Η συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας για τα ορυκτά σε επτά σημεία – Τι δίνει το Κίεβο, τι «επιτρέπει» η Ουάσινγκτον

Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία υπέγραψαν τελικά την πολυπόθητη – για τον Ντόναλντ Τραμπ – συμφωνία, που θα δώσει στην Ουάσινγκτον πρόσβαση σε ορισμένους από τους φυσικούς πόρους της εμπόλεμης χώρας.

Η συμφωνία, η οποία προετοιμαζόταν για μήνες, δημιουργεί ένα επενδυτικό ταμείο που η Ουκρανία ελπίζει ότι θα εδραιώσει τη βοήθεια των ΗΠΑ, καθώς η χώρα αγωνίζεται να απωθήσει την Ρωσία από το έδαφός της

τρία χρόνια μετά την εισβολή.

Το BBC, που έχει δει ένα προσχέδιο της συμφωνίας, αλλά όχι το τελικό κείμενο, παραθέτει επτά βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν βάσει αυτού του προσχεδίου, αλλά και των δημόσιων δηλώσεων των δύο πλευρών.

Καμία ουκρανική επιστροφή στις ΗΠΑ

Ο Τραμπ έχει προηγουμένως απαιτήσει από την Ουκρανία να επιστρέψει τη βοήθεια ύψους 350 δισ. δολαρίων που, όπως ισχυρίζεται, παρείχαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου – όρο που απέρριψε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Αλλά η Ουάσινγκτον φαίνεται να έχει κάνει μία παραχώρηση. Ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμιχάλ δήλωσε ότι η συμφωνία δεν υπαγορεύει πως η χώρα του πρέπει να επιστρέψει οποιοδήποτε υποτιθέμενο «χρέος».

Ο Τραμπ χαρακτήρισε τη συμφωνία ως νίκη και για τη δική του πλευρά, πάντως, λέγοντας ότι η χώρα του θα πάρει πίσω «θεωρητικά πολύ περισσότερα» από τα δισεκατομμύρια που δόθηκαν στην Ουκρανία από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν.

Ανεβάζουν τους τόνους οι ΗΠΑ απέναντι στον Πούτιν

Η γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ κατά την ανακοίνωση της συμφωνίας είναι σαφώς πιο σκληρή προς την Ρωσία από ό,τι συνήθιζε η κυβέρνηση Τραμπ.

Σε ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ γίνεται λόγος για «εισβολή πλήρους κλίμακας της Ρωσίας» και προστίθεται πως «κανένα κράτος ή πρόσωπο, που χρηματοδότησε ή προμήθευσε τη ρωσική πολεμική μηχανή, δεν θα επιτραπεί να επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».

Αυτό θα ενθαρρύνει το Κίεβο, το οποίο έχει απαιτήσει να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση στη Ρωσία στις συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον, που συζητούν μια πιθανή κατάπαυση του πυρός.

Πετρέλαιο και φυσικό αέριο στη συμφωνία μαζί με τα ορυκτά

Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης γύρω από τη συμφωνία αφορά στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, αυτή περιλαμβάνει και διατάξεις για νέα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου και σχετικές υποδομές.

Σε όλες τις περιπτώσεις, οι πόροι παραμένουν στην ουκρανική ιδιοκτησία, παρόλο που οι ΗΠΑ θα έχουν κοινή πρόσβαση.

Αυτό έχει θεωρηθεί ως άμβλυνση της ουκρανικής θέσης, καθώς δεν υπήρχε σε προηγούμενα σχέδια της συμφωνίας.

Κανένα εμπόδιο στις φιλοδοξίες του Κιέβου για ένταξη στην ΕΕ

Η Ουκρανία φιλοδοξεί εδώ και καιρό να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ενταξιακές συνομιλίες ξεκίνησαν επίσημα τον περασμένο Ιούνιο.

Υπήρχαν κάποιες ανησυχίες στο Κίεβο ότι η συμφωνία για τους πόρους θα μπορούσε να εμποδίσει την ικανότητα της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ, εάν έδινε προνομιακή μεταχείριση στους Αμερικανούς επενδυτές, καθώς το Κίεβο και οι Βρυξέλλες έχουν ήδη στρατηγική εταιρική σχέση για τις πρώτες ύλες.

Ωστόσο, το κείμενο της συμφωνίας αναφέρει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την πρόθεση της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ και την ανάγκη η συμφωνία αυτή να μην έρχεται σε σύγκρουση με αυτήν.

Λέει επίσης πως εάν η Ουκρανία χρειαστεί να επανεξετάσει τους όρους της συμφωνίας, λόγω «πρόσθετων υποχρεώσεων» στο πλαίσιο της ένταξης στην ΕΕ, τότε οι ΗΠΑ συμφωνούν να διαπραγματευτούν με καλή πίστη.

Επιπλέον, το Κίεβο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν πρόσθετες μεταφορές επενδύσεων και τεχνολογίας στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων από την ΕΕ και αλλού.

Η στρατιωτική δέσμευση των ΗΠΑ επανέρχεται στο τραπέζι…

Οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν τη συμφωνία ως απαραίτητη, προκειμένου η Ουκρανία να συνεχίσει να λαμβάνει τη στρατιωτική της βοήθεια.

Η πρώτη αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ουκρανίας και υπουργός Οικονομικών, Yulia Svyrydenko – η οποία μετέβη στην Ουάσινγκτον για να υπογράψει τη συμφωνία – δήλωσε ότι προβλέπεται η παροχή νέας βοήθειας από τις ΗΠΑ στο μέλλον, όπως συστήματα αεράμυνας.

Αυτό, επίσης, θα σηματοδοτούσε μια αλλαγή στρατηγικής για τον Ντόναλντ Τραμπ – ο οποίος προσπάθησε να μειώσει τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο.

Ένα εκκρεμές ερώτημα είναι τι θα σημάνει τελικά η συμφωνία για την κατάσταση του πολέμου. Το Κρεμλίνο δεν έχει ακόμη απαντήσει επίσημα στη συμφωνία.

…αλλά οι ΗΠΑ μπορούν να αποχωρήσουν ανά πάσα στιγμή

Φαίνεται, όμως, ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, κάτι για το οποίο η Ουκρανία και η Ευρώπη πιέζουν εδώ και καιρό τον Λευκό Οίκο.

Ο Τραμπ είναι απρόθυμος να δώσει την ίδια στρατιωτική δέσμευση που είχε δώσει ο Μπάιντεν, γεγονός που κατέστησε σαφές ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία.

Αντ’ αυτού, το ενδιαφέρον του για τη διατήρηση της πορείας της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία είναι περισσότερο «σιωπηρό», λόγω των οικονομικών δεσμεύσεων που ορίζονται σε αυτή τη συμφωνία.

Αυτό σημαίνει ότι θα εξακολουθεί να υπάρχει μια αστάθεια σχετικά με τη δέσμευση του σημαντικότερου συμμάχου του Κιέβου.

Τα κέρδη θα επανεπενδυθούν στην Ουκρανία;

Ένα ενδιαφέρον σημείο που τόνισε η κυβέρνηση της Ουκρανίας είναι ότι για την πρώτη δεκαετία του επενδυτικού ταμείου ανασυγκρότησης, τα κέρδη θα επανεπενδύονται πλήρως στην οικονομία της Ουκρανίας, είτε σε νέα έργα είτε σε ανασυγκρότηση.

Αυτό θα μπορούσε να είναι δυνητικά σημαντικό, εάν δεν υπάρχει οικονομικό όφελος για τις ΗΠΑ για 10 χρόνια.

Ωστόσο, η διάταξη αυτή δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται στη συμφωνία που υπογράφηκε στην Ουάσιγκτον, αν και μπορεί αργότερα να αποτελέσει μέρος μιας πρόσθετης «τεχνικής» συμφωνίας.

Μετά από αυτή την αρχική δεκαετή περίοδο, το Κίεβο λέει ότι τα κέρδη μπορούν να διανεμηθούν μεταξύ των εταίρων.

Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε αργά το βράδυ της Τετάρτης (30/4) στο Fox News ότι η συμφωνία είναι ένα μήνυμα προς τον αμερικανικό λαό πως «έχουμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε, να πάρουμε μέρος της χρηματοδότησης και των όπλων, να αποζημιωθούμε γι’ αυτά και να γίνουμε εταίροι στην επιτυχία του λαού της Ουκρανίας».