν κατάληψη στην αίθουσα συνεδριάσεων) σχετική εισήγηση που εξηγούσε την ανάγκη ακύρωσης του έργου και την λήψη απόφασης για την προετοιμασία τευχών δημοπράτησης νέου διαγωνισμού! Στην εισήγηση που υπέγραφε η κ. Κλωνάρη αναφέρονταν οι πολύμηνες καθυστερήσεις στην κατακύρωση του διαγωνισμού που είχε προκηρυχθεί τον Οκτώβριο του 2013 για τις 28 μελέτες, υποστηρίζοντας ότι ακόμη και αν υπογραφεί σήμερα η σύμβαση θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί ο στόχος της κτηματογράφησης της χώρας για το 2020 που είναι ο μνημονιακή επιταγή.

Η κ. Κλωνάρη αναφερόταν επίσης στο χρηματοδοτικό κενό του έργου αποκαλύπτοντας ότι εξακολουθεί να βρίσκεται στον αέρα και περιέγραφε τον επανασχεδιασμό του κτηματολογίου. Ο πρώτος άξονας που πρότεινε ήταν η αλλαγή χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης εργασιών ώστε να μειωθούν κατά 2 χρόνια και να εκτελείται το έργο στο σύνολο μιας περιοχής και όχι ανά τμήμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοια πρόταση κατέθεσαν πρόσφατα στην εταιρεία και οι μελετητές, προτείνοντας την σύντμηση του χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης των συμβάσεων που έχει συμβατικό χρόνο τα έξι έτη. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι ο χρόνος αυτός μπορεί να περιοριστεί κατά τέσσερα χρόνια και επικαλούνται σχετική νομική γνωμοδότηση που επιτρέπει την εκ των υστέρων αλλαγή χρονοδιαγράμματος.

Ο δεύτερος άξονας αφορά μείωση του κόστους του έργου με αφαίρεση τμήματος εργασιών και επανασχεδιασμό της στρατηγικής για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων που σήμερα είναι προαιρετική.

Εντύπωση προκαλεί πάντως η απαλοιφή οποιασδήποτε αναφοράς της διοίκησης στις καταγγελίες Ισπανικών γραφείων για εναρμονισμένες πρακτικές και συνεννοήσεις μεταξύ υποψηφίων κατά την διάρκεια του διαγωνισμού. Η μη αναφορά μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

Όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές εάν η διοίκηση της εταιρείας επικαλείτο τις επίμαχες καταγγελίες, αυτομάτως θα έπρεπε να αποκλείσει από το διαγωνισμό τις εταιρείες που συμμετείχαν, δηλαδή την πλειοψηφία των 20 κοινοπρακτικών σχημάτων διεκδίκησης του έργου.

Οι καταγγελίες για καρτέλ

Στον διαγωνισμό για τις 28 μελέτες κτηματογράφησης συνολικού προϋπολογισμού 572 εκ. ευρώ (700 εκ. ευρώ με το ΦΠΑ) προσφέρθηκαν ιδιαίτερα χαμηλές εκπτώσεις από τους 22 Έλληνες συμμετέχοντες, οι οποίες κυμάνθηκαν από 2,1% έως 5,5%. Εν αντιθέσει με τις υπόλοιπες έξι μελέτες στις οποίες συμμετείχαν και Ισπανικές εταιρείες όπου οι εκπτώσεις που δόθηκαν ήταν πολύ μεγάλες και έφτασαν έως το 30%.

Την καταγγελία για προκαθορισμένες τιμές που παραπέμπουν σε συνεννόηση των μελετητών ώστε να διαχυθούν τα έργα προς τα ελληνικά μελετητικά γραφεία, σε βάρος των Ισπανών είχε κάνει το σχήμα Tragsatec -Μαρία Πιέρρου παρά το γεγονός ότι συμμετείχε στο διαγωνισμό χωρίς να προκριθεί. Η εταιρεία είχε κατέβει σε δύο μελέτες και είχε προσφέρει έκπτωση 2,4% και 11,4% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τους μελετητές ανάλογες καταγγελίες κατέθεσαν και δύο ακόμη Ισπανικά γραφεία από τα οποία το ένα αποκλείστηκε και το άλλο ήταν προσωρινός ανάδοχος σε μία μελέτη. Οι επιστολές-καταγγελίες διαβιβάστηκαν στην ΕΚΧΑ (κατά άλλους και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού χωρίς να υπάρχει τεκμηρίωση), η οποία με τη σειρά της ζήτησε την νομική γνωμοδότηση του Αναπληρωτή καθηγητή της Νομικής Σχολής κ. Γιώργου Γεραπετρίτη. Ο τελευταίος είχε αποφανθεί τότε ότι δεν προκύπτουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς και έτσι η υπόθεση πάγωσε αφού το προηγούμενο ΔΣ της ΕΚΧΑ απέρριψε το Γενάρη του 2015 την πρόταση της πρώην διοίκησης για ακύρωση των 22 μελετών και συμβασιοποίηση των έξι μελετών που κρίνονταν συμφέρουσες λόγω υψηλών εκπτώσεων για την εταιρεία. Από τότε η υπόθεση των μελετών είχε μπει στην βαθιά κατάψυξη, μέχρι την συνάντηση των μελετητών του ΣΕΓΕΚ (Σύνδεσμος Ελληνικών Γραφείων Μελετών) προ ημερών με την ΕΚΧΑ που πλέον αποσαφηνίστηκαν οι νέοι σχεδιασμοί.

Τα συν και τα πλην της ακύρωσης

Το ενδεχόμενο να ακυρωθεί το έργο στηρίζεται μεν σε ρεαλιστικά επιχειρήματα ωστόσο θέτει μετ' επιτάσσεως την ανάγκη να επιτευχθούν γρήγοροι ρυθμοί οι οποίοι εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να διασφαλιστούν από την διαδικασία. Οι μελετητές υποστηρίζουν ότι από τις 28 μελέτες θα κοπούν τουλάχιστον δέκα, πράγμα που σημαίνει τουλάχιστον πέντε λιγότερα σχήματα και αυξημένο ανταγωνισμό. Αυτό με την σειρά του σημαίνει βροχή ενστάσεων και προσφυγών με απροσδιόριστο χρονοδιάγραμμα. Το θετικό στοιχείο είναι ότι οι νέοι διαγωνισμοί θα ξεκινήσουν από χαμηλότερη βάση καθώς θα υιοθετηθούν τα φθηνότερα κατά 12% τιμολόγια που υιοθέτησε η ΕΚΧΑ. Μεγάλη όμως εκκρεμότητα παραμένει το έλλειμμα χρηματοδότησης του έργου, για το οποίο δεν υπάρχει καμία σαφήνεια επί του παρόντος, πέραν της διεκδίκησης 80 εκ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ.