Εμμανουήλ Παπαλέξης: Η διατάραξη της ισορροπίας του παγκόσμιου εμπορίου μπορεί να φέρει ύφεση και ανεργία

Το παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η εντυπωσιακή ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών, που αποτελούν πλέον το 80% του διεθνούς εμπορίου, δείχνει την τεράστια σημασία της ναυτιλίας στην παγκόσμια οικονομία. Οπως επισημαίνει μιλώντας στο «business stories» ο ειδικός σε θέματα ναυτιλίας και διεθνών σχέσεων Εμμανουήλ Παπαλέξης, τα φορτία που μεταφέρονται διά θαλάσσης έχουν δεκαπλασιαστεί από το 1970 μέχρι σήμερα, με τα ξηρά φορτία (bulk commodities) και τα κοντέινερ να έχουν πλέον τον κυρίαρχο ρόλο.Ωστόσο, η επιβολή δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα κατά την προεδρία Τραμπ, έχει προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις. Οι μονομερείς ενέργειες, που δεν συμβαδίζουν με τις αρχές του GATT και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), έχουν οδηγήσει σε αλυσιδωτές αντιδράσεις: μείωση των φορτίων, αλλαγές στις θαλάσσιες διαδρομές, αύξηση του κόστους ασφάλισης και δυσλειτουργία των λιμένων.Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι τα πλοία μεταφοράς αγροτικών προϊόντων, containers και φορτηγά μεταφοράς χύδην φορτίων-bulk carriers, ενώ οι διεθνείς οικονομικές επιπτώσεις υπολογίζονται σε 1,4 τρισ. δολάρια. Η Ελλάδα ενδέχεται να χάσει έως και το 17% των εξαγωγών της. Οπως τονίζει ο κ. Παπαλέξης, οι δασμοί δεν λύνουν το πρόβλημα του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ και ο προστατευτισμός απειλεί να βάλει φρένο σε δεκαετίες ελεύθερου παγκόσμιου εμπορίου.Παράλληλα, οι πολιτικές προεκτάσεις είναι σοβαρές: νέες συμμαχίες διαμορφώνονται στην Ασία, ενώ η παραδοσιακή γεωπολιτική ισορροπία αμφισβητείται. Εάν η κατάσταση συνεχιστεί, δεν αποκλείεται να οδηγηθούμε σε έναν νέο πολυπολικό κόσμο, όπου η ηγεμονία των ΗΠΑ θα υποχωρεί και οι εμπορικές σχέσεις θα επαναπροσδιορίζονται με κριτήριο τη στρατηγική ασφάλεια και όχι την οικονομική συνεργασία.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Παπαλέξης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: οι βεβιασμένες πολιτικές αποφάσεις μπορούν να διαταράξουν την ευαίσθητη ισορροπία του παγκόσμιου εμπορίου και να οδηγήσουν σε ύφεση, ανεργία και απομόνωση. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται διεθνής συνεννόηση και σεβασμός στους κανόνες που τόσες δεκαετίες κράτησαν σταθερή την παγκόσμια οικονομία.-Κύριε Παπαλέξη, ποια είναι η εικόνα του θαλάσσιου εμπορίου σήμερα σε σχέση με παλαιότερα;Αν γυρίσουμε πίσω στο 1970, τότε τα παγκόσμια θαλάσσια φορτία ήταν περίπου 1,1 δισεκατομμύριο τόνοι. Σήμερα, το 2024, φτάνουν τα 12,35 δισεκατομμύρια. Η αύξηση είναι τεράστια. Τότε, κυριαρχούσε το πετρέλαιο. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος αφορά ξηρά φορτία, όπως σιδηρομετάλλευμα, δημητριακά και φορτία containers.-Πόσο σημαντικό είναι το θαλάσσιο εμπόριο στο σύνολο του παγκόσμιου εμπορίου;Περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπορίου μεταφέρεται μέσω θαλάσσης. Είναι η ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας. Τα χύδην φορτία, προϊόντα που μεταφέρονται σε μεγάλες ποσότητες μαζικά, χωρίς συσκευασία, αποτελούν το 40%-50% του συνόλου, τα containers το 30%, το LNG γύρω στο 10%-15% και τα οχήματα καλύπτουν το υπόλοιπο.-Και ο παγκόσμιος στόλος;Εχουμε πάνω από 100.000 πλοία παγκοσμίως. Από αυτά, 13.000 είναι φορτηγά-bulk carriers, 5.800 μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και πάνω από 20.000 γενικά φορτηγά. Ο στόλος συνεχώς επεκτείνεται για να καλύψει τη ζήτηση.-Ας περάσουμε στο «καυτό» θέμα: Οι δασμοί που επέβαλε ο Τραμπ πόσο επηρέασαν και θα επηρεάσουν το εμπόριο;Πολύ σοβαρά. Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που επιβάλλονται δασμοί, η συγκεκριμένη προσέγγιση του Τραμπ δεν σεβάστηκε τις διεθνείς συμφωνίες, όπως το GATT (General Agreement on Tariffs and Trade-Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου) ή τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Χρησιμοποίησε το άρθρο GATTXXI, που αφορά μέτρα εθνικής ασφάλειας, χωρίς όμως να υπάρχει πραγματικός λόγος.-Υπάρχει κάποιο πλαίσιο που ρυθμίζει αυτά τα θέματα;Βεβαίως. Το GATT από το 1947 και μετά ο ΠΟΕ από το 1995 θεσπίζουν τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου. Σημαντική είναι και η Συμφωνία GATS, που αφορά τις υπηρεσίες - ιδιαίτερα τις θαλάσσιες. Στόχος της είναι η μείωση της γραφειοκρατίας, η επίλυση εμπορικών διαφορών και η προώθηση της βιώσιμης και ασφαλούς ναυτιλίας.-Ποιες είναι οι άμεσες επιπτώσεις των δασμών στις θαλάσσιες μεταφορές;Οι επιπτώσεις είναι πολυεπίπεδες. Μειώνονται τα μεταφερόμενα φορτία, αλλάζουν οι διαδρομές των πλοίων, αυξάνεται το κόστος ασφάλισης και δημιουργούνται προβλήματα στη λειτουργία των λιμένων. Αυτά με τη σειρά τους προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλο το εμπορικό κύκλωμα.-Ποια είδη φορτίου επηρεάζονται περισσότερο;Κυρίως τα αγροτικά προϊόντα, όπως η σόγια, το σιτάρι, το καλαμπόκι, τα λιπάσματα. Τα πλοία -containers και τα bulk carriers- θα πληγούν περισσότερο. Τα τάνκερς θα επηρεαστούν λιγότερο, αλλά και τα πλοία μεταφοράς αυτοκινήτων θα δουν πτώση στα φορτία.-Τι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια οικονομία;Μιλάμε για πιθανές απώλειες ύψους 1,4 τρισ. δολαρίων. Για την Ελλάδα, η Εθνική Τράπεζα εκτιμά μείωση των εξαγωγών κατά 17%. Οι ναύλοι πέφτουν όπως και οι τιμές των καυσίμων, πράγμα που επηρεάζει όλο τον ναυτιλιακό κλάδο.-Ηταν δικαιολογημένες οι κινήσεις του Τραμπ;Οχι. Το επιχείρημα ότι «οι χώρες εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ» δεν ευσταθεί. Το κατά κεφαλήν εισόδημα του Αμερικανού είναι 90.000 δολάρια, ενώ στην Ευρώπη κυμαίνεται μεταξύ 25.000 και 60.000. Οι δασμοί δεν λύνουν το πρόβλημα του εμπορικού ελλείμματος. Το έλλειμμα δεν προέρχεται από τους δασμούς, αλλά από την ανισορροπία εισαγωγών και εξαγωγών.-Ποιο είναι το πολιτικό κόστος αυτών των αποφάσεων;Τεράστιο. Οι σχέσεις ΗΠΑ - Κίνας επιδεινώθηκαν. Η Κίνα ήδη ψάχνει νέους εμπορικούς εταίρους, όπως η Αυστραλία, η Ρωσία και το Κατάρ. Παράλληλα, διαμορφώνονται νέες συμμαχίες, ίσως και στρατιωτικές, που μπορούν να κλονίσουν τη γεωπολιτική ισορροπία.-Τι πιστεύετε ότι μας επιφυλάσσει το μέλλον;Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική, οδηγούμαστε σε εμπορικό κατακερματισμό. Μπορεί να σηματοδοτεί το τέλος της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ. Ο κόσμος αλλάζει. Αντί για ελεύθερο εμπόριο, επιστρέφουμε στον προστατευτισμό - και αυτό δεν ωφελεί κανέναν.Διαβάστε ακόμη

Σήμα για θερινό ράλι τιμών ρεύματος στην ΝΑ Ευρώπη – Η Κομισιόν ενεργοποιεί task force για τις στρεβλώσεις στην αγορά

Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας: Ο λαντζέρης «βαφτίζεται» CEO για να μη χτυπάει κάρτα

Στα σκαριά 10 νέα κτίρια φοιτητικών εστιών από την Premia

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα