Η ιστορία και ο συμβολισμός της πολύχρωμης σημαίας του Pride

Με τα φωτεινά της χρώματα και τον παγκόσμιο αντίκτυπο, η σημαία του ουράνιου τόξου αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα στον κόσμο.

Συνδέεται άρρηκτα με τον αγώνα των LGBTQ+ κοινοτήτων για ορατότητα, αποδοχή, δικαιοσύνη και αγάπη — πέρα από τα όρια φύλου, φυλής ή ταυτότητας.

Όμως, ποια είναι η ιστορία πίσω από αυτή τη σημαία που κυματίζει με υπερηφάνεια σε κάθε γωνιά του πλανήτη κάθε Ιούνιο και όχι μόνο;

Η γέννηση ενός εμβλήματος: Ο Gilbert Baker και το 1978

Το 1978 στο Σαν Φρανσίσκο, ένας ακτιβιστής και καλλιτέχνης, ο Gilbert

Baker, δημιούργησε την πρώτη εκδοχή της σημαίας του Pride.

Αντίγραφο του αρχικού σχεδίου της οκτάχρωμης σημαίας του ουράνιου τόξου. Το 1998, ο Baker αναδημιούργησε το οκτάχρωμο σχέδιό του χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους κατασκευής για την 20ή επέτειο της δημιουργίας της σημαίας. Βαμμένο βαμβακερό μουσελίνα σε λευκό μουσελίνα υπόστρωμα, Συλλογή Σημαιών Gilbert Baker (2002-41), GLBT Historical Society

Εμπνευσμένος από το τραγούδι «Over the Rainbow» της Judy Garland και τα κοινωνικά κινήματα της δεκαετίας του ’60, σχεδίασε μια σημαία με οκτώ χρωματιστές λωρίδες, κάθε μία συμβολίζοντας ένα στοιχείο της ζωής:

Φούξια – Σεξ Κόκκινο – Ζωή Πορτοκαλί – Θεραπεία Κίτρινο – Ηλιακό φως Πράσινο – Φύση Τυρκουάζ – Τέχνη Ινδικό μπλε – Αρμονία Μωβ – Πνεύμα

Η σημαία παρουσιάστηκε πρώτη φορά στην Παρέλαση Ελευθερίας των Ομοφυλόφιλων στο Σαν Φρανσίσκο και αποτέλεσε ένα σύμβολο χαράς και περηφάνειας σε μια εποχή βαθιάς κοινωνικής καταπίεσης.

Αλλαγές στο σχέδιο και ευρεία αποδοχή

Η δολοφονία του Harvey Milk, του πρώτου ανοιχτά ομοφυλόφιλου εκλεγμένου αξιωματούχου στην Καλιφόρνια, τον Νοέμβριο του 1978, σηματοδότησε μια συγκινητική στροφή.

 Η σημαία Pride έγινε πλέον ένα σύμβολο μνήμης και αντίστασης.

Λόγω δυσκολιών στην εύρεση υφασμάτων για μαζική παραγωγή, αφαιρέθηκαν πρώτα η φούξια και έπειτα η τυρκουάζ λωρίδα, ενώ το ινδικό μπλε τροποποιήθηκε σε βασιλικό μπλε.

Έτσι δημιουργήθηκε η κλασική έκδοση των έξι χρωμάτων που κυριαρχεί μέχρι σήμερα.

Η διεύρυνση της έννοιας του Pride: Η σημαία της Φιλαδέλφειας

Το 2017, η πόλη της Φιλαδέλφειας προχώρησε στην προσθήκη δύο λωρίδων — μαύρης και καφέ — στο επάνω μέρος της σημαίας, για να τιμήσει τα LGBTQ+ άτομα έγχρωμου δέρματος, που αντιμετωπίζουν διακρίσεις ακόμα και μέσα στην ίδια την κοινότητα.

Η τροποποιημένη σημαία της γκέι υπερηφάνειας της Φιλαδέλφειας φαίνεται έξω από το Δημαρχείο στις 19 Ιουνίου 2017, στη Φιλαδέλφεια. (AP Photo/Matt Slocum, Αρχείο)

Αν και προκάλεσε κάποιες αντιδράσεις, η ανανεωμένη αυτή εκδοχή έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ένταξης και καταπολέμησης του ρατσισμού εντός της LGBTQ+ κοινότητας.

Η Progress Pride Flag: Ένα νέο κεφάλαιο

Το 2018, ο non binary σχεδιαστής Daniel Quasar παρουσίασε μια ακόμα πιο ενσωματωτική εκδοχή: την Progress Pride Flag.

Η σημαία αυτή διατηρεί τη βασική έκδοση των έξι χρωμάτων αλλά προσθέτει ένα σφηνοειδές μοτίβο με:

Τις ροζ, γαλάζιες και λευκές λωρίδες της τρανς σημαίας Μαύρη και καφέ λωρίδα για τις φυλετικές μειονότητες και άτομα που ζουν με HIV/AIDS ή έχουν χαθεί λόγω της επιδημίας

Το μοτίβο δείχνει προς τα δεξιά για να συμβολίσει την πρόοδο, ενώ η τοποθέτησή του αριστερά υπογραμμίζει την ανάγκη συνέχισης του αγώνα για ισότητα.

Η συμπερίληψη των ίντερσεξ ατόμων

Το 2021, ο ακτιβιστής Valentino Vecchietti από το Ηνωμένο Βασίλειο ενσωμάτωσε τη σημαία των ίντερσεξ στη σχεδίαση της Progress Pride Flag.

Προστέθηκε ένας κίτρινος κύκλος σε μωβ φόντο, χρώματα σκόπιμα επιλεγμένα ώστε να μην παραπέμπουν σε παραδοσιακές δυαδικές αναπαραστάσεις φύλου. Ο κύκλος συμβολίζει την ακεραιότητα και το δικαίωμα των ίντερσεξ ατόμων στην αυτοδιάθεση.

Αυτή η εκδοχή της σημαίας χαιρετίστηκε ως ακόμα ένα βήμα προς τη συνολική ενσωμάτωση όλων των φύλων και ταυτοτήτων στον LGBTQ+ αγώνα.

Πέρα από το σύμβολο: Η σημασία της συνέχισης του αγώνα

Η σημαία του Pride δεν είναι απλώς ένα χρωματιστό πανί. Είναι ένα ορατό σύμβολο αντίστασης, επιβίωσης και ενότητας.

Είναι η απόδειξη ότι οι κοινωνίες αλλάζουν, οι φωνές ακούγονται και ότι υπάρχει ακόμη δουλειά που πρέπει να γίνει για την αποδοχή και ισότητα όλων.