Στο στόχαστρο το Λιμενικό για pushbacks και Πύλο

Να ληφθούν αποφασιστικά μέτρα ώστε να λογοδοτήσουν ποινικά και πειθαρχικά τα μέλη του Λιμενικού Σώματος που φέρουν ευθύνη για το ναυάγιο της Πύλου καλεί την ελληνική κυβέρνηση ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Μάικλ Ο’ Φλάχερτι, ενώ συστήνει επίσης να υιοθετήσει η Ελλάδα προσέγγιση μηδενικής ανοχής έναντι της συστηματικής πρακτικής «επαναπροωθήσεων» (pushbacks) πολιτών τρίτων χωρών στα σύνορα και να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι.

Τα επιβαρυντικά αυτά συμπεράσματα περιλαμβάνονται στις προκαταρκτικές

παρατηρήσεις του Μάικλ Ο’ Φλάχερτι, οι οποίες δημοσιεύονται σήμερα, στις οποίες κατέληξε κατά την επίσκεψή του στη χώρα μας από τις 3 ως τις 7 Φεβρουαρίου, όπου εστίασε στο ναυάγιο της Πύλου, στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις επιχειρήσεις συνοριακού ελέγχου και στα ανθρώπινα δικαιώματα των Ρομά.

Οσον αφορά το «τραγικό ναυάγιο της Πύλου» ο επίτροπος αναφέρει ότι συναντήθηκε με τον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος μόλις είχε ολοκληρώσει την έκθεση για την έρευνά του για πράξεις και παραλείψεις μελών του Λιμενικού Σώματος κατά τη διαχείριση του περιστατικού μεταξύ 13-14 Ιουνίου 2023, με επιζώντες, δικηγόρους και ΜΚΟ που τους υποστήριζαν. Οπως αναφέρεται στο πόρισμα, ο επίτροπος κατέγραψε «τα σημαντικά ευρήματα» του έλληνα Συνηγόρου και «ενθαρρύνει τις Αρχές να αναλάβουν αποφασιστικά μέτρα για να εξασφαλίσουν την κατάλληλη ποινική και πειθαρχική λογοδοσία».

Επαναπροωθήσεις

Σχετικά με τις επαναπροωθήσεις αναφέρεται ότι αρκετοί συνομιλητές του τού επέστησαν την προσοχή σε αναφορές για συνεχιζόμενες συνοπτικές επιστροφές που συνοδεύονταν από βία, τόσο στα χερσαία όσο και στα θαλάσσια σύνορα. Στο πόρισμά του ο Μάικλ Ο’ Φλάχερτι προτρέπει την Ελλάδα, υπό το πρίσμα των πρόσφατων πορισμάτων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετικά με ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη συστηματικής πρακτικής «επαναπροωθήσεων» πολιτών τρίτων χωρών από τις ελληνικές αρχές, «να υιοθετήσει μια προσέγγιση μηδενικής ανοχής και να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι».

Παράλληλα υπογραμμίζει τη σημασία της ανεξάρτητης παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των επιχειρήσεων συνοριακών ελέγχων και ενθαρρύνει τις Αρχές να διασφαλίσουν ότι είναι αποτελεσματικοί οι νέοι μηχανισμοί που έχουν συσταθεί στο πλαίσιο του Συμφώνου της ΕΕ για το Ασυλο και τη Μετανάστευση. Συνιστά δε «να ακολουθούν τις οδηγίες της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Πάντως, ο επίτροπος σημειώνει ότι αναγνωρίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα από τις αφίξεις αιτούντων άσυλο και μεταναστών, δεδομένων και των επίμονα ανεπαρκών επιπέδων ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ενώ χαιρετίζει τη «συνετή προσέγγιση των ελληνικών αρχών σχετικά με το καθεστώς των σύρων αιτούντων άσυλο», όπως άλλωστε δήλωσε τον περασμένο Δεκέμβριο. Διαπιστώνοντας την απότομη αύξηση των αφίξεων στη Ρόδο και την Κρήτη, καθώς και τον υπερπληθυσμό σε αρκετές υπάρχουσες εγκαταστάσεις σε άλλα νησιά, ο επίτροπος ζητά επαρκείς εγκαταστάσεις υποδοχής, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, και ταχεία μεταφορά, ιδίως ασυνόδευτων ανηλίκων, από τα νησιά προς την ενδοχώρα.

Η ένταξη των Ρομά

Σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ρομά, αν και χαιρετίζει την υιοθέτηση μιας συνολικής Εθνικής Στρατηγικής και Σχεδίου Πράξης για την Κοινωνική Ενταξη των Ρομά και την «προφανή δέσμευση» για την εφαρμογή της, ο Μάικλ Ο’ Φλάχερτι σημειώνει την ανάγκη να ξεπεραστούν τα εμπόδια εφαρμογής της στρατηγικής σε τοπικό επίπεδο και την ανάγκη να ενισχυθεί η συμμετοχή των Ρομά στον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των σχετικών μέτρων. Ειδικότερα κατά την επίσκεψή του στην κοινότητα των Ρομά στο Χαλάνδρι παρατήρησε ότι οι συνθήκες στέγασης παραμένουν άθλιες και οι κοινότητες Ρομά αντιμετωπίζουν επίμονες διακρίσεις στην καθημερινή τους ζωή.

Στο πόρισμά του ο επίτροπος κάνει επίσης λόγο για «το χειρότερο περιβάλλον» για τους νομικούς και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που υποστηρίζουν ευάλωτα άτομα, καθώς και για τους ερευνητές δημοσιογράφους. «Είναι ουσιαστικό για ισχυρά κράτη που βασίζονται στο κράτος δικαίου να εκτιμώνται και να υποστηρίζονται ο ρόλος και το έργο της κοινωνίας των πολιτών και των μέσων ενημέρωσης» τονίζει, επισημαίνοντας επίσης ότι «οι εισαγγελικές υπηρεσίες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αποτελεσματικές έρευνες διεξάγονται σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».