Η γήρανση του στόλου αυξάνει τα θαλάσσια ατυχήματα

Ο αριθμός των θαλάσσιων ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 15% το 2024. Σε συνδυασμό με την αύξηση των ατυχημάτων κατά 7% το 2023, αυτό αποτελεί ανησυχητική εξέλιξη για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, ιδίως με τον παγκόσμιο στόλο να αυξάνεται με σημαντικά βραδύτερο ρυθμό. Πρόκειται για μια τάση που έχει καθιερωθεί εδώ και αρκετά χρόνια και αποδίδεται από τους ειδικούς στη γήρανση του στόλου.

Μπορεί ο αριθμός των πλοίων που «χάθηκαν» το 2024 να έχει μειωθεί σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ (μόλις 27), ωστόσο τα ατυχήματα που προκάλεσαν ζημιές στα πλοία αυξήθηκαν κατά 10% σύμφωνα με μελέτη του ασφαλιστικού γίγαντα

Μια ανάλογη εικόνα δίνει μια νέα σχετική μελέτη του νορβηγικού νηογνώμονα DNV, η οποία δημοσιοποιήθηκε στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης «Nor Shipping», η οποία σημειώνει ότι ενώ ο συνολικός αριθμός των ατυχημάτων μειώθηκε κατά 5% μεταξύ 2014 και 2018, έκτοτε ο αριθμός αυτός αυξάνεται κάθε χρόνο.

Μεταξύ 2018 και 2024, ο αριθμός των ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 42%. Κατά την ίδια περίοδο, ο αριθμός των πλοίων στον παγκόσμιο στόλο αυξήθηκε μόνο κατά 10%.

Τα στοιχεία για τα ατυχήματα της μελέτης του DNV, τα οποία προέρχονται από τη Lloyd’s List Intelligence, έχουν κατηγοριοποιηθεί στις ακόλουθες ενότητες: συγκρούσεις με άλλο πλοίο, επαφή με στατικό αντικείμενο (π.χ. τοίχος λιμανιού), πυρκαγιά/έκρηξη, βύθιση (βυθισμένο ή βυθισμένο), ζημιά στο κύτος (τρύπα, ρωγμή ή δομική βλάβη), ζημιά ή βλάβη μηχανημάτων (π.χ. απώλεια πηδαλίου, βλάβη), πειρατεία, απώλεια ή ζημιά λόγω πολέμου κατά τη διάρκεια εχθροπραξιών και ναυάγιο ή προσάραξη (εξέλιξη).

Οι ζημιές/βλάβες μηχανημάτων αντιπροσωπεύουν παραδοσιακά το μεγαλύτερο μέρος των ατυχημάτων. Ωστόσο, το ποσοστό τους αυξήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.

Το 2014 αυτές αντιπροσώπευαν το 38% όλων των ατυχημάτων, αλλά αυξήθηκαν στο 60% έως το 2024. Ενώ οι λόγοι για αυτού του είδους τα ατυχήματα είναι πολλοί και ποικίλοι, ορισμένα βασικά στοιχεία ξεχωρίζουν από τις στατιστικές, σημειώνει η μελέτη.

Στην κορυφή της λίστας, αναφέρει ο DNV, βρίσκεται η γήρανση του παγκόσμιου στόλου. Το 2014 το 36% του παγκόσμιου στόλου ήταν 25 ετών ή παλαιότερο, με ένα επιπλέον 7% να βρίσκεται στην ηλικιακή κατηγορία 20-24 ετών (σύνολο 43% στις δύο κατηγορίες). Το 2024 το 44% του παγκόσμιου στόλου ήταν άνω των 25 ετών, με 9% στην ηλικιακή κατηγορία 20-24 ετών (σύνολο 53%).

Μια σειρά διαφορετικών παραγόντων συμβάλλουν στη γήρανση του στόλου, εκτιμά ο DNV. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε υψηλή ζήτηση για μεταφορική ικανότητα, με αποτέλεσμα οι ναύλοι να εκτοξευθούν στα ύψη, ιδιαίτερα το 2024. Πολλοί πλοιοκτήτες καθυστερούν την απόσυρση πλοίων που κανονικά θα αποσύρονταν, επιλέγοντας αντ’ αυτού να επωφεληθούν από την άνοδο των ναύλων.

Αλλοι παράγοντες που επίσης παίζουν ρόλο είναι οι νέοι κανονισμοί του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και της ΕΕ σχετικά με τις εκπομπές και την αποδοτικότητα των καυσίμων. Οι νέοι κανονισμοί  έχουν κάνει τους πλοιοκτήτες διστακτικούς στις επενδύσεις σε νεότευκτα πλοία μέχρι να είναι πιο σίγουροι για τα νέα καύσιμα που θα υιοθετήσουν. Επιπλέον, ο χώρος στα ναυπηγεία είναι περιορισμένος και τα κόστη κατασκευής είναι υψηλά, οδηγώντας τους πλοιοκτήτες να επικεντρωθούν στα υπάρχοντα περιουσιακά τους στοιχεία ή να αναβαθμίσουν ή να εκσυγχρονίσουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία αντί να τα αντικαταστήσουν.

Σε κάθε περίπτωση, η γήρανση του παγκόσμιου στόλου έχει σαφή επίδραση στις στατιστικές των ατυχημάτων.

Πάνω από το ήμισυ (52%) όλων των συμβάντων το 2024 αποδόθηκε σε πλοία ηλικίας 20 ετών και άνω, με το 41% των συμβάντων να αφορά πλοία στην κατηγορία ηλικίας 25 ετών και άνω. Αντίθετα, το 41% των συμβάντων το 2014 προήλθε από πλοία ηλικίας άνω των 20 ετών, με το 32% να προέρχεται από την κατηγορία ηλικίας 25 ετών και άνω.

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν επίσης ότι η αύξηση των ατυχημάτων το 2024 παρατηρείται κυρίως στο παλαιότερο τμήμα του στόλου. Σε πραγματικούς όρους, ο αριθμός των ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 358 μεταξύ του 2023 και του 2024. Περίπου 285 από αυτά τα ατυχήματα προκλήθηκαν από πλοία ηλικίας άνω των 25 ετών, που αντιπροσωπεύουν το 80% της συνολικής αύξησης των ατυχημάτων αύξησης. Από αυτά, 236 (83%) αποδόθηκαν σε βλάβες/αστοχίες μηχανημάτων.