Πώς να μεγαλώσετε παιδιά που να νοιάζονται για το περιβάλλον

Αν και είναι άδικο, είναι οι νέοι —και οι επόμενες γενιές— που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης στο περιβάλλον.

Πώς λοιπόν μπορείτε να μιλήσετε στους νέους για τη βιώσιμη διαβίωση και να μεγαλώσετε παιδιά με γνώσεις και νοιάξιμο για το μέλλον του πλανήτη;

Ακολουθούν μερικές συμβουλές από τον Guardian για να εμπλέξετε την επόμενη γενιά σε έναν ουσιαστικό διάλογο για το περιβάλλον.

Ο Damon Gameau, ηθοποιός και σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, όπως το 2040 και το επερχόμενο Future Council, επισημαίνει ότι έχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα που δεν εκτιμά τη φύση – και αυτό πρέπει να αλλάξει.

«Πολύ γρήγορα, τα παιδιά δεν ενθαρρύνονται να νοιάζονται. Αντιθέτως, ενθαρρύνονται να εκμεταλλεύονται, να κατακτούν, να κερδίζουν και να ανταγωνίζονται», λέει.

Η καλλιέργεια της φροντίδας και της ενσυναίσθησης στα παιδιά λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο όπως η διδασκαλία των περισσότερων άλλων πραγμάτων: μέσω παραδείγματος, εκπαίδευσης και καλών συζητήσεων.

Η Susy Lee, συγγραφέας του Raising Kids Who Care και εκπαιδευτικός με 18 χρόνια εμπειρίας, υπογραμμίζει ότι το πρώτο βήμα είναι να είστε σκόπιμοι σε ό,τι προσπαθείτε να διδάξετε.

«Χρειαζόμαστε παιδιά που καταλαβαίνουν ότι δεν χρειάζεται να παρασύρονται να αγοράζουν περισσότερα πράγματα και ότι η γενναιοδωρία, η συμπόνια και η βοήθεια προς τους άλλους είναι αυτά που πραγματικά τα κάνουν ευτυχισμένα».

Οι καλές συζητήσεις χρειάζονται δύο βασικά στοιχεία, σύμφωνα με τη Lee: περιέργεια και θετική στάση. Μην κάνετε κήρυγμα, συνεργαστείτε με τα παιδιά και καθοδηγηθείτε από ερωτήσεις. Ακούστε περισσότερο, μιλήστε λιγότερο.

Η συμμετοχή των παιδιών σε συζητήσεις κατάλληλες για την ηλικία τους σχετικά με σημαντικά θέματα, αλλά και η επίδειξη καλών επιλογών, οδηγούν σε θετικά αποτελέσματα. Μερικά σημεία εκκίνησης είναι, για παράδειγμα: η συζήτηση για το πού να δωρίσετε χρήματα και χρόνο, αν θα αγοράσετε ηλεκτρικό ή βενζινοκίνητο αυτοκίνητο ή η επίσκεψη στον τοπικό βουλευτή για να θέσετε θέματα που αφορούν την κοινότητά σας.

Ο Gameau προσθέτει ότι οι ενήλικες μπορούν να βοηθήσουν αναγνωρίζοντας το μέγεθος και τον φόβο των προβλημάτων, επιτρέποντας στα παιδιά να νιώσουν θυμό, λύπη και φόβο. Οι νέοι γνωρίζουν ήδη τις απειλές, αναφέρει, επισημαίνοντας μια διεθνή έρευνα που έδειξε πως σχεδόν το 60% των νέων είναι πολύ ή εξαιρετικά ανήσυχοι για το περιβάλλον.

Έπειτα, συνδέστε τα παιδιά —και εσάς τους ίδιους— ξανά με τον ζωντανό κόσμο γύρω σας: περάστε χρόνο στη φύση, γνωρίστε τα είδη πουλιών και δέντρων της περιοχής, ζήστε περιπέτειες στην ύπαιθρο.
Είναι πιο εύκολο να νοιάζεσαι για κάτι που γνωρίζεις, βλέπεις και βιώνεις. Αφιερώστε χρόνο για να σταματήσετε, να παρατηρήσετε και να συζητήσετε. Αναζητήστε τη χαρά, την ομορφιά και τη διασκέδαση, για να αντισταθμίσετε τη μελαγχολία.

Η Zena Burgess, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Αυστραλιανής Ψυχολογικής Εταιρείας, τονίζει τη σημασία της δράσης και της λήψης ατομικών μέτρων που δημιουργούν μια κοινότητα ανθρώπων με θετική πρόοδο.
Αυτή η ιδέα επαναλαμβάνεται από τους Lee και Gameau και αντικατοπτρίζει το σύνθημα του Bob Brown: «Η δράση είναι το αντίδοτο στην απελπισία».

Ξεκινήστε από τα παιδιά σας. Αν αγαπούν τη θάλασσα, πάρτε τα για καταδύσεις, δείτε μαζί ντοκιμαντέρ, μαζέψτε σκουπίδια στην παραλία. Αναζητήστε τρόπους για να μειώσετε τα πλαστικά στο σπίτι και την κοινότητα. Συμμετέχετε σε εκστρατείες κατά των πλαστικών μίας χρήσης.
Ακολουθήστε το παράδειγμα των παιδιών, δείξτε τους ελπίδα και δυνατότητες, και αποφύγετε να τα κατακλύζετε με αρνητισμό.

Δεν είναι ευθύνη των παιδιών να διορθώσουν τα πράγματα — είναι δική μας. Ωστόσο, μπορούμε να τα υποστηρίξουμε συνδυάζοντας τις ιδέες, τη δημιουργικότητα και το πάθος τους με τις γνώσεις και την εμπειρία μας.

Αυτή η βοήθεια μπορεί να περιλαμβάνει από καλές συζητήσεις και διαχείριση συναισθημάτων έως την οργάνωση πρακτικών βημάτων, την εύρεση πληροφοριών και τη συμμετοχή σε περιβαλλοντικές οργανώσεις. Επέκταση αυτής της προσπάθειας πρέπει να γίνει πέρα από τα δικά μας παιδιά, καθώς όλοι θα επηρεαστούμε από το μέλλον που διαμορφώνουμε.

Αναζητήστε τρόπους να κάνετε τη δράση διασκεδαστική. Πηδήξτε στα κύματα μετά από έναν καθαρισμό παραλίας. Απολαύστε τα αποτελέσματα. Γίνετε μέλος μιας παγκόσμιας κοινότητας δισεκατομμυρίων ανθρώπων που αναλαμβάνουν δράση.

Διαδώστε την ελπίδα και τη χαρά που πηγάζουν από αυτές τις ιστορίες. Αναζητήστε τα θετικά σημεία. Φροντίστε να υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ του να κάνεις το καλό και του να νιώθεις καλά, ώστε αυτό να γίνει κάτι που οι άλλοι θα θέλουν να ακολουθήσουν. Κάντε το να νοιάζεσαι κάτι όμορφο.

Το να μεγαλώνουμε παιδιά που νοιάζονται είναι θέμα ισορροπίας ανάμεσα στην πραγματικότητα που ζούμε και στην ανθεκτικότητα του φυσικού κόσμου και των ανθρώπινων προσπαθειών.

Όπως λέει ο Gameau, «Υπάρχει κάτι όμορφο στην ανθρώπινη ψυχή, ειδικά όταν βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και απελευθερώνονται η καινοτομία και η δημιουργικότητα. Είμαστε ικανοί να κάνουμε εξαιρετικά και υπέροχα πράγματα».