Αποποινικοποίηση ναρκωτικών: Το παράδειγμα της Πορτογαλίας

Η δημόσια αντιπαράθεση με αφορμή την νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης ήταν χαμηλότερη των περιστάσεων.

Η μεν αντιπολίτευση περιορίστηκε σε περιπαικτικές δηλώσεις για "κυβερνητικές επενδύσεις στον μπάφο" (τσιγάρα μαριχουάνας), η δε κυβέρνηση δεν τόλμησε να ανοίξει το μεγάλο και κρίσιμο ζήτημα της αποποινικοποίησης για τους χρήστες ναρκωτικών.

Η συζήτηση για τη νομιμοποίηση της χρήσης ναρκωτικών είναι διεθνής, είναι σημαντική και είναι πολύ κρίσιμη, διότι όπου εφαρμόστηκαν πολιτικές στην κατεύθυνση αυτή φαίνεται ότι τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά.

Το βέβαιο είναι ότι οι

απαγορευτικές πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα δεν αποδίδουν. Οι χρήστες-θύματα αυξάνονται, όπως και η εγκληματικότητα που συνδέεται με το φαινόμενο και οι μόνοι που κερδίζουν είναι οι εγκληματικές οργανώσεις που αποκομίζουν όλο και μεγαλύτερα κέρδη, τα οποία σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς ξεπερνούν τα 300 δισ. δολάρια ετησίως.

Γι' αυτό λοιπόν θα έπρεπε να γίνει ουσιαστική συζήτηση και στην Ελλάδα, με παρουσίαση στοιχείων, αντιπαράθεση απόψεων και κατάθεση προτάσεων, ώστε να γίνει κάποιο βήμα προόδου στη σύγχρονη αυτή μάστιγα η οποία απειλεί κυρίως τη νεολαία.

Η τάση νομιμοποίησης ή έστω ανοχής και ελαστικότητας απέναντι στους χρήστες ναρκωτικών κερδίζει έδαφος σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες και ολοένα περισσότεροι ειδικοί την προτείνουν.

Ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα είναι εκείνο της Πορτογαλίας, η οποία από το 2001 έχει αποποινικοποιήσει τη χρήση όλων των ναρκωτικών όπως και την κατοχή τους, εφόσον η ποσότητα δεν ξεπερνά εκείνη που αντιστοιχεί σε προσωπική κατανάλωση 10 ημερών.

Τα ναρκωτικά παραμένουν παράνομα, το εμπόριό τους διώκεται και οι παραβάτες τιμωρούνται, ενώ η Πορτογαλία σέβεται όλες τους διεθνείς κανονισμούς και συμβάσεις που αφορούν το ζήτημα (ανταλλαγή πληροφοριών, δίωξη λαθρεμπορίου κ.λπ.).

Η καινοτομία είναι όμως ότι όσοι κάνουν προσωπική χρήση δεν διώκονται ποινικά, αλλά παραπέμπονται σε ειδικές επιτροπές στις οποίες μετέχουν νομικοί, ψυχολόγοι, γιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί.

Εφόσον δεν πρόκειται για συστηματικούς χρήστες δεν δίνεται συνέχεια, παρά μόνο συμβουλευτικές υπηρεσίες και συστάσεις. Οι χρήστες που καταλήγουν στις επιστροπές περισσότερες φορές είτε αντιμετωπίζουν πρόστιμα εφόσον κάνουν "ψυχαγωγική χρήση" ελαφρών ουσιών, είτε παραπέμπονται στο ιατρικό σύστημα της χώρας εφόσον είναι συστηματικοί χρήστες και εξαρτημένοι, όπου αντιμετωπίζονται ως ασθενείς, με χορήγηση υποκατάστατων, ιατρική παρακολούθηση και συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι από το 2001 η χρήση ναρκωτικών δεν έχει αυξηθεί, ενώ αντιθέτως έχουν μειωθεί σημαντικά τα περιστατικά βαριάς εξάρτησης από ηρωίνη.

Το παράδειγμα της Πορτογαλίας θεωρείται πολλά υποσχόμενο, αλλά ασφαλώς το ζήτημα δεν εξαντλείται εκεί.

Γι' αυτό χρειάζεται ουσιαστική πολιτική συζήτηση για το θέμα και όχι επιφανειακή κομματική αντιπαράθεση.