Η Standard & Poor’s αναβάθμισε σε θετικές τις προοπτικές της οικονομίας – Την κρατάει σταθερή στο ΒΒ+ ένα σκαλί κάτω από την επενδυτική βαθμίδα

Ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s, με την έκθεση που δημοσίευσε απόψε αναβαθμίζει τις προοπτικές (outlook) της ελληνικής οικονομίας, αλλά την κρατά ένα «σκαλί» κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Οι θετικές προοπτικές σημαίνουν ότι επίκειται αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα  εντός των επόμενων 12 μηνών,  “εάν διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία έως το 2026. Επίσης, μια αναβάθμιση εξαρτάται και από τη διατήρηση των δομικών μεταρρυθμίσεων από την επόμενη κυβέρνηση, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της χώρας”.

Ο οίκος αναφέρει ότι θα μπορούσε να

υποβαθμίσει τις προοπτικές σε σταθερές εντός του επόμενου έτους “εάν η εκτέλεση του προϋπολογισμού αποκλίνει σημαντικά από τις τρέχουσες προβλέψεις και επιδεινωθούν πέραν των προβλέψεων οικονομικές ανισορροπίες όπως το ήδη αυξημένο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών”.  

Μετά τη σημερινή αξιολόγηση της S&P, ο οίκος Fitch θα αξιολογήσει τη χώρα στις 9 Ιουνίου, η DBRS στις 8 Σεπτεμβρίου και η Moody’s στις 15 Σεπτεμβρίου.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

-Οι ελληνικές δομικές μεταρρυθμίσεις και η ανθεκτικότητα της οικονομίας, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή στήριξη, έχουν βελτιώσει τα οικονομικά της κυβέρνησης και τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού τομέα.

– Μετά την πιο ταχεία δημοσιονομική σύγκλιση το 2022, η Ελλάδα επέστρεψε σε πρωτογενές πλεόνασμα και αναμένεται περαιτέρω βελτίωση τα επόμενα χρόνια.

– Οι επενδύσεις αυξήθηκαν στο 21% του ΑΕΠ στα τέλη του 2022, ενισχυμένες κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία τριετία. Ο οίκος αναμένει διατήρηση της τάσης, με βάση και τα κεφάλαια που είναι διαθέσιμα από το Ταμείο Ανάκαμψης.

-Με σταθερές προοπτικές επενδύσεων και χωρίς σημάδια υποχώρησης στον τουρισμό, ο οίκος βλέπει την ανάπτυξη να φτάνει τουλάχιστον στο 2,5% το 2023 και στη συνέχεια να κυμαίνεται κατά μέσο όρο λίγο κάτω από το 3% την περίοδο 2024-2026.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Οι προσπάθειες εκκαθάρισης των ισολογισμών σε όλο το σύστημα απέδωσαν αποτελέσματα, με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) να μειώνονται στο 8,2% των ακαθάριστων δανείων τον Δεκέμβριο του 2022, το οποίο αν και εξακολουθεί να είναι υψηλό, είναι πολύ κάτω από το υψηλό του 49,2% τον Ιούνιο του 2017.

Παραμένει η ανησυχία για την ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων (οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις εξακολουθούν να αποτελούν περίπου τα δύο τρίτα του εποπτικού κεφαλαίου).

—Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις αρχίζουν, επίσης, να αποδίδουν. Οι αρχές έχουν επικεντρωθεί στη βελτίωση της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών, η οποία ενισχύει τα έσοδα παράλληλα με τον υψηλό πληθωρισμό. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση παρείχε σημαντική στήριξη το 2022 μέσω ενεργειακών επιδοτήσεων, «αναμένουμε πρωτογενές πλεόνασμα το 2022, το οποίο σηματοδοτεί σημαντική εξυγίανση. Αναμένουμε περαιτέρω δημοσιονομικά οφέλη τα επόμενα χρόνια, καθώς άλλες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές για τις συντάξεις και την εξάλειψη του COVID-19, και η ενεργειακή στήριξη συμβάλλουν στην κάλυψη του δημοσιονομικού κενού».

Η Ελλάδα έλαβε τη δεύτερη πληρωμή RRF ύψους 3,6 δισεκ. ευρώ (σχεδόν 2% του ΑΕΠ) τον Ιανουάριο του 2023 μετά την πρόωρη ψήφιση των σχετικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την απελευθέρωση της χρηματοδότησης. Αυτό ανεβάζει τις συνολικές εκταμιεύσεις σε 11,1 δισεκ. ευρώ από το μέγιστο ποσό των 30,5 δισεκ. ευρώ για επιχορηγήσεις και δάνεια που είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα έως το 2026. «Πιστεύουμε ότι το σχέδιο μεταρρυθμίσεων παρέχει μια σταθερή άγκυρα και θα πρέπει να ενθαρρύνει έναν συνεχή ρυθμό διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και το μέλλον της Ελλάδας ικανότητα εξυπηρέτησης χρέους».

«Πιστεύουμε ότι τα προγράμματα NextGenerationEU (NGEU) και τα διαθέσιμα κεφάλαια RRF -καθώς και τα απτά οφέλη από τη σημαντική πρόοδο στην αναδιάρθρωση της οικονομίας την τελευταία δεκαετία- θα δώσουν κίνητρο στην εκλεγμένη κυβέρνηση να συνεχίσει την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, ο ρυθμός και το βάθος των μεταρρυθμίσεων, κατά την άποψή μας, θα εξαρτηθούν τελικά από την αποφασιστικότητα της επόμενης κυβέρνησης που θα σχηματιστεί μετά τις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 21 Μαΐου 2023. Στις προβλέψεις μας, υποθέτουμε ότι η επόμενη κυβέρνηση θα συνεχίσει να επιδιώκει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στο 9,7% του ΑΕΠ το 2022 λόγω της ξαφνικής και σημαντικής αύξησης των τιμών εισαγωγής. Ωστόσο, εν μέρει ευθύνονται και οι εισαγωγές κεφαλαίων, παράλληλα με την ανάκαμψη της επενδυτικής δραστηριότητας. Η χαλάρωση των τιμών ενέργειας μαζί με την περαιτέρω ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας αποτελούν «τη βάση της προσδοκίας μας ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα μετριαστεί τα επόμενα χρόνια».

Αν και εξακολουθεί να είναι αρκετά μεγάλο σε ονομαστικούς όρους, το προφίλ δημοσίου χρέους της ελληνικής κυβέρνησης σε σχέση με τη λήξη και το κόστος των τόκων παραμένει ένα από τα πιο ευνοϊκά παγκοσμίως. Η υψηλή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ (εν μέρει ενισχύθηκε από την πολύ μεγάλη επέκταση του αποπληθωριστή του ΑΕΠ) μείωσε σημαντικά τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Το καθαρό χρέος κορυφώθηκε στο 188% του ΑΕΠ το 2020 και εκτιμούμε ότι θα μειωθεί στο 145% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2023. Η Ελλάδα ξεχωρίζει με την ταχύτερη μείωση του δείκτη χρέους της, το 2022. «Αναμένουμε περαιτέρω μείωση την περίοδο 2024-2026, σύμφωνα με τη σταθερή οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση των δημοσιονομικών επιδόσεων».

Οι δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας συνεχίζουν να ξεπερνούν τις προσδοκίες μας. Το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε στο 2,3% του ΑΕΠ το 2022 από 7,1% το 2021, καθιστώντας αυτή την πιο επιθετική εξυγίανση μεταξύ όλων των μελών της ΕΕ. Η υπεραπόδοση των εσόδων ήταν κεντρική για τη βελτιωμένη θέση, με τις προσπάθειες να αυξηθεί η ψηφιοποίηση καταβάλλοντας μερίσματα με τη μορφή υψηλότερης φορολογικής συμμόρφωσης. Η βελτίωση έρχεται παρά το γεγονός ότι η κρατική στήριξη προς την οικονομία παρέμεινε σημαντική πέρυσι. Οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν κυρίως στις ενεργειακές επιδοτήσεις (που κοστίζουν περίπου 0,5% του ΑΕΠ σε καθαρή βάση, χάρη στην αντιστάθμιση των απροσδόκητων φόρων), αλλά περιελάμβαναν επίσης περικοπή των φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και κατάργηση των εισφορών αλληλεγγύης. Όπως και αλλού, ο υψηλότερος από τον αναμενόμενο πληθωρισμός το 2022 αύξησε σημαντικά την απόδοση των κρατικών εσόδων και συνέβαλε στη διάβρωση του σημαντικού δείκτη χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας.
Ο προϋπολογισμός του 2023 στοχεύει σε πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ. Δεδομένης της βελτιωμένης αρχικής θέσης και της προσδοκίας μας ότι τα μέτρα τόνωσης των εσόδων θα οδηγήσουν σε βιώσιμα υψηλότερη φορολογία, υπολογίζουμε τώρα ένα πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 1% του ΑΕΠ φέτος. Ενώ η Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής επιτύχει να κλείσει το κενό της στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) (η διαφορά μεταξύ των εκτιμώμενων εισπράξεων ΦΠΑ και των πραγματικών εσόδων ΦΠΑ· μέτρο φορολογικής συμμόρφωσης), παραμένει πολύ πάνω από τις αντίστοιχες, υποδηλώνοντας περιθώρια για περαιτέρω αύξηση των εσόδων. Ωστόσο, δεν αναμένουμε ότι η εξυγίανση θα είναι τόσο γρήγορη όσο το 2022. Αυτό συμβαίνει επειδή η κατάργηση των μέτρων για τον COVID-19 θα χαρακτηριστεί πολύ λιγότερο στις περικοπές δαπανών, ενώ είναι πιθανή η πίεση για αύξηση των δαπανών σύμφωνα με τις ανησυχίες για το κόστος ζωής να επιμείνουν (όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες αυξήσεις στις συντάξεις και τα επιδόματα κατά 7,8% και 10,8%, αντίστοιχα).

Τα επόμενα χρόνια, η βασική μας πρόβλεψη είναι μια σταδιακή σύσφιξη προς ένα συνολικό δημόσιο έλλειμμα 0,5% έως το 2026, περίπου ισοδύναμο με πρωτογενές πλεόνασμα 2%. Ωστόσο, οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις μας περιλαμβάνουν:

-Έλλειψη αποφασιστικότητας της επόμενης κυβέρνησης να εκτελέσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να μειώσει το δημόσιο χρέος. Αν και ακόμη και σε ένα σενάριο χωρίς αλλαγή πολιτικής, η οικονομική ανάπτυξη από μόνη της θα ήταν πιθανότατα αρκετή για να κλείσει περαιτέρω το δημοσιονομικό χάσμα, η έλλειψη ώθησης για προώθηση μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να βλάψει τις θετικές οικονομικές προοπτικές.
-Ανησυχίες για την ανανεωμένη ενέργεια. Οι τιμές της ενέργειας θα μπορούσαν να εκτιναχθούν ξανά, ιδιαίτερα σε περίπτωση κρύου χειμώνα. Χωρίς κανένα σημάδι επίλυσης του πολέμου στην Ουκρανία, η δημοσιονομική έκθεση της κυβέρνησης στις τιμές της ενέργειας παραμένει αυξημένη, παρά την απορρόφηση που παρέχουν οι απροσδόκητοι φόροι.
-Εξωτερική μακροοικονομική ή χρηματοπιστωτική σταθερότητα ανησυχεί για την πτώση των ελληνικών οικονομικών προοπτικών. Ενώ τα τρέχοντα παγκόσμια δεδομένα δεν φαίνεται να συνάδουν με τα πιο απαισιόδοξα σενάρια, ο κίνδυνος να υλοποιηθούν έχει αυξηθεί. Αυτό θα μπορούσε να βλάψει τις οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας».

ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 

«Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προκήρυξε βουλευτικές εκλογές για τις 21 Μαΐου 2023. Η εκλογική διαδικασία θα είναι η πρώτη και η τελευταία που θα διεξαχθεί με απλή αναλογική. Ωστόσο, εάν, όπως δείχνουν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις, η εκλογική διαδικασία αποδειχτεί ασαφής, υπάρχει πιθανότητα δεύτερης μέχρι τις αρχές Ιουλίου, που θα διεξαχθεί βάσει διαφορετικής εκλογικής ρύθμισης που θα χορηγεί μπόνους έδρες στα κορυφαία κόμματα, μετά από νόμο που εφαρμόζεται από την τρέχουσα κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2020. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την πιθανότητα μια δικομματική κυβέρνηση συνασπισμού να αναλάβει την εξουσία στα τέλη Μαΐου.
Αν και αναγνωρίζουμε την αβεβαιότητα σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα, υποθέτουμε στις προβλέψεις μας ότι η επόμενη κυβέρνηση θα συνεχίσει να επιδιώκει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική εξυγίανση. Πιστεύουμε ότι τα προγράμματα NGEU και τα διαθέσιμα κεφάλαια του RRF, καθώς και τα απτά οφέλη από τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε στην αναδιάρθρωση της οικονομίας την τελευταία δεκαετία, δίνουν κίνητρα στην επόμενη κυβέρνηση να συνεχίσει να εφαρμόζει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα».

Δήλωση Σταΐκούρα

Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, δήλωσε μετά την ανακοίνωση του οίκου Standard & Poor’s:

«O οίκος αξιολόγησης “Standard & Poor’s” προχώρησε σήμερα στην βελτίωση της προοπτικής αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας (outlook) σε «θετική» από «σταθερή».
Έτσι, γίνεται ο δεύτερος διεθνής οίκος αξιολόγησης, που μέσα στο 2023, τοποθετεί τη χώρα μισό, μόλις, “σκαλοπάτι” πριν την επενδυτική βαθμίδα.

Πρόκειται για ακόμη μια πολύ θετική εξέλιξη, που ακολουθεί τις 12 αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 4 περίπου χρόνια, παρά τις διαδοχικές, εξωγενείς κρίσεις.
Εξέλιξη που αποτελεί καρπό – και, ταυτοχρόνως, πιστοποίηση – της υπεύθυνης, αποτελεσματικής και κοινωνικά δίκαιης οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης, της διορατικής εκδοτικής στρατηγικής, της διατήρησης των ταμειακών διαθεσίμων σε ασφαλή επίπεδα και της υλοποίησης ουσιαστικών διαρθρωτικών αλλαγών που οδηγούν τη χώρα μπροστά.

Έρχεται δε, σε συνέχεια των επίσημων στατιστικών στοιχείων, που ανακοινώθηκαν σήμερα και επιβεβαιώνουν, ότι η Ελλάδα πέτυχε την μεγαλύτερη – πανευρωπαϊκά – δημοσιονομική βελτίωση το 2022, παρά το γεγονός ότι τα μέτρα στήριξης της κοινωνίας ήταν από τα πιο γενναιόδωρα στην Ευρώπη.

Συγκεκριμένα, το προηγούμενο έτος η χώρα μας κατάφερε να μηδενίσει το πρωτογενές έλλειμμα, καταγράφοντας μάλιστα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, να αυξήσει το ΑΕΠ της κατά 26 δισ. ευρώ και να μειώσει το δημόσιο χρέος της κατά 23% του ΑΕΠ.

Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι η ελληνική οικονομία έχει γυρίσει σελίδα.

Κινείται, αταλάντευτα, στον δρόμο της δημοσιονομικής σταθερότητας και υπευθυνότητας, διασφαλίζοντας τις συνθήκες για τη συνέχιση της δυναμικής αναπτυξιακής πορείας στην οποία έχει εισέλθει η χώρα.

Η σημερινή κίνηση της S&P καταδεικνύει τη δραστική βελτίωση της αξιοπιστίας και των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας.
Επιβεβαιώνει, επίσης, ότι αν συνεχιστεί η τρέχουσα συνετή και αποτελεσματική οικονομική πολιτική, ο μεγάλος εθνικός στόχος για την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας εντός του 2023, είναι απολύτως εφικτός και ρεαλιστικός».