Ημέρα μνήμης Γενοκτονίας των Ποντίων – Τι πρέπει να γνωρίζουμε – Τα μηνύματα των κομμάτων

Το 1915 ήταν μια χρονιά ορόσημο για τον ποντιακό ελληνισμό της Μικράς Ασίας. Τη χρονιά εκείνη, και ενώ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη είχαν εμπλακεί στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Τούρκοι εκπόνησαν ένα σχέδιο εξόντωσης των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας. Τον Ιούνιο πραγματοποιήθηκε η εξορία και στη συνέχεια η σφαγή των Αρμενίων, ενώ αρχίζουν οι πρώτες βιαιοπραγίες εναντίον του ποντιακού στοιχείου. Τον Δεκέμβριο του 1916 εκπονήθηκε από τους Τούρκους στρατηγούς Εμβέρ και Ταλαάτ σχέδιο εξόντωσης του άμαχου ελληνικού πληθυσμού του Πόντου που προέβλεπε «Άμεση εξόντωση μόνον των ανδρών των

πόλεων από 16 έως 60 ετών και γενική εξορία όλων των ανδρών και γυναικόπαιδων των χωριών στα ενδότερα της Ανατολής με πρόγραμμα σφαγής και εξόντωσης».

Το πρόγραμμα ξεκίνησε 15 ημέρες αργότερα και εφαρμόστηκε κυρίως στις περιοχές της Σαμψούντας και της Πάφρας. Η περιοχή της Τραπεζούντας είχε γλιτώσει από τη μανία των Τούρκων διότι είχε καταληφθεί τον Απρίλιο του 1916 από τον ρωσικό στρατό. Όταν όμως οι Ρώσοι εγκατέλειψαν την πόλη τον Φεβρουάριο του 1918, τότε ο μισός περίπου πληθυσμός της περιοχής εγκατέλειψε τις εστίες του και ακολούθησε τον ρωσικό στρατό κατά την υποχώρησή του. Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Καυκάσου και των παραλίων της Γεωργίας.

Οι εκκλήσεις τους για να συμπεριληφθούν στο ελληνικό κράτος δεν εισακούστηκαν από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος θεωρούσε ότι ο Πόντος ήταν πολύ απομακρυσμένος από τις υπόλοιπες ελληνικές περιοχές με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η υπεράσπισή του από τις τουρκικές επιδρομές. Σε αντάλλαγμα πρότεινε να προχωρήσουν οι Πόντιοι στη δημιουργία μιας ομοσπονδίας με τους Αρμένιους, και πράγματι ο αρχιεπίσκοπος Τραπεζούντας Χρύσανθος Φιλιππίδης και ο πρόεδρος των Αρμενίων Αλέξανδρος Χατισιάν υπέγραψαν τον Ιανουάριο του 1920 συμφωνία για τη δημιουργία ποντοαρμενικού κράτους. Όμως τον Νοέμβριο του 1920 ο αρμενικός στρατός ηττήθηκε στο Ερζερούμ από τις δυνάμεις του Κεμάλ με αποτέλεσμα να συνθηκολογήσουν οι Αρμένιοι και να μείνουν οι Πόντιοι μόνοι τους. Έκτοτε και μέχρι τον Αύγουστο του 1922 ο Κεμάλ, έχοντας εκκαθαρίσει τα δευτερεύοντα μέτωπα στη Μικρά Ασία, προχώρησε ανενόχλητος στη σταδιακή εξόντωση του ποντιακού ελληνισμού. Οι πόλεις και τα χωριά κάηκαν, οι χωρικοί σφάχτηκαν, ατιμάστηκαν, εξορίστηκαν ή έφευγαν ομαδικά στα δάση και στα βουνά. Όσοι άνδρες συλλαμβάνονταν προωθούνταν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Υπολογίζεται ότι στο διάστημα 1914-1922 εξοντώθηκαν περίπου 200.000 Πόντιοι.

Οι Τούρκοι εκτόπιζαν και εξόριζαν τους Έλληνες μέσα στην βαρύτερη κακοκαιρία, χωρίς να τους επιτρέπουν να παραλάβουν ούτε τρόφιμα ούτε στρώματα. Τα κυβερνητικά όργανα που συνόδευαν τους εκτοπιζόμενους δεν επέτρεπαν στα θύματά τους να σταθμεύουν σε κατοικημένα μέρη, αλλά μόνο σε μέρη έρημα και εκτεθειμένα στις χειμερινές συνθήκες. Ο σκοπός ήταν διπλός: πρώτα να μην μπορούν να στεγασθούν και έπειτα να μην μπορούν να αγοράσουν τρόφιμα. Δεν επέτρεπαν για κανένα λόγο να δώσουν βοήθεια στους γέρους γονείς ή στα ανήλικα παιδιά και στους αρρώστους, οι οποίοι εγκαταλείπονταν στα φαράγγια και στα δάση και πέθαιναν από την πείνα ή αποτελειώνονταν από την λόγχη των Τούρκων. Σε διάφορα μέρη της χώρας ιδρύθηκαν λουτρώνες δήθεν για στρατιωτικούς λόγους. Τα κυβερνητικά και αστυνομικά όργανα που οδηγούσαν τους μετατοπιζόμενους εξανάγκαζαν τους δυστυχείς για λόγους δήθεν υγιεινής να λουστούν. Έβαζαν κατά εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά στα λουτρά, γυμνούς, με θερμοκρασία 40 βαθμών. Τα ενδύματα των δυστυχών λεηλατούνταν. Όταν έβγαιναν από το λουτρό, τους εξανάγκαζαν να παρατάσσονται στο χιόνι και με θερμοκρασία κάτω του μηδενός και να περιμένουν επίσκεψη του αστυνόμου για καταμέτρηση, ο οποίος ποτέ δεν ερχόταν πριν από μία ώρα. Έπειτα άλλη μία ώρα περίμεναν τον γιατρό για ιατρική επιθεώρηση.

Από την έκρηξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου (1914) ως τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922), οι Νεότουρκοι με τα σκληρά μέτρα που έλαβαν εναντίον των Ελλήνων του Πόντου με τη μέθοδο των εξοριών, βιασμών, σφαγών, εξανδραποδισμών και απαγχονισμών (κατά τον Πανάρετο Τοπαλίδη) εξόντωσαν:

α. κατά την περίοδο 1914-1918170.576 Ποντίουςβ. κατά την περίοδο 1918-1922119.122 Ποντίουςσυνολικά289.698 Ποντίους

Κατά τον Γ. Βαλαβάνη οι απώλειες των Ποντίων σύμφωνα με τη Μαύρη Βίβλο του Κεντρικού Συμβουλίου των Ποντίων στην Αθήνα ανέρχονται σε 303.238 ως το 1922, και 353.000 ως το Μάρτιο του 1924, ποσοστό που ξεπερνά το 50% του ολικού πληθυσμού των Ελλήνων του Πόντου.

Από το βιβλίο του Βλάση Αγτζίδη Έλληνες του Πόντου.

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ

Για μια από τις πλέον μαύρες σελίδες στην ιστορία της ανθρωπότητας κάνει λόγο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με ανάρτηση του στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter με αφορμή τη σημερινή Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

“Σήμερα, Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, θυμόμαστε μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αγωνιζόμαστε για τη δικαίωση της ιστορικής αλήθειας και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών” σημειώνει στην ανάρτηση του ο πρωθυπουργός.

Η Νέα Δημοκρατία, σε ανακοίνωσή της έκανε λόγο για μία ημέρα θλίψης. Συγκεκριμένα τόνισε: «Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, ημέρα θλίψης για τους εκατοντάδες χιλιάδες Ποντίους αδερφούς μας που έπεσαν θύματα συστηματικής εξόντωσης. Ο αγώνας για την αναγνώριση του εγκλήματος αυτού συνεχίζεται».

Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής, Φώφη Γεννηματά ανέφερε: «Η 19η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης, απόδοσης τιμής και σεβασμού στον Ποντιακό Ελληνισμό. Είναι και ημέρα ευθύνης. Δεν ξεχνάμε τους Έλληνες και τις Ελληνίδες του Πόντου που έπεσαν θύματα του Τούρκικου εθνικισμού, που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους». Η κ. Γεννηματά συμπλήρωσε ότι είναι «χρέος μας να αγωνιστούμε όλοι μαζί για τη δικαίωση του Ποντιακού Ελληνισμού, μέσω της διαφύλαξης και αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας. Χωρίς μισαλλοδοξίες και πάθη αλλά με σεβασμό στην ιστορία μας. Η Βουλή το 1994 με πρωτοβουλία του Ανδρέα Παπανδρέου αναγνώρισε και θεσμικά τη Γενοκτονία των Ποντίων. Η αναγνώριση αυτού του ιστορικού γεγονότος, συμβάλλει στην Παγκόσμια Ειρήνη, στο σεβασμό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στην αποτροπή ανάλογων εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας».

Ο πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων, Βασίλης Λεβέντης, τόνισε πως «σήμερα, είναι ημέρα μνήμης, απόδοσης τιμής και έκφρασης σεβασμού για τον Ποντιακό Ελληνισμό. Δεν ξεχνάμε τους Έλληνες και τις Ελληνίδες του Πόντου που πλήρωσαν με την ζωή τους, την ελληνική καταγωγή τους, από ένα αδίσταχτο εθνικιστικό καθεστώς».

Εν συνεχεία ο κ. Λεβέντης υπογράμμισε ότι «όσο και αν η Τουρκία προσπαθεί να ρίξει λήθη και ευθύνες στους Έλληνες του Πόντου, τόσο απομακρύνεται από τον πολιτισμό και καταπατά με βία τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Ένωση Κεντρώων δεν ξεχνά τους αγώνες και τις θυσίες του Ποντιακού Ελληνισμού και θα είναι μπροστάρης στην προσπάθεια αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων και της διαφύλαξης της ιστορικής αλήθειας. Όποιος λαός ξεχνά δεν έχει μέλλον».