Μπορεί η Ευρώπη να σταματήσει τον Νετανιάχου;

Παραμονή της συμπλήρωσης 600 ημερών από την έναρξη του πολέμου, οι νεκροί στη Λωρίδα της Γάζας πλησιάζουν τις 55.000. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, λιγότερο από το 5% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Γάζας μπορούν πλέον να καλλιεργηθούν. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 64% του ιατρικού εξοπλισμού και το 42% βασικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των παυσίπονων, έχουν εξαντληθεί. Ανθρωπιστικές

οργανώσεις δεν παύουν να προειδοποιούν για τον κίνδυνο λιμού στον παλαιστινιακό θύλακο. Η κυβέρνηση Νετανιάχου συνεχίζει ωστόσο απτόητη την επιχείρηση Αρματα του Γεδεών, με δεδηλωμένο στόχο τον εκτοπισμό του πληθυσμού σε περιοχές υπό τον έλεγχο του ισραηλινού στρατού προς το νότιο κομμάτι της Γάζας. Χθες, ο στρατός εξέδωσε κατεπείγουσα εντολή εκκένωσης όλης της Νότιας Γάζας, με εξαίρεση την «ανθρωπιστική ζώνη» Μαουάσι. Σε αυτό το πλαίσιο, το ερώτημα είναι: μπορεί κανείς να σταματήσει αυτή τη σφαγή;

Η Ουάσιγκτον, είναι η προφανής απάντηση. Παρότι, όμως, ο Ντόναλντ Τραμπ διαβεβαίωσε προχθές ότι θέλει να μπει ένα τέλος στον πόλεμο στη Γάζα «το συντομότερο δυνατόν», εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι δεν ασκεί αρκετή πίεση στην κυβέρνηση Νετανιάχου – ο ίδιος έχει πει άλλωστε πως θέλει να μετατρέψει τη Γάζα σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», εκτοπίζοντας τους παλαιστίνιους κατοίκους της σε γειτονικές χώρες, σχέδιο με το οποίο ουδόλως διαφωνεί ο ισραηλινός πρωθυπουργός, και δη οι ακροδεξιοί κυβερνητικοί εταίροι του. Μένουν λοιπόν η ΕΕ, η Βρετανία και ο Καναδάς. Η Βρετανία αποφάσισε πρόσφατα να παγώσει τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με το Ισραήλ. Ο Καναδάς έχει απειλήσει με κυρώσεις. Και η ΕΕ αποφάσισε να επανεξετάσει (η Κομισιόν) τη Συμφωνία Σύνδεσης που είναι σε ισχύ από το 2000, ώστε να ελέγξει αν το Ισραήλ σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές αρχές, όπως επιτάσσει το άρθρο 2 της: σύμφωνα με τις πληροφορίες, μόνο εννέα από τα 27 κράτη-μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, αντιτάχθηκαν στην αναθεώρηση της συμφωνίας αυτής, που έχει ως στόχο να διευκολύνει τον διάλογο και το εμπόριο μεταξύ των δύο μερών.

Πρόκειται βέβαια πρωτίστως για μία συμβολική κίνηση. Δεν δόθηκε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και επιπλέον θα χρειαζόταν ομοφωνία μεταξύ των 27, που δεν υπάρχει, ώστε να ανασταλεί η εφαρμογή της Συμφωνίας Σύνδεσης. Bασικές διατάξεις της, ωστόσο, μεταξύ άλλων για το εμπόριο και τη συμμετοχή του Ισραήλ στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης της έρευνας «Horizon», μπορούν να παγώσουν εφόσον υπάρχει ειδική πλειοψηφία. Που σημαίνει πως αν το θελήσει, η ΕΕ μπορεί να βαρύνει σημαντικά στις αποφάσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου. Οπως θυμίζει άλλωστε η ιταλική «Corriere della Sera», είναι ο βασικός εμπορικός εταίρος του Ισραήλ – ενώ το αντίθετο δεν ισχύει, το Ισραήλ είναι μόλις ο 31ος κατά σειρά εμπορικός εταίρος της ΕΕ. Το ένα τρίτο και πλέον του συνολικού ισραηλινού εμπορίου είναι με την ΕΕ: ένας κύκλος εργασιών 42,6 δισεκατομμυρίων ευρώ (εισάγουμε 15,9 δισεκατομμύρια – κυρίως ολοκληρωμένα ηλεκτρονικά κυκλώματα καθώς και φρέσκα και αποξηραμένα φρούτα – και εξάγουμε προϊόντα αξίας 26,7 δισεκατομμυρίων). Με δυο λόγια: αν το αποφάσιζε η ΕΕ, το 28,8% των εξαγωγών και το 32% των εισαγωγών του Ισραήλ θα απειλούνταν.

Η κυβέρνηση της Ισπανίας πρότεινε προχθές να επιβληθεί διεθνές εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ. Η Γερμανία απέρριψε χθες την πρόταση, επικρίνοντας όμως παράλληλα τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα. Σε νέα επιστολή τους προς τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών, η ομάδα EU Staff for Peace, Εργαζόμενοι στην ΕΕ υπέρ της Ειρήνης, κατήγγειλαν την ΕΕ για «ελάχιστη ή καθόλου ουσιαστική δράση» ως απάντηση στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.