Γρίφος η «απάντηση» του Ιράν στην εμπλοκή των ΗΠΑ: Οι τρεις επιλογές της Τεχεράνης

Σε μια δραματική κίνηση, οι ΗΠΑ ένωσαν τις δυνάμεις τους με το Ισραήλ στις επιθέσεις εναντίον του Ιράν, πραγματοποιώντας μεγάλης κλίμακας χτυπήματα σε τρεις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, το Φόρντο, το Νατάνζ και το Ισφαχάν, με τον Πρόεδρο Τραμπ να δηλώνει ότι «καταστράφηκαν πλήρως και ολοκληρωτικά».

Την ίδια ώρα όμως υψηλόβαθμη ιρανική πηγή δήλωσε στο Reuters ότι το μεγαλύτερο μέρος του εξαιρετικά εμπλουτισμένου ουρανίου που ήταν αποθηκευμένο

στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Φορντό μεταφέρθηκε σε άγνωστη τοποθεσία πριν από τα αμερικανικά πλήγματα. Η πηγή πρόσθεσε ότι ο αριθμός του προσωπικού στην τοποθεσία είχε επίσης μειωθεί στο ελάχιστο εν όψει μιας πιθανής επίθεσης. Ιρανός βουλευτής λέει ότι το μεγαλύτερο μέρος όσων καταστράφηκαν στο Φορντό  ήταν «μόνο στο έδαφος και μπορεί να αποκατασταθούν».

O πρόεδρος των ΗΠΑ, προειδοποίησε το Ιράν ότι «πρέπει τώρα να κάνει ειρήνη», διαφορετικά «οι μελλοντικές επιθέσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο εύκολες».

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, δημοσίευσε στο X ότι οι αμερικανικές επιδρομές που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας έχουν τινάξει στον αέρα κάθε πιθανότητα διπλωματίας με τους Αμερικανούς ή τους Ευρωπαίους.

Το Ιράν και οι σύμμαχοί του είχαν απειλήσει να στοχεύσουν τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή ως απάντηση σε οποιαδήποτε άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση. Ωστόσο, οι στρατιωτικές του δυνατότητες έχουν υποστεί σημαντική ζημιά μετά από εννέα ημέρες επιθέσεων και οι ομάδες που υποστηρίζει, μέρος του λεγόμενου Άξονα Αντίστασης, έχουν επίσης αποδυναμωθεί.

Οποιαδήποτε αντίποινα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περισσότερες επιθέσεις από τις ΗΠΑ, καθώς ο Πρόεδρος Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω δράσης: «Να θυμάστε ότι υπάρχουν πολλοί στόχοι που έχουν απομείνει».

Το Ιράν έχει τώρα τρεις επιλογές ως απάντηση στην επίθεση των ΗΠΑ, σύμφωνα με το BBC:

Να μην κάνει τίποτα. Αυτό θα μπορούσε να το γλιτώσει από περαιτέρω επιθέσεις των ΗΠΑ. Θα μπορούσε ακόμη και να επιλέξει τη διπλωματική οδό και να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, το να μην κάνει τίποτα θα κάνει το ιρανικό καθεστώς να φαίνεται αδύναμο, ειδικά μετά από όλες τις προειδοποιήσεις του για σοβαρές επιπτώσεις σε περίπτωση επίθεσης των ΗΠΑ. Μπορεί να αποφασίσει ότι ο κίνδυνος να αποδυναμώσει την επιρροή του στον πληθυσμό υπερτερεί του κόστους περαιτέρω επιθέσεων των ΗΠΑ.

Να ανταποδώσει σκληρά και γρήγορα. Το Ιράν διαθέτει ακόμη ένα σημαντικό οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων, τα οποία κατασκευάζει και κρύβει εδώ και χρόνια. Έχει μια λίστα με περίπου 20 αμερικανικές βάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής από τις οποίες μπορεί να επιλέξει. Θα μπορούσε επίσης να εξαπολύσει «σμήνη επιθέσεων» εναντίον πολεμικών πλοίων του αμερικανικού ναυτικού χρησιμοποιώντας drones και τορπιλάκατους.

Αντίποινα αργότερα, σε χρόνο της δικής του επιλογής. Αυτό θα σήμαινε να περιμένει μέχρι να υποχωρήσει η τρέχουσα ένταση και να εξαπολύσει αιφνιδιαστική επίθεση όταν οι αμερικανικές βάσεις δεν θα βρίσκονται πλέον σε μέγιστη επιφυλακή.

Η Τεχεράνη εκτιμά ότι οι ΗΠΑ δεν θα κάνουν πίσω μπροστά σε «οποιοδήποτε έγκλημα» για να στηρίξουν το Ισραήλ

Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών υποστήριξε σήμερα ότι τα αμερικανικά πλήγματα σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις καταδεικνύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα κάνουν πίσω μπροστά σε «οποιοδήποτε έγκλημα» για να στηρίξουν το Ισραήλ στον πόλεμό του εναντίον του Ιράν.

«Είναι πλέον εντελώς ξεκάθαρο σε όλους ότι το καθεστώς που κατέχει θέση μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας, δεν σέβεται καμιά αρχή και καμιά ηθική και δεν κάνει πίσω μπροστά σε οποιαδήποτε παρανομία και κανένα έγκλημα για να εξυπηρετήσει τους στόχους ενός κατοχικού γενοκτονικού καθεστώτος», τονίζει το υπουργείο σε ανακοίνωσή του, αναφερόμενο στις Ηνωμένες Πολιτείες και μετά στο Ισραήλ.

Τί ακολούθησε της επίθεσης

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε διάγγελμά του δήλωσε ότι οι βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν «εξαλείφθηκαν πλήρως και πλήρως» προς το έθνος από τον Λευκό Οίκο. Δεν υπήρξε ανεξάρτητη εκτίμηση ζημιών.

Ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν επιβεβαίωσε ότι πραγματοποιήθηκαν επιθέσεις στις εγκαταστάσεις του στο Φόρντο, το Ισφαχάν και το Νατάνζ, αλλά επέμεινε ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα δεν θα σταματήσει. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) δήλωσε ότι, μέχρι στιγμής, δεν έχουν υπάρξει αναφορές για αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας εκτός των εγκαταστάσεων μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στο Φορντό, το Ισφαχάν και το Νατάνζ.

Δεν ήταν σαφές εάν οι ΗΠΑ θα συνέχιζαν να επιτίθενται στο Ιράν μαζί με τον σύμμαχό τους Ισραήλ, το οποίο βρίσκεται σε πόλεμο με το Ιράν εδώ και εννέα ημέρες. «Ή θα υπάρξει ειρήνη ή θα υπάρξει τραγωδία για το Ιράν», είπε. Ο Τραμπ ενήργησε χωρίς την άδεια του Κογκρέσου και προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν περαιτέρω πλήγματα εάν η Τεχεράνη προβεί σε αντίποινα εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων.

Το Υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον «πρόδωσε τη διπλωματία» με τις στρατιωτικές επιθέσεις υπέρ του Ισραήλ και δήλωσε ότι τώρα «οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει οι ίδιες έναν επικίνδυνο πόλεμο εναντίον του Ιράν». «Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν διατηρεί το δικαίωμά της να αντισταθεί με πλήρη ισχύ στην στρατιωτική επιθετικότητα των ΗΠΑ και στα εγκλήματα που διαπράττει αυτό το αδίστακτο καθεστώς, και να υπερασπιστεί την ασφάλεια και τα εθνικά συμφέροντα του Ιράν», ανέφερε το υπουργείο σε μια μακροσκελή δήλωση.

Ώρες μετά τις αμερικανικές επιθέσεις, ιρανικοί πύραυλοι έπληξαν περιοχές στο βόρειο και κεντρικό Ισραήλ, σύμφωνα με μια ισραηλινή υπηρεσία διάσωσης. Οι αρχικές αναφορές έκαναν λόγο για τουλάχιστον 86 ελαφρά τραυματίες και πολλά κτίρια που υπέστησαν ζημιές.

Μετά το ιρανικό μπαράζ πυραύλων, ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι «εξουδετέρωσε γρήγορα» τους ιρανικούς εκτοξευτές πυραύλων που είχαν εκτοξεύσει και ότι είχε ξεκινήσει μια σειρά από επιθέσεις εναντίον στρατιωτικών στόχων στο δυτικό Ιράν.

Γιατί οι ΗΠΑ βοήθησαν το Ισραήλ

Το Ιράν υποστηρίζει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα προορίζεται μόνο για ειρηνικούς σκοπούς και οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν εκτιμήσει ότι η Τεχεράνη δεν επιδιώκει ενεργά την κατασκευή βόμβας. Ωστόσο, ο Τραμπ και οι Ισραηλινοί ηγέτες έχουν υποστηρίξει ότι το Ιράν θα μπορούσε να κατασκευάσει γρήγορα πυρηνικά όπλα, γεγονός που το καθιστά άμεση απειλή.

Η απόφαση για άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο έρχεται μετά από περισσότερες από μία εβδομάδες αεροπορικών επιδρομών του Ισραήλ που υποβάθμισαν σημαντικά την αεράμυνα και τις επιθετικές πυραυλικές δυνατότητες του Ιράν και κατέστρεψαν τις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού πυρηνικών όπλων του. Ωστόσο, Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι τα αμερικανικά βομβαρδιστικά stealth B-2 και η βόμβα bunker-buster των 30.000 λιβρών (13.500 κιλών) προσέφεραν την καλύτερη πιθανότητα καταστροφής βαριά οχυρωμένων εγκαταστάσεων που συνδέονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, τα οποία είναι θαμμένα βαθιά στο υπέδαφος.

Ο Τραμπ φαίνεται να έκανε τον υπολογισμό —με την παρότρυνση Ισραηλινών αξιωματούχων και πολλών Ρεπουμπλικανών νομοθετών— ότι η επιχείρηση του Ισραήλ είχε μαλακώσει το έδαφος και παρουσίασε μια ίσως άνευ προηγουμένου ευκαιρία να αναχαιτίσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ίσως και μόνιμα.

Το Ισραήλ ανακοίνωσε την Κυριακή ότι έκλεισε τον εναέριο χώρο του τόσο για εισερχόμενες όσο και για εξερχόμενες πτήσεις μετά τις αμερικανικές επιθέσεις. Ο Λευκός Οίκος και το Πεντάγωνο δεν έδωσαν άμεσα λεπτομέρειες για την επιχείρηση. Οι στρατιωτικοί ηγέτες των ΗΠΑ έχουν προγραμματίσει ενημέρωση στις 8 π.μ. ώρα Ανατολικής Αμερικής.

Η στροφή του Τραμπ

Η απόφαση για επίθεση ήταν επικίνδυνη για τον Τραμπ, ο οποίος κέρδισε τον Λευκό Οίκο εν μέρει χάρη στην υπόσχεση να κρατήσει την Αμερική μακριά από δαπανηρές ξένες συγκρούσεις και χλεύασε την αξία του αμερικανικού παρεμβατισμού. Αλλά ο Τραμπ ορκίστηκε επίσης ότι δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και αρχικά ήλπιζε ότι η απειλή βίας θα έκανε τους ηγέτες της χώρας να εγκαταλείψουν ειρηνικά το πυρηνικό τους πρόγραμμα.

Επί μήνες, ο Τραμπ έλεγε ότι ήταν αφοσιωμένος σε μια διπλωματική προσπάθεια για να πείσει το Ιράν να εγκαταλείψει τις πυρηνικές του φιλοδοξίες. Και δύο φορές – τον Απρίλιο και ξανά στα τέλη Μαΐου – έπεισε τον Νετανιάχου να αναβάλει την στρατιωτική δράση εναντίον του Ιράν και να δώσει στη διπλωματία περισσότερο χρόνο.

Αφού το Ισραήλ άρχισε να χτυπά το Ιράν, ο Τραμπ πέρασε από το να εκφράσει δημόσια την ελπίδα ότι η στιγμή θα μπορούσε να είναι μια «δεύτερη ευκαιρία» για το Ιράν να κάνει μια συμφωνία, στο να εκφέρει σαφείς απειλές στον Χαμενεΐ και να κάνει εκκλήσεις για άνευ όρων παράδοση της Τεχεράνης. Έχει εξοργιστεί με την κριτική ορισμένων υποστηρικτών του, οι οποίοι έχουν υποστηρίξει ότι η περαιτέρω εμπλοκή των ΗΠΑ θα αποτελούσε προδοσία προς όσους προσελκύστηκαν από την υπόσχεσή του να τερματίσει την εμπλοκή των ΗΠΑ σε δαπανηρούς και ατελείωτους πολέμους.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επαίνεσε την απόφαση του Τραμπ να επιτεθεί σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα με το οποίο απευθύνθηκε στον Αμερικανό πρόεδρο. «Η τολμηρή σας απόφαση να στοχοποιήσετε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, με την τρομερή και δίκαιη δύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών, θα αλλάξει την ιστορία», είπε ο Νετανιάχου σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ «έχουν κάνει αυτό που καμία άλλη χώρα στη γη δεν θα μπορούσε να κάνει».

Φόβοι για έναν ευρύτερο πόλεμο

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτήρισε τις επιθέσεις «επικίνδυνη κλιμάκωση», καθώς οι παγκόσμιοι ηγέτες άρχισαν τις παρεμβάσεις με εκκλήσεις για διπλωματία. «Υπάρχει αυξανόμενος κίνδυνος αυτή η σύγκρουση να ξεφύγει γρήγορα από τον έλεγχο — με καταστροφικές συνέπειες για τους πολίτες, την περιοχή και τον κόσμο», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.

Οι αντάρτες Χούθι στην Υεμένη, οι οποίοι υποστηρίζονται από το Ιράν και είχαν απειλήσει να επαναλάβουν τις επιθέσεις σε αμερικανικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα εάν η κυβέρνηση Τραμπ ενταχθεί στη στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ, ενώ κάλεσαν άλλα μουσουλμανικά έθνη να σχηματίσουν «ένα μέτωπο ενάντια στην σιωνιστική-αμερικανική αλαζονεία».

Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προειδοποίησε τις Ηνωμένες Πολιτείες την Τετάρτη ότι οι επιθέσεις που στοχεύουν την Ισλαμική Δημοκρατία «θα οδηγήσουν σε ανεπανόρθωτη ζημιά γι’ αυτές». Και ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαΐλ Μπαγκάεϊ, δήλωσε ότι «οποιαδήποτε αμερικανική παρέμβαση θα ήταν συνταγή για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στην περιοχή».

Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε το Σάββατο ότι προετοιμάζεται για την πιθανότητα ενός μακροχρόνιου πολέμου, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν προειδοποίησε πριν από την επίθεση των ΗΠΑ ότι η αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή «θα ήταν πολύ, πολύ επικίνδυνη για όλους».

Οι ισραηλινές επιδρομές στο Ιράν έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 865 ανθρώπους και έχουν τραυματίσει 3.396 άλλους, σύμφωνα με την ομάδα Human Rights Activists με έδρα την Ουάσινγκτον. Η ομάδα ανέφερε ότι από τους νεκρούς, αναγνώρισε 363 πολίτες και 215 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας.