Έρευνα: Αύξηση 2,2% του ελληνικού ΑΕΠ μέχρι το 2020 από τις ψηφιακές επικοινωνίες

Μέχρι και 2,2 μονάδες μπορούν να ενισχύσουν το ελληνικό ΑΕΠ μέχρι το 2020 οι ψηφιακές επικοινωνίες, εάν αρθούν τα φορολογικά και ρυθμιστικά εμπόδια, σύμφωνα με τη νέα μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) με τίτλο «Οι ψηφιακές επικοινωνίες ως πυλώνας ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας».

Σύμφωνα με τη μελέτη, η Ελλάδα

αποτελεί ουραγό στις ψηφιακές επιδόσεις καθώς βρίσκεται στην 26η θέση στην ΕΕ-28 και κατατάσσεται στην ομάδα των χωρών με τη χαμηλότερη επίδοση στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI - Digital Economy and Society Index). Επισημαίνεται πως η πρόσφατη επιβολή ειδικού τέλους 5% στη σταθερή τηλεφωνία (περιλαμβάνοντας το διαδίκτυο) και 10% στη συνδρομητική τηλεόραση θα επιβαρύνουν περαιτέρω το ψηφιακό χάσμα εντός Ελλάδας, ανακόπτοντας τη διείσδυση των νέων τεχνολογιών και θα εντείνουν την ψηφιακή απόκλιση της Ελλάδας από την ΕΕ-28.

«Κύριος λόγος είναι», όπως αναφέρει η μελέτη «ότι το επενδυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα δεν ευνοεί τις επενδύσεις σε δίκτυα νέας γενιάς και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών». Η μελέτη του ΟΠΑ ωστόσο εντοπίζει ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες από τη δημιουργία δικτύων νέας γενιάς και την αύξηση της χρήσης υπηρεσιών δεδομένων, τις οποίες η Πολιτεία θα μπορούσε να αξιοποιήσει για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Παρά το δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον και την ύφεση που αντιμετωπίζει ο κλάδος οι κινητές επικοινωνίες έχουν αδιαμφισβήτητα σημαντική συμβολή στην Ελληνική οικονομία, όπως καταδεικνύουν τα μεγέθη για το 2015:

• Συμβάλλουν με €9,5 δισ. ή 5,4% του ΑΕΠ συνεισφέροντας στα δημόσια έσοδα κατά €1,165 δισ.
• Δημιουργούν 42,5 χιλιάδες θέσεις εργασίας άμεσα και έμμεσα.
• Περιορίζουν το κόστος υπηρεσιών τους στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Την περίοδο 2010-2015 το κόστος ομιλίας μέσω κινητών μειώθηκε κατά 45,5% και το κόστος χρήσης δεδομένων κατά 38,6%.
• Αυξάνουν τις επενδύσεις κατά 35%, αποτελώντας μαζί με τη σταθερή τηλεφωνία τον 7ο σημαντικότερο κλάδο με συνολικές επενδύσεις €719 εκατ.
• Αποτελούν τον 3ο κλάδο σε παραγωγικότητα, που ανέρχεται σε 77 χιλ. ανά εργαζόμενο ετησίως.
Αδειοδότηση και υπερφορολόγηση χρονίζουν ως κύρια εμπόδια

Ως κύρια εμπόδια στην ανάπτυξη του κλάδου και τη μεγέθυνση του οφέλους για την ελληνική οικονομία η μελέτη του ΟΠΑ καταδεικνύει, κατά κύριο λόγο, τις εκκρεμότητες στην αδειοδότηση των σταθμών βάσης, την υπερφορολόγηση των υπηρεσιών και τις διαδικασίες κοστολόγησης του φάσματος.

Οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες και οι ασάφειες στη νομοθεσία συνεχίζουν να δημιουργούν σημαντικές καθυστερήσεις στην αδειοδότηση των σταθμών βάσης – την ομαλή ανάπτυξη των δικτύων και το ξεδίπλωμα των επενδύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι εξακολουθούν να απαιτούνται έως και δύο χρόνια για την αδειοδότηση σταθμών βάσης έναντι τεσσάρων μηνών, που προβλέπει το νομοθετικό πλαίσιο. Επιπλέον, οι εταιρείες έχουν κόστος διαχείρισης των σχετικών διοικητικών διαδικασιών που αφορούν το δημόσιο, το οποίο φτάνει τα 28 εκατ., δηλαδή το 7% των συνολικών επενδύσεων του κλάδου κατ' έτος.

Επίσης, με την επιβολή ειδικού τέλους κινητής τηλεφωνίας (το 2007 και το 2009) η Ελλάδα κατατάσσεται 1η στη φορολόγηση των κινητών επικοινωνιών στην ΕΕ-28 με τη συνολική φορολογική επιβάρυνση να φτάνει έως και το 49%. Τα δε δημόσια έσοδα που προέρχονται από το ειδικό τέλος κινητής εμφανίζουν σταθερή συρρίκνωση τα τελευταία χρόνια, απόδειξη ότι οι αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών εντείνουν την ύφεση στον κλάδο, χωρίς να επιφέρουν τα επιθυμητά δημοσιονομικά οφέλη.

Σενάρια για το μέλλον

Εάν η Ελλάδα συγκλίνει πλήρως με την Ευρώπη στη διείσδυση της χρήσης δεδομένων με παράλληλη επικράτηση ενός ευνοϊκού επενδυτικού πλαισίου το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,2% (€4,49 δισ.) και τα δημόσια έσοδα κατά €2,06 δισ., έως το 2020. Αντιθέτως, με τη διατήρηση ή και επιδείνωση του υφιστάμενου περιβάλλοντος και διατήρηση της απόκλισης από την ΕΕ, η επιπρόσθετη συμβολή των Ψηφιακών Επικοινωνιών στην οικονομία θα μειωθεί σε υποδιπλάσιο ποσοστό (1,1% στο ΑΕΠ και μόλις 1 δισ. ευρώ δημόσια έσοδα έως το 2020).

H μελέτη του ΟΠΑ προτείνει την υιοθέτηση ενός Εθνικού Σχεδίου Ψηφιακής Ανάπτυξης για την Ελλάδα με ορίζοντα το 2020 και ως άξονες δράσης την ενίσχυση των Υποδομών, τη θέσπιση κατάλληλου, φιλικότερου και σταθερού Θεσμικού Πλαισίου καθώς και Κίνητρα για την υιοθέτηση ψηφιακών υπηρεσιών από τη δημόσια διοίκηση, τους ΟΤΑ, τις επιχειρήσεις κοκ και την ενίσχυση της εκπαίδευσης, έρευνας και νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

Η Ελλάδα ουραγός στην Ε.Ε. στις Ψηφιακές Επικοινωνίες

• Οι Ψηφιακές Επικοινωνίες στην Ελλάδα εξελίσσονται και διαφοροποιούνται σε σχέση με το παρελθόν. Οι εγχώριοι πάροχοι κινητής και σταθερής τηλεφωνίας συγχωνεύονται ή συνεργάζονται και προωθούν συνδυαστικά πακέτα που παρέχουν στους συνδρομητές υπηρεσίες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, διαδικτύου και ψηφιακής τηλεόρασης.
• Η χρήση δεδομένων μέσω κινητών συσκευών σημειώνει αύξηση, ενώ η ψηφιακή τηλεόραση αποτελεί έναν ανερχόμενο κλάδο με αυξανόμενη διείσδυση στον πληθυσμό.
• Η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση στην ΕΕ-28 και κατατάσσεται στην ομάδα των χωρών με την χαμηλότερη επίδοση στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI - Digital Economy and Society Index).
• Μεταξύ του 2014 και 2015, η Ελλάδα αναβαθμίστηκε σημαντικά στη Συνδεσιμότητα (από 0,33 σε 0,43) και τις Ψηφιακές Δημόσιες Υπηρεσίες (από 0,27 σε 0,46). Παρ' όλα αυτά, η χώρα παραμένει στις τελευταίες θέσεις σε πολλούς τομείς (π.χ. κάλυψη δικτύων VDSL, χρήση κινητής ευρυζωνικότητας, χρήση ηλεκτρονικού εμπορίου και υπηρεσιών cloud, χρήση ηλεκτρονικών αποδείξεων, κ.α.).
• Το έντονα υφεσιακό περιβάλλον έχει οδηγήσει σε καθυστέρηση στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και σε σημαντική μείωση των εσόδων. Συνολικά, το 2015, οι Ψηφιακές Επικοινωνίες και οι συνδεόμενες υπηρεσίες με αυτές δημιούργησαν έσοδα €4,57 δισ., με τα έσοδα από κινητές υπηρεσίες να μειώνονται για 8ο έτος.
• Αντίθετα, τα έσοδα από δεδομένα αυξήθηκαν κατά 11,1% και αποτελούν πλέον το 13,8% των συνολικών εσόδων από υπηρεσίες, η χρήση τους, ωστόσο, υπολείπεται έναντι των άλλων Ευρωπαϊκών χώρων (2 Gb/συνδρομητή στην Ελλάδα έναντι 6,4 στην ΕΕ-28).
• Παρά την ψηφιακή απόκλιση της Ελλάδας από την ΕΕ-28, παρατηρούνται αξιόλογες μεμονωμένες πρωτοβουλίες και καινοτομίες (π.χ. mobile apps, ΙοΤ λύσεις στη ναυτιλία, τον τουρισμό και την αγροτική παραγωγή, ολοκληρωμένα προϊόντα για θέματα ασφάλειας δικτύων και επικοινωνίας δημόσιων υπηρεσιών, λύσεις για απομακρυσμένη διασύνδεση και διαγνωστικές μετρήσεις στο περιεχόμενο εμπορευματοκιβωτίων, κ.α.). Ελλείψει ενός συνολικού σχεδιασμού ψηφιακής στρατηγικής, ο οποίος θα μπορούσε να υποστηρίξει τους αναπτυξιακούς στόχους για τις Ψηφιακές Επικοινωνίες, οι πρωτοβουλίες αυτές παραμένουν αποσπασματικές.
• Ο τζίρος από mobile apps στην Ελλάδα ανέρχεται στα €400 εκ. ετησίως, με κύριες περιοχές ενδιαφέροντος τα mobile payments, mobile marketing, cloud & SaaS εφαρμογές.
• Σε επίπεδο νεοφυών επιχειρήσεων, στην Αθήνα λειτουργούν 12 accelerators με 10-20 startups το καθένα σε διαφορετικές φάσεις ανάπτυξης, το μέλλον των οποίων συνδέεται με την ανάπτυξη και διείσδυση της Ψηφιακής Επικοινωνίας στη χώρα.

Η κινητή τηλεφωνία

• Ο κλάδος των Κινητών Επικοινωνιών στην Ελλάδα συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία, παρά την ύφεση που αντιμετωπίζει και την αυξανόμενη ψηφιακή απόκλιση της Ελλάδας από την ΕΕ-28. Ειδικότερα, οι κινητές επικοινωνίες συνεισφέρουν με €9,5 δισ. (5,4% του ΑΕΠ) το 2015, με πάνω από το ήμισυ της συνεισφοράς να αποδίδεται στην επίδραση στην παραγωγικότητα. Παράλληλα, συνεισφέρουν στα δημόσια έσοδα κατά €1,16 δισ. και δημιουργούν 42.500 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.
• Την περίοδο 2010-2015, το κόστος προ φόρων της ομιλίας μέσω κινητών μειώθηκε κατά 45,5% και το κόστος προ φόρων της χρήσης δεδομένων κατά 38,6%. Μείωση εμφανίζεται και στις τιμές των υπηρεσιών των σταθερών επικοινωνιών, με το κόστος ανά συνδρομητή σταθερής τηλεφωνίας και διαδικτύου να μεταβάλλεται κατά -18,2% και το κόστος ανά συνδρομητή ψηφιακής τηλεόρασης κατά -46,4% την ίδια περίοδο.
• Οι εταιρίες του κλάδου επενδύουν συνεχώς, παρά το δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον. Οι τηλεπικοινωνίες (κινητή και σταθερή τηλεφωνία) αποτελούν τον 7ο σημαντικότερο κλάδο (από 62) της ελληνικής οικονομίας σε επενδύσεις. Το 2015, το άθροισμα των επενδύσεων σταθερής και κινητής τηλεφωνίας αυξήθηκε κατά 35% στα €719 εκ. από €598 το 2014.
• Παράλληλα, είναι ο 3ος κλάδος σε παραγωγικότητα, η οποία ανέρχεται σε €77.000 ανά εργαζόμενο ετησίως (ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο).
• Η σημαντική συμβολή στην ελληνική οικονομία και κοινωνία δύναται να ενισχυθεί με τη διαμόρφωση ενός φιλικού προς τις επενδύσεις περιβάλλοντος (π.χ. απλοποίηση πολύπλοκων διαδικασιών αδειοδότησης σταθμών βάσης, εξορθολογισμός της φορολόγησης και σταθερό φορολογικό πλαίσιο), το οποίο θα λειτουργήσει ενθαρρυντικά για την ανάπτυξη νέων ψηφιακών υπηρεσιών.