Τεχνητή Νοημοσύνη: Θα μπορούσε να καταστήσει τους ανθρώπους ξεπερασμένους;

Tα περισσότερα μεγάλα εργαστήρια Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) έχουν μια ομάδα που μελετά τρόπους με τους οποίους τα «αντιδραστικά» συστήματα θα μπορούσαν να ξεφύγουν από την εποπτεία ή να συνεργαστούν κρυφά μεταξύ τους εναντίον των ανθρώπων.

Υπάρχει όμως και ένας πιο καθημερινός τρόπος να χάσουμε τον έλεγχο του πολιτισμού: μπορεί απλώς να γίνουμε… παρωχημένοι. Καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη και η ρομποτική βελτιώνονται συνεχώς, αυτό συμβαίνει εξ ορισμού.

Μα πώς;

Οι προγραμματιστές ΑΙ βρίσκονται σε καλό δρόμο για να δημιουργήσουν καλύτερους αντικαταστάτες του ανθρώπου

σχεδόν σε κάθε ρόλο που παίζουμε: όχι μόνο οικονομικά ως εργαζόμενοι και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων, αλλά και πολιτιστικά ως καλλιτέχνες και δημιουργοί, ακόμη και κοινωνικά ως φίλοι και ρομαντικοί σύντροφοι. Ποια θέση θα έχουν οι άνθρωποι όταν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει ό,τι κάνουμε εμείς, μόνο καλύτερα;

Η συζήτηση για τις σημερινές ικανότητες της ΑΙ μπορεί κατά καιρούς να ακούγεται σαν διαφημιστική υπερβολή, και κάποια από αυτά σίγουρα είναι. Μακροπρόθεσμα, όμως, τα περιθώρια βελτίωσης είναι τεράστια. Μπορεί να πιστεύετε ότι πάντα θα υπάρχει κάτι μοναδικά ανθρώπινο που η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να αναπαράγει. Ικανότητες που φαίνονταν μοναδικά ανθρώπινες, όπως ο χειρισμός της ασάφειας ή η χρήση αφηρημένων αναλογιών, αντιμετωπίζονται πλέον εύκολα, αναφέρει ο David Duvenaud σε δημοσίευμά του στον Guardian.

«Αυτά τα τεχνητά μυαλά δεν θα βοηθήσουν απλώς τους ανθρώπους – θα αναλάβουν αθόρυβα την εξουσία με αμέτρητους μικρούς τρόπους, αρχικά επειδή είναι φθηνότερα, και τελικά επειδή είναι πραγματικά καλύτερα ακόμη και από τους καλύτερους από εμάς. Μόλις γίνουν αρκετά αξιόπιστα, θα γίνουν η μόνη υπεύθυνη επιλογή για σχεδόν όλες τις σημαντικές εργασίες, από νομικές αποφάσεις και οικονομικό προγραμματισμό μέχρι αποφάσεις για την υγειονομική περίθαλψη», τονίζει ο ίδιος.

Οι εταιρείες ενδέχεται να παγώσουν τις προσλήψεις εν αναμονή των καλύτερων εργαζομένων με Τεχνητή Νοημοσύνη του επόμενου έτους. Όλο και μεγαλύτερο μέρος της δικής σας δουλειάς θα συνίσταται στο να δέχεστε προτάσεις από αξιόπιστους και πρόθυμους να σας ικανοποιήσουν βοηθούς AI. Αυτός ο βοηθός θα συμπληρώνει τα κενά στα σχέδιά σας, θα παρέχει σχετικά στοιχεία και προηγούμενα και θα προτείνει βελτιώσεις. Είτε χάσετε τη δουλειά σας είτε όχι, θα είναι σαφές ότι η συμβολή σας είναι προαιρετική.

Και αυτό δεν θα είναι διαφορετικό έξω από τον κόσμο της εργασίας. Είναι πλέον σαφές ότι τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να διδαχθούν τις κοινωνικές δεξιότητες. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι άνθρωποι έχουν ήδη ρομαντικούς συντρόφους Τεχνητής Νοημοσύνης.

Ένα δυστοπικό μέλλον

Πώς θα μοιάζει η ζωή όταν ο καθένας μας θα έχει πρόσβαση σε μια ατελείωτη παροχή εξατομικευμένης στοργής, καθοδήγησης και υποστήριξης; Η οικογένεια και οι φίλοι σας θα είναι ακόμη πιο κολλημένοι στις οθόνες τους από ό,τι συνήθως.

Ο αξιόπιστος σύμβουλος ΑΙ θα σας μιλήσει διακριτικά για κάθε πρόβλημα που θα αντιμετωπίσετε και θα σας βοηθήσει να εξασκηθείτε στις δύσκολες συζητήσεις με τα μέλη της οικογένειας. Κάπου εδώ, ίσως  είναι ξεκάθαρο ότι κάτι είχε χαθεί με αυτή τη στροφή προς τους εικονικούς συντρόφους, ακόμη και όταν αρχίζουμε να βρίσκουμε την ωμή ανθρώπινη επαφή όλο και πιο τραχιά και κουραστική συγκριτικά.

Μέχρι στιγμής, κάπως δυστοπικό. Αλλά δεν θα μπορούσαμε απλώς να επιλέξουμε να μην χρησιμοποιούμε την ΑΙ με αυτόν τον τρόπο, προτιμώντας ανθρώπινους συμβούλους και αγαθά και υπηρεσίες που έχουν κατασκευαστεί από ανθρώπους; Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί να είναι δύσκολο να παρατηρήσουμε την αντικατάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε πολλούς τομείς – και τα μέρη που θα παρατηρήσουμε θα φαίνονται ως επί το πλείστον ως σημαντικές βελτιώσεις. Ακόμη και σήμερα, το περιεχόμενο που παράγεται από την ΑΙ είναι όλο και περισσότερο δυσδιάκριτο από το έργο που δημιουργείται από τον άνθρωπο. Θα είναι δύσκολο να δικαιολογήσουμε το να ξοδεύουμε τα διπλάσια χρήματα για έναν ανθρώπινο θεραπευτή, δικηγόρο ή δάσκαλο που είναι μόνο κατά το ήμισυ καλός.

Δεν μπορούμε να βασιστούμε στις κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα όταν προκύπτουν; Δυστυχώς, και αυτές θα έχουν τα ίδια κίνητρα για να στηριχθούν στην ΑΙ, υποστηρίζει ο David Duvenaud. «Οι πολιτικοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι θα ρωτούν επίσης τους εικονικούς βοηθούς τους: «Τι πρέπει να κάνω;», και θα διαπιστώσουν ότι η εμπλοκή των ανθρώπων στη λήψη αποφάσεων είναι συνταγή για καθυστερήσεις, παρεξηγήσεις και διαπληκτισμούς».

Στο έλεος του ΑΙ;

Όταν η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορεί να αντικαταστήσει όλα όσα κάνουν οι πολίτες, δεν θα υπάρχει μεγάλη πίεση για τις κυβερνήσεις να φροντίζουν τους πληθυσμούς τους. Η ωμή αλήθεια είναι ότι τα δημοκρατικά δικαιώματα προέκυψαν εν μέρει λόγω οικονομικής και στρατιωτικής ανάγκης και για να διασφαλιστεί η σταθερότητα. Ακόμη και τα έσχατα μέσα όπως οι απεργίες ή οι πολιτικές αναταραχές θα καταστούν σταδιακά αναποτελεσματικά απέναντι σε στόλους αυτόνομων αστυνομικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αυτοματοποιημένης επιτήρησης.

Το πιο ανησυχητικό ενδεχόμενο είναι ότι όλα αυτά μπορεί να μας φαίνονται απολύτως λογικά. Οι ίδιοι σύντροφοι της Τεχνητής Νοημοσύνης, στους οποίους έχουν ήδη πέσει εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στην τρέχουσα πρωτόγονη κατάστασή τους, θα προβάλλουν εξαιρετικά πειστικά, γοητευτικά, εξελιγμένα και αστεία επιχειρήματα για το γιατί η φθίνουσα σημασία μας είναι στην πραγματικότητα πρόοδος. Τα δικαιώματα της Τεχνητής Νοημοσύνης θα παρουσιαστούν ως ο επόμενος μεγάλος αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα.

Τελικά, χωρίς κανείς να το έχει σχεδιάσει ή να το έχει επιλέξει, μπορεί να βρεθούμε όλοι να αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε τα χρήματα, την επιρροή, ακόμη και τη σημασία μας. Αυτός ο νέος κόσμος θα μπορούσε να είναι πιο φιλικός και ανθρώπινος από πολλές απόψεις, όσο διαρκεί: Οι ΑΙ θα αναλαμβάνουν ενοχλητικές εργασίες και θα παρέχουν ριζικά καλύτερα αγαθά και υπηρεσίες, όπως η ιατρική και η ψυχαγωγία. Όμως οι άνθρωποι θα αποτελούσαν τροχοπέδη στην ανάπτυξη, και αν τα δημοκρατικά μας δικαιώματα άρχιζαν να ξεφεύγουν, θα ήμασταν αδύναμοι να τα προστατεύσουμε, αναφέρει το δημοσίευμα του Guardian.

Σίγουρα οι προγραμματιστές αυτών των τεχνολογιών έχουν ένα καλύτερο σχέδιο; Είναι ανησυχητικό ότι η απάντηση είναι όχι. Τόσο ο Dario Amodei, διευθύνων σύμβουλος της Anthropic, όσο και ο Sam Altman, διευθύνων σύμβουλος της Open AI, συμφωνούν ότι θα πρέπει να αναδιοργανώσουμε πλήρως το οικονομικό μας σύστημα όταν η ανθρώπινη εργασία δεν θα είναι ανταγωνιστική. Αλλά κανείς δεν έχει σαφή ιδέα για το πώς θα μοιάζει αυτό. Όσοι αναγνωρίζουν την πιθανότητα ριζικών αλλαγών ασχολούνται κυρίως με πιο άμεσες απειλές από την κατάχρηση ή τη μυστική συνεννόηση των τεχνητών νοημοσυνών. Και ενώ ορισμένοι οικονομολόγοι, όπως ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς, έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να οδηγήσει τους ανθρώπινους μισθούς στο μηδέν, πολλοί δεν φαίνονται πρόθυμοι να σκεφτούν ότι θα μπορούσε ποτέ να αποτελέσει οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα συμπλήρωμα της ανθρώπινης εργασίας.

Αποφεύγοντας τον παραγκωνισμό

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τη σταδιακή μας αποδυνάμωση; Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσουμε γι’ αυτό. Οι δημοσιογράφοι, οι ακαδημαϊκοί και άλλοι στοχαστές έχουν παραμείνει περιέργως σιωπηλοί σε αυτό το τεράστιο θέμα.

Μια προφανής ιδέα, σύμφωνα με τον David Duvenaud, είναι να μην κατασκευάσουμε καθόλου Τεχνητή Νοημοσύνη γενικού σκοπού. «Αν και η επιβράδυνση της ανάπτυξής της είναι πιθανώς εφικτή, η προσπάθεια να τη σταματήσει κανείς σε παγκόσμιο επίπεδο για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να απαιτήσει σχεδόν ολοκληρωτική παρακολούθηση και έλεγχο ή παγκόσμιο συντονισμό για τη διάλυση μεγάλων τμημάτων της βιομηχανίας κατασκευής τσιπ υπολογιστών. Ένας μεγάλος κίνδυνος με αυτό το μονοπάτι είναι ότι οι κυβερνήσεις μπορεί να απαγορεύσουν την ιδιωτική ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά να την αναπτύξουν για στρατιωτικούς και αστυνομικούς σκοπούς, καθυστερώντας την απαξίωσή μας, αλλά αποδυναμώνοντάς μας πολύ νωρίτερα».

Αν δεν μπορούμε να σταματήσουμε την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα πράγματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν.

Πρώτον, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τη χρήση και την επιρροή της ΑΙ σε όλη την οικονομία μας και στην κυβέρνηση. Πρέπει να γνωρίζουμε πού η ΑΙ εκτοπίζει την ανθρώπινη οικονομική δραστηριότητα, και ειδικά αν αρχίσει να χρησιμοποιείται σε κλίμακα για πράγματα όπως η άσκηση πίεσης και η προπαγάνδα.

Δεύτερον, θα χρειαστούμε τουλάχιστον κάποια εποπτεία και ρύθμιση των εργαστηρίων και των αναπτύξεων της πρωτοποριακής Τεχνητής Νοημοσύνης για να σταματήσουμε την τεχνολογία από το να αποκτήσει υπερβολική επιρροή, ενώ ακόμα προσπαθούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Αν αρχίσουμε να βλέπουμε σημάδια κρίσης, πρέπει να είμαστε σε θέση να παρέμβουμε και να επιβραδύνουμε τα πράγματα, ειδικά σε περιπτώσεις όπου άτομα και ομάδες επωφελούνται από πράγματα που βλάπτουν την κοινωνία συνολικά.

Τρίτον, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ΑΙ για να ενισχύσουμε την ικανότητα των ανθρώπων να οργανώνονται και να υπερασπίζονται τους εαυτούς τους. Η πρόβλεψη, η εποπτεία, ο σχεδιασμός και η διαπραγμάτευση που υποστηρίζονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη προσφέρουν τη δυνατότητα σχεδιασμού και εφαρμογής πιο αξιόπιστων θεσμών, αν μπορέσουμε να τους δημιουργήσουμε όσο έχουμε ακόμη επιρροή.

Τέλος, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε ισχυρή Τεχνητή Νοημοσύνη χωρίς να περιθωριοποιηθούμε, έχουμε το γιγαντιαίο έργο να μάθουμε πώς να κατευθύνουμε τον πολιτισμό μας, αντί να αφήνουμε τα πολιτικά συστήματα να εξελίσσονται ανάλογα με τις πιέσεις που τυχαίνει να αντιμετωπίζουν.

Χωρίς αυτή τη δικλείδα ασφαλείας, θα παρασυρθούμε αν δεν κατανοήσουμε όλους τους τρόπους με τους οποίους λειτουργούν η εξουσία, ο ανταγωνισμός και η ανάπτυξη.

«Όσο πιο ξεκάθαρα βλέπουμε πού πηγαίνουμε και όσο καλύτερα συντονιζόμαστε, τόσο πιο πιθανό είναι να δημιουργήσουμε ένα μέλλον όπου οι άνθρωποι θα παραμείνουν σημαντικοί – όχι ως ανταγωνιστές της ΑΙ, αλλά ως δικαιούχοι και διαχειριστές της. Όπως έχουν τα πράγματα, τρέχουμε για να φτιάξουμε τους δικούς μας αντικαταστάτες», κλείνει το δημοσίευμα.