Μπαράζ επιθέσεων σε εβραϊκούς στόχους προκαλεί ανησυχία για έξαρση του αντισημιτισμού

Γκράφιτι με θρησκευτικά σύμβολα, σβάστικες, αισχρά συνθήματα, βεβήλωση τάφων. Ετσι θα περιέγραφε κανείς συνοπτικά τα αποτελέσματα των βανδαλισμών που υφίστανται τα μνημεία και οι χώροι θρησκευτικής σημασίας των Εβραίων στην Ελλάδα, με επιθέσεις τέτοιου τύπου να καταγράφονται όλο και πιο συχνά, σε όλη την επικράτεια, όχι μόνο στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη αλλά και σε μικρότερες

Ακόμη και μέσα στο 2020, μια χρονιά που υπήρχε σημαντικά περιορισμένη κινητικότητα λόγω της πανδημίας, καταγράφηκαν μικρά «μπαράζ» βανδαλισμών, το τελευταίο στις 3 Δεκεμβρίου, στην εξωτερική πρόσοψη της συναγωγής και στο μνημείο του Ολοκαυτώματος στη Λάρισα, τα οποία - όπως προέκυψε από την έρευνα των Αρχών - βεβήλωσε ρασοφόρος, ζωγραφίζοντας πάνω τους με σπρέι το χριστόγραμμα. Νωρίτερα, τον Οκτώβριο, καταγράφηκαν τέσσερα περιστατικά. Στις 5 Οκτωβρίου, δυο μέρες πριν από την καταδικαστική απόφαση για τα μέλη της Χρυσής Αυγής, άγνωστοι έγραψαν το απειλητικό ναζιστικό σύνθημα «Juden raus» («Εβραίοι έξω») με το σήμα των SS κι έναν μαίανδρο, στο εβραϊκό νεκροταφείο της Αθήνας. Στις 10 Οκτωβρίου, το εβραϊκό νεκροταφείο Θεσσαλονίκης «λερώθηκε» με το σύνθημα «Death to Israel» («Θάνατος στο Ισραήλ»). Την επόμενη μέρα, 11 Οκτωβρίου, άγνωστοι έσπασαν τέσσερις τάφους στο εβραϊκό νεκροταφείο της Ρόδου. Και, τέλος, στις 16 Οκτωβρίου, εμφανίστηκε το σύνθημα «With Jews you lose» («Με τους Εβραίους χάνεις») στη Θεσσαλονίκη, στην πρόσοψη του μνημείου που είναι αφιερωμένο στους 50.000 Θεσσαλονικείς Εβραίους που εξοντώθηκαν και το οποίο γίνεται συχνά στόχος βανδαλισμών.

Στόχος των αντισημιτών με τα σπρέι έγινε ακόμη και το Μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων στην Πλατεία Καραϊσκάκη, στις 13 Αυγούστου.

Παρόμοια εικόνα μας δίνει και η καταγραφή περιστατικών του 2019, με χαρακτηριστικές τις δυο επιθέσεις, τον Φεβρουάριο και τον Δεκέμβριο, στα Τρίκαλα, στη συναγωγή, το μνημείο Ολοκαυτώματος και το εβραϊκό νεκροταφείο, καθώς και τη βεβήλωση, τον Απρίλιο, των τιμητικών πλακών στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, εις μνήμη των εργαζόμενων θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Σύμφωνα με την «Εκθεση για τα περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας στην Ελλάδα» που δημοσιοποιεί η γενική γραμματεία Θρησκευμάτων, το 2018 σημειώθηκαν 20 περιστατικά ρατσιστικού -αντισημιτικού χαρακτήρα, ενώ το 2017 καταγράφηκαν 11. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τα στερεότυπα και τον αντισημιτικό-εβραιοφοβικό δημόσιο λόγο, που παραμένει διάχυτος και με πολλές εκφάνσεις, η κατάσταση είναι απογοητευτική. Το τελευταίο χρονικό διάστημα, μάλιστα, ο αντισημιτισμός έχει βρει πρόσφορο έδαφος και στις θεωρίες συνωμοσίας που σχετίζονται με το ξέσπασμα αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισης της πανδημίας διεθνώς.

Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι βίαιος, υπό την έννοια ότι δεν εκφράζεται με σωματική και δολοφονική βία όπως σε άλλες χώρες, είναι ωστόσο βαθύς, έχει ιδιαίτερα θρησκευτικά, εθνικά, πολιτικά χαρακτηριστικά και ιστορική συνέχεια, από τον προπολεμικό αντισημιτισμό και τις λαϊκές δοξασίες ως τις λεηλασίες σε βάρος των εβραϊκών περιουσιών και μνημείων μετά το Ολοκαύτωμα. Είναι ενδεικτικό ότι τα αποτελέσματα των ερευνών για τις αντισημιτικές, εβραιοφοβικές και συνωμοσιολογικές αντισιωνιστικές απόψεις στην Ελλάδα είναι αποκαρδιωτικά. Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε η Anti-Defamation League σε 100 χώρες το 2014, το 69% των ελλήνων πολιτών διακατέχεται από αντισημιτικά αισθήματα, ενώ ανάλογα ποσοστά κατέγραψε η Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στην έρευνα που περιλαμβάνεται στην έκθεση «Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 2019 από το Ιδρυμα Χάινριχ Μπελ. Το 65,14% των συμμετεχόντων θεωρούν πως «οι Εβραίοι εκμεταλλεύονται το Ολοκαύτωμα για να έχουν καλύτερη αντιμετώπιση από διεθνή κέντρα αποφάσεων», το 21% συμφωνεί ότι θα έπρεπε να απαγορεύεται να αγοράζουν γη, το 34,63% διαφωνεί με τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στα σχολεία, το 17% θεωρεί δικαιολογημένη τη βεβήλωση μνημείων, ενώ το 60% θεωρεί ότι οι Ελληνες Εβραίοι έχουν μειωμένη εθνική συνείδηση σε σχέση με τους ορθόδοξους χριστιανούς.